Morgunblaðið - 24.05.2002, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 24. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
líkur á að Alcoa reisti álver á Íslandi.
Af máli hans og aðstoðarmanna sem
voru með honum í för, og Morgunblaðið
ræddi við, mátti ráða nokkra bjartsýni
á að niðurstaða Alcoa í júlí nk. yrði já-
kvæð.
„Litum á þetta sem
gullið tækifæri“
Spurður um ástæður þess að Alcoa
sýndi álversframkvæmdum á Íslandi
áhuga minnti Pizzey á að fyrirtækið
væri hið stærsta á sviði áliðnaðar í
heiminum með framleiðslugetu upp á 4
milljónir tonna af áli á ári. Fyrirtækið
vildi halda sínum hlut á markaðnum og
væri ávallt áhugasamt um að fjölga ál-
verum. Pizzey sagði þau áform sem
hafa verið uppi um byggingu álvers í
Reyðarfirði falla algjörlega að hug-
myndum og aðferðafræði Alcoa. „Við
litum á þetta sem gullið tækifæri til að
víkka út okkar framleiðslu á hrááli,“
sagði Pizzey.
Alcoa hefur ekki áður sýnt jafnmik-
inn áhuga á framkvæmdum á Íslandi
og nú en eitt af þeim fyrirtækjum sem
hafa runnið inn í Alcoa er Alumax sem
fyrir nokkrum árum tók þátt í und-
irbúningi álvers á Keilisnesi í svoköll-
uðu Atlantsál-verkefni. Pizzey sagðist
viðurkenna að fyrirtækinu hefði ekki
verið fullkunnugt um þá möguleika sem
buðust hér í byggingu álvers sem fengi
raforku frá va
Kárahnjúkavir
heldur ekki v
irbúningsvinnu
„Kannski er
hafa ekki sko
fyrir alvöru en
skapast tækif
framtíðinni. E
komumst við a
á ferðinni sem
ingi með öðrum
Hydro – innsk
að fresta sínu
mjög ánægðir
þetta verkefni,
Fram kom í
að Alcoa vær
kvæmdir víða
hefði verið ák
ingu nýs álver
aukningu á álfr
þyrfti Alcoa að
tonna framleið
um markaðshl
þyrfti fyrirtæ
leiðslugetu sín
flest tækifæri s
„Skuldb
að vinn
Pizzey sagði
viðtökur ísle
heimamanna á
Aðstoðarforstjóri Alcoa um þá viðræ
Friðrik Soph
„Teljum að
það verði
af verk-
efninu“
Samkvæmt viðbótarsamkomulagi við Alcoa
stefnir fyrirtækið að því að reisa á eigin
reikning 320 þúsund tonna álver í Reyðarfirði
í einum áfanga, sem talið er að kosti um 100
milljarða króna. Talsmenn Alcoa eru mjög
jákvæðir í garð verkefnisins.
FULLTRÚAR Alcoa og Fjár-festingarstofunnar – orku-sviðs undirrituðu í gær sam-komulag um áframhald
viðræðna um möguleika á byggingu ál-
vers í Reyðarfirði. Í sameiginlegri til-
kynningu kemur fram að mikil vinna
hafi átt sér stað undanfarnar vikur og
ekkert hafi komið þar fram sem gefi
tilefni til að ætla að samningar geti
ekki tekist um byggingu álversins. Al-
coa hefur uppi áform um að reisa 320
þúsund tonna álver í einum áfanga, og
samkvæmt upplýsingum Morgunblaðs-
ins er áætlaður kostnaður við það um
100 milljarðar króna.
Viðræðuáætlun var upphaflega und-
irrituð 19. apríl sl. og samkvæmt þeirri
viðbót sem undirrituð var í gær er gert
ráð fyrir að áætlunin gildi til 18. júlí
nk. Þá munu aðilar taka ákvörðun um
hvort haldið verði áfram með verkefnið
og undirrituð verði formleg viljayfirlýs-
ing um samningaviðræður. Verði nið-
urstaðan jákvæð mun Landsvirkjun
ráðast í undirbúningsframkvæmdir í
sumar ef samkomulag um hlutdeild
kostnaðar næst við Alcoa.
