Morgunblaðið - 02.06.2002, Qupperneq 36

SKOÐUN
36 SUNNUDAGUR 2. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ er stríð milli
Ísraela og Palestínu-
manna með tortímingu
og manndrápum sem
upp vekja reiði og for-
dæmingu út um heim
svo sem eðlilegt er. Ísr-
aelar hafa hernaðar-
lega yfirburði og því er
vart við öðru að búast
en yfir þá komi drýgst-
ur hluti mótmæla og
gagnrýni. Svokallaðir
„haukar“ sem nú eru
oddvitar Ísraels hafa
fyrr og síðar vísað
gagnrýni frá sér á þeim
forsendum, að hún
byggði á gömlu og nýju
gyðingahatri sem löng hefð er fyrir,
ekki síst í Evrópu. Því miður er nú
svo komið að sá sem með fylgist
neyðist til að spyrja sig hvort þeir
hafi ekki alltof mikið til síns máls.
Rétt er að slá því föstu strax, að
það er eðlilegt og sjálfsagt að gagn-
rýna Sharon, Netjanahu og fleiri
slíka sem lengst af hafa sem minnst
viljað af réttindum Palestínuaraba
vita. Og þá er ærin ástæða til að taka
mark einmitt á þeim sem næstir eru
vettvangi: andstæðingum stefnu
Sharons meðal Ísraela sjálfra. Það
er ekki síst rétt að leggja eyru við
röksemdum