Vísir - 20.08.1980, Blaðsíða 4

Miftvikudagur 20. ágúst 1980
Rafmagnsveitur ríkisins
óska að ráða rafvirkja til
verkstjórnar við línuvinnu
með aðsetri í Ólafsvík
Nánari upplýsingar hjá
Rafmagnsveitum rikisins,
Laugavegi 118, Reykjavik
HugræktarskóU
Sigvalda Hjálmarssonar
Gnoðarvogi 82 Reykjavík
Sími 3-29-00 '
Athygliæfingar/ hugkyrrð,
andardráttaræfingar, hvíldariðkun,
almenn hugrækt og hugleiðing.
Næsta námskeið hefst 6. sept.
Innritun alla virka daga frá kl. 11.00.
.V.'.V.VAV.V.V.V.V.V.V.V.V.1
v^
í
BtLALEI GA
Skeifunni 17,
Simar 81390
. AVA\%W."..W.,AV.%ViWWWl.WA
íbúð óskast
Óska eftir að taka ó leigu íbúð í
6 mánuði frá og með 1. okt.
Helst í Breiðholti.
Uppl. í síma 71518

Smurbrauðstofan
BvJORIMINN
Njálsgötu 49 — Sími 15105
t
Hjartkær systir mín
Kathleen Pearson
14 Archerfield Road
Liverpool 18
er látin.
John M. Pearson.
Hvenær
býöst Gierek
brööurleg
hjálp frá
Moskvu?
Pólskur verkalýöur hefur i
hundruö þúsunda tali risiö upp i
skipulagöri og árangursrikri
kjarabaráttu gegn stjórninni I
Varsjá. Hlýtur þaö aö vera hús-
bændunum i Kreml æriö áhyggju-
efni, enda sækir illa aö þeim ein-
mitt nú meö Afghanistanátökin
enn i algleymi.
Pólskir flokksforkólfar hafa
stigiö fram til þess aö reyna aö
róa alþýöuna og friöa gall-
höröustu verkfallssinna. Þaö er
veifaö þjóöfánanum og höföaö til
ættjaröarástar og þjóöarmetnaö-
ar. Lofaö er ákveönum kjarabót-
um og kannski meiri en efni eru
til. Umfram allt er þó reynt aö
dylja það, aö verkföllin geti veriö
af pólitiskum toga spunnin og þaö
sé ekki fyrstog fremst vöruskort-
ur i verslunum og kjötverö, sem
risiö er gegn, heldur fullt eins
stjórnkerfiö og stjórnarstefnan.
Ópólitískt en samt
pólitískt
1 öðru oröinu fullyrti aöstoöar-
forsætisráöherra Póllands á fundi
meö erlendum frettamönnum i
Varsjá, aö verkföllin væru ekki
pólitlsk. í hinu orðinu sá hann
ástæöu til þess aö taka þaö sér-
staklega fram verkfallsmönnum
til áheyrnar — og svo þeim sem
lögöu viö hlustirnar, þótt fjær
væru — aö verkföllin mundu ekki
leiöa til neinnar grundvallar póli-
tiskra breytinga.
Edward Gierek, arftaki
Gómulka, sem hrökklaöist ein-
mitt úr embætti eftir eina verk-
falls — og óeiröaölduna í Póllandi
, hefur áöur varaö landsmenn
sina viö þvi, aö verkföll geti
einungisaukiö vandamálin. Hann
áréttaöi i útvarpsræöu i fyrra-
kvöld, aö kröfur verkfallsmanna
um stjórnarfarsbreytingar séu
algerlega óaögengilegar. Þaö
voru kröfurnar um aukiö mál-
frelsi, prentfrelsi, rétt til stofn-
unar óháöra verkalýössamtaka
(sem sé ekki undir stjórn pólska
kommúnistaflokksins).
Þaö er tvisýnt, hvort hann
beindi þessum oröum sinum frek-
ar til verkalýösins eöa tii hlust-
enda i Moskvu, sem hann kviöir
aö séu farnir aö ókyrrast.
Augnaráö Stóra bróöur hvilir
þungt á „félögunum” i Varsjá,
svo undan brennur. Fordæmin
kenna mönnum, aö vænta má
„bróöurlegrar hjálpar”
Brezhnevs og Rauöa hersins, ef
hann telur „félagana” ekki þess
umkomna aö valda vandanum
einir. — Sá kviöi er farinn aö
skina I gegn hjá pólsku leiötogun-
um. Yfirmaöur hinnar rikisreknu
fréttastofu Póllands, Miroslaw
Wojciechowski, sagöi viö frétta-
menn I byrgjun júlí: „Vinir Pól-
lands hafa oröiö áhyggjur af
ástandinu. — Þróunin er vatn á
myllu óvina Póllands.”
Gierek sagöi sjálfur i útvarps-
ræðu sinni i fyrrakvöld: „Þaö eru
takmörk, sem viö getum ekki
fariö út fyrir.” — Menn þóttust
skilja, aö hann ætti ekki einungis
viö þær skoröur, sem ástandiö I
efnahagslifinu setti launahækk-
unum og niðurgreiðslum á mat-
vöru. Gierek sagöi nefnilega i
sömu andránni, aö Pólland gæti
þvi aöeins haldiö sjálfstæöi, aö
þaö væri sosialistarlki.