G. John Pizzey, aðstoðarforstjóri Al-
coa, sem er Ástrali að uppruna, sagði á
fundi með blaðamönnum í gær að und-
irritun lokinni í höfuðstöðvum Lands-
virkjunar að eins og vinnu þeirra hefði
verið háttað til þessa þá væru ágætar
„VIÐ erum mjög ánægð með
hversu mikill áhugi Alcoa virðist
vera á því að halda þessu verki
áfram,“ sagði Friðrik Sophusson,
forstjóri Landsvirkjunar, er Morg-
unblaðið leitaði viðbragða hans.
„Það liggur þó ljóst fyrir að verk-
inu seinkar eitthvað frá því sem
upphaflegar áætlanir í viðræðum
við Reyðarál gerðu ráð fyrir. Það
liggur ekki fyrir á þessari stundu að
farið verði í framkvæmdir á virkj-
unarsvæðinu í sumar,“ sagði for-
stjórinn ennfremur. Hann sagði það
þó verða kannað á næstu vikum
hvort hugsanlega megi semja við
Alcoa um að ráðist verði í einhver
verk til undirbúnings svo sem vega-
gerð og lagningu rafmagns eins og
fram komi í samkomulaginu.
Friðrik sagði aðspurður að
Landsvirkjun gæti ekki útvegað
rafmagn í álver Alcoa fyrr en árið
2007 sem er ívið síðar en ráðgert
var ef tímaáætlun Noral-verkefn-
isins hefði verið fylgt.
Friðrik Sophusson
Ánægður
með áhuga
Alcoa
VALGERÐUR Sverrisdóttir iðnaðarráðherra átti í gærmor
un fund með John Pizzey, aðstoðarforstjóra Alcoa, og fleiri
fulltrúum fyrirtækisins ásamt Halldóri Ásgrímssyni utanrík
isráðherra. Hún var glöð í bragði er hún tók á móti blaðaman
og ljósmyndara Morgunblaðsins í ráðuneyti sínu, enda sagði
hún samkomulagið um áframhaldandi viðræður við Alcoa ge
tilefni til bjartsýni. Það væri jákvætt skref í átt til þess að álv
í Reyðarfirði loksins risi en hún ítrekaði að málið væri alls ek
komið í höfn.
Valgerður sagði að Alcoa þyrfti lengri tíma til að skoða alla
þætti málsins, enda væri verkefnið stórt ef ráðast ætti í bygg
ingu 320 þúsund tonna álvers í einum áfanga eins og væru up
áform um.
„Við færumst nær og nær því markmiði okkar að hefja ál-
vers- og virkjanaframkvæmdir á Austurlandi, enda erum við
komin það langt með málið af hálfu íslenskra stjórnvalda að e
itt yrði að snúa til baka. Eftir fundinn með fulltrúum Alcoa g
ég mér grein fyrir því að þeir vilja klára málið á þessum sjö v
um. Þá yrði tekin ákvörðun sem mér sýnist líklegt að verði
mjög jákvæð,“ sagði Valgerður.
Hún sagði að 320 þúsund tonna álver væri að mörgu leyti
betri kostur en hefur verið uppi á borðum hjá Reyðaráli. Þan
þyrfti t.d. ekki að flytja orku austur af Kröflusvæðinu. Aðspu
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráðh
Tilefni til
bjartsýni
Á GÖTUNNI
Á fundi, sem Geðhjálp efndi til ífyrradag með frambjóðendumþriggja framboða í Reykjavík
kom fram að nokkrir tugir manna eru á
götunni í höfuðborginni.
Björk Vilhelmsdóttir, fulltrúi
Reykjavíkurlistans, sagði aðspurð að
um 60 manns væru á götunni núna. Vil-
hjálmur Þ. Vilhjálmsson, fulltrúi Sjálf-
stæðisflokks, upplýsti að fyrir 8 árum
hefðu um 250 manns verið á biðlista
eftir félagslegu leiguhúsnæði en nú
væru þeir 635.
Gera má ráð fyrir að í nærliggjandi
sveitarfélögum á höfuðborgarsvæðinu
sé einhver hópur fólks á götunni.
Þetta er auðvitað gersamlega óvið-
unandi ástand. Í því velmegunar- og
velferðarþjóðfélagi, sem okkur Íslend-
ingum hefur tekizt að byggja upp á
rúmlega 100 árum – og teljumst nú í
hópi ríkustu þjóða heims – er ekki
hægt að una því að nokkur einstakling-
ur sé á götunni.
Það er alveg ljóst að það hefur ekki
verið tekið á þessum vanda af nægi-
legri festu. Með þeim orðum er ekki
gert lítið úr því sem gert hefur verið og
það er heldur ekki gert lítið úr þeim
vanda sem við er að etja. Það er hins
vegar ekki hægt að búa við þetta
ástand.
Í umræðum á fundi Geðhjálpar kom
fram að töluverður hópur þeirra sem
eru á götunni er fólk sem á við geð-
sjúkdóma að stríða. Getum við Íslend-
ingar verið þekktir fyrir að horfa upp á
svipað ástand og Bandaríkjamenn voru
fordæmdir fyrir víða um heim fyrir
rúmum áratug þegar geðsjúkt fólk ráf-
aði um götur stórborganna þar án
nokkurrar umönnunar? Auðvitað ekki.
Umræðurnar í kosningabaráttunni
nú hafa orðið til þess að beina athygl-
inni að húsnæðisvanda stórs hóps
fólks. Verst eru þeir staddir sem eru á
götunni en margir aðrir eru illa stadd-
ir.
Það hlýtur að vera eðlileg og sann-
gjörn krafa til borgaryfirvalda í
Reykjavík og bæjarstjórna í nálægum
sveitarfélögum að þessi vandi verði úr
sögunni á skömmum tíma. Það verður
að vera forgangsverkefni að tryggja að
enginn Íslendingur búi við þær að-
stæður að vera á götunni. Þótt deilt sé
um margt í okkar landi má ganga út frá
því sem vísu að um þessa kröfu sé alger
samstaða og þetta mál er hafið yfir alla
flokkadrætti.
ÁNÆGJULEG SINNASKIPTI
Ánægjuleg sinnaskipti virðast hafaorðið hjá ráðamönnum hvað
varðar rýmkun réttar til húsaleigu-
bóta. Fram kom í fréttum Morgun-
blaðsins í lok apríl og byrjun þessa
mánaðar að húsaleigubætur væru
ekki greiddar þeim, sem leigja ein-
stök herbergi en ekki íbúðir. Þetta
hefur enn aukið á fjárhagsvanda ým-
issa tekjulágra einstaklinga og stuðl-
að að því að þeir festist í fátækt-
argildru.
Í forystugrein Morgunblaðsins 3.
maí var hvatt til þess að gerð yrði
breyting á húsaleigubótakerfinu til
að koma til móts við hópinn, sem um
ræðir. Þá hafði m.a. komið fram að
sjálfstæðismenn í borgarstjórn
studdu að gerð yrði breyting, en
Helgi Hjörvar, forseti borgarstjórn-
ar, taldi slíkt hins vegar myndu
stuðla að því að festa óviðunandi
leiguhúsnæði í sessi. Af hálfu Páls
Péturssonar félagsmálaráðherra kom
fram að ekki væri vilji af hans hálfu
til að breyta húsaleigubótakerfinu og
studdi hann þá afstöðu svipuðum rök-
um og Helgi Hjörvar tilgreindi. Geir
H. Haarde fjármálaráðherra sagði
hins vegar í yfirlýsingu hér í blaðinu
að hann teldi að húsaleigubætur ættu
að flytjast alfarið til sveitarfélaga og
þau gætu þá ráðið því sjálf hversu
langt þau gengju í þessu efni, innan
lögboðins heildarramma.