Silkihanskar
Tilsýndar séö hafa yfirvöld i
Póllandi verið furöu umburöar-
lynd gagnvart verkfallsmönnum,
eftir þvi sem búist er viö austan-
tjalds. Svo viröist, sem verkfalls-
rétturinn hafi veriö viöurkenndur
aö nýju, sem I reyndinni hefur
ekki veriðviö liöi, þar sem stjórn-
ir öreigaflokksins sitja. Verka-
lýöur um allt land hefur gripið til
verkfalla, án þess aö gripiö hafi
veriö til lögregluvaldsins nema i
litlum mæli. Einn og einn
verkfallsforkóifur handtekinn, en
sleppt eftir aöeins örfáar klukku-
stundir. Silkihönskunum hefur
veriö beitt og lofaö úrbótum i
matvælaskortinum og einhverj-
um launahækkunum.
Þarna veldur þó meiru um
óöryggi stjómarinnar fremur en
aö hún sé orðin svona frjálslynd-
ari i afstööu til sllkra
„skemmdarverka í framleiöslu-
iðnaðinum”, eins og verkfallsaö-
geröir eru annars kallaöar i
sósialistarikjunum. En Pólverjar
eru aö þessu leyti sérstæöari en
hinar austantjaldsþjóöirnar. Þeir
hafa t.d. komiö i kring manna-
skiptum á toppnum meö verk-
falls- og mótmælaaögeröum, eins
og þegar Gómulka vék fyrir
námaverkamanninum fyrrver-
andi, Edward Gierek. I Póllandi
hefur veriö nokkuö athafnasöm
andófshreyfing, sem stendur
þorra almennings nær, en hefur
verið reyndin meö andófsmenn i
öörum Austur-Evrópulöndum.
Fyrst og fremst eru þaö þó bág
kjörin, sem hefur veriö óánægju-
kveikja iönverkalýösins—lág
laun og sihækkandi verölag á
nauðsynjum. Hafa þó stjórnvöld
veitt óhemju fé til niöurgreiðslu á
matvörum.
Efnahagsörðugleikar
Niöurgreiöslurnar hafa komiö
efnahagsmálunum i algjöra
Finnur Gierek heitan andardrátt
rússneska bjarnarins aftan á
hálsinum á sér.
ringulreiö. Hækkandi oliuverö
hefur ekki bætt úr. Kjötverös-
hækkunin var vegna ákvörðunar
um aö draga úr niöurgreiöslum
meö þvi laginu, aö hætta aö bjóöa
kjöt til sölu i rikisverslunum, en
þaö eru þær sem bjóöa upp á
niöurgreiddar vörur.
Edward Gierek hratt I fram-
kvæmd djarfari og stjórhuga
áætlun um að færa iönaö Póllands
til nútimalegri vegar. Til þess aö
fjármagna það framtak var
stofnað til umtalsveröa skulda viö
kapitalistarikin i vestri þegar
„þiöustefnan” opnaöi dyr til þess.
Framleiösla hinna nýju verk-
smiðja, sem skyldi veröa sam-
keppnishæfari á alþjóðlegum
mörkuöum, og aukinn útflutning-
ur átti aö standa straum af vöxt-
um og afborgunum þessara lána.
— Þetta gekk þó ekki eins og
ætlast var til. Útflutningstekjurn-
ar af nýju framleiöslunni hafa
brugðist vonum, en reikningarnir
af lánunum láta hinsvegar ekki á
sér standa.
Rikisreksturinn í Póllándi hef-
ur ekki veriö sérdeilis afkasta-
mikill. Tilraunir til umbóta kafna
i skrifstofubákninu, og menn
þreytast á aö berja höfðinu viö
steininn. Sá hugsunarháttur er
rikjandi hjá rikisfyrirtækjum tii
hópa: „Mér er hjartans sama.”
—Aö þessu var vikiö I leiöara i
hinu áhrifarika flokksmálgagni
„polityka” hinn 5. júli, þar sem
þvi var slegiö föstu, aö eina leiöin
út úr efnahagsógöngunum, væri
að hverfa aftur frá miöstýrðum
áætlanabúskapnum. Meö öörum
oröum sagt: Að snúa baki viö
Sovétfyrirmyndinni.
Þaö var splunkunýtt vers viö
sálminn, sem stjórnvöld syngja
annars jafnan um aö auka veröi
framleiösluna og hver og einn aö
leggja haröar aö sér. Viöbrögöin
hjá verkfallsmönnum i Gdansk
viö útvarpsræöu Giereks voru
lika: „Þetta er sama gamla tugg-
an, og við höldum áfram verkföll-
unum.”
Slik harka verkfailsmanna er
likleg til að ofbjóöa þolinmæöi
Varsjárstjórnarinnar, enda
spuröist í gær til liössafnaöar
vopnaös lögregluliös á Gdansk-
svæöinu. Silkihanskatökin, sem
voru stjórninni ekki of geöfelld,
veröa ótrúlega til langframa,
enda viöbúið aö hvern næsta dag
hringi Moskusiminn og hinum
meginn veröi spurt: „Vantar
ykkur bróðurlega hjálp,
félagar?”
Pólsk yfirvöld hafa reynt aö friðmæiast viö verkfallsmenn til þess
aö hleypa ekki öllu upp I óeiröir og búöarhnupl, eins og 1970.
I