Á fundi Geðhjálpar með frambjóð-
endum til borgarstjórnarkosning-
anna í fyrradag kom fram að Reykja-
víkurlistinn hefur skipt um stefnu í
málinu, en Björk Vilhelmsdóttir, sem
skipar 6. sæti listans, sagði þar að
þarfir fólks fyrir húsnæði væru mis-
munandi og þeir sem hefðu þörf fyrir
herbergi ættu að sjálfsögðu að fá
húsaleigubætur. Margir skjólstæð-
ingar Geðhjálpar eru einmitt í þeirri
aðstöðu að leigja stök herbergi og
mynda stóran hluta þess hóps, sem
þannig háttar til um.
Á fundinum kom aukinheldur fram
að samráðsnefnd ríkisins og Sam-
bands íslenzkra sveitarfélaga hyggst
taka fyrir hvort borga skuli húsa-
leigubætur þegar um leigu á her-
bergjum er að ræða. Þetta hlýtur
einnig að þýða að stefnubreyting hafi
orðið af hálfu félagsmálaráðherra,
því að fulltrúi hans er formaður
nefndarinnar.
Vonandi verður þessu máli fljótt
ráðið til lykta, því að neyð þess fólks,
sem um ræðir, er oft mikil.
ÞEGAR NEYÐIN ER STÆRST
Átakanlegt var að heyra lýsingu föð-ur, sem tók til máls á kosninga-
fundi Geðhjálpar með frambjóðendum
þriggja stærstu framboðanna í Reykja-
vík á miðvikudag, af þrautagöngu eins
sona sinna, sem var sjúkdómsgreindur
geðklofa afbrotamaður með ofsóknar-
ívafi, en samt metinn sakhæfur. Frá-
sögn mannsins birtist í Morgunblaðinu í
gær: „Síðan hefur hann verið í afplánun
á Litla-Hrauni, Sogni, Gunnarsholti og
víðar og nú síðast í Byrginu. Sonur minn
er nú búinn að brenna allar brýr að baki
sér með erfiðri hegðun og ofbeldisverk-
um og nú er svo komið að enginn í kerf-
inu vill af honum vita eða hýsa hann.
Fjölskylda hans er langþreytt og hrædd
og viss um að það er aðeins tímaspurs-
mál hvenær hann vinnur eitthvert voða-
verk sem aldrei verður bætt. Nú er son-
ur minn á götunni og kann ekkert á lífið
utan fangelsismúranna en innan þeirra
hefur hann dvalið að meira eða minna
leyti undanfarin tólf ár.
Hann hefur engan lækni, hefur ekki
fengið viðeigandi geðlyf mánuðum sam-
an og ekki heldur meðferð. Hann þekkir
engan nema samfanga og fíkla og kann
ekki almennar umgengnisreglur eða
mannasiði og hefur engan félagslegan
þroska til að takast á við lífið. Enginn
vill sjá hann, enginn vill fá hann. Hvert
er hægt að leita þegar búið er að leita
alls staðar.“
Frambjóðendurnir á fundinum sögðu
allir að í slíkum málum þyrftu að vera til
úrræði. Staðreyndin er hins vegar sú að
sum mál eru svo erfið að kerfi okkar
ræður ekki við þau og það þýðir að þeir
einstaklingar, sem mest þurfa á hjálp að
halda, fá enga björg. Þegar neyðin er
stærst er hjálpin næst, segir orðtækið.
Það á ekki við í þessu tilfelli og það er
óafsakanlegt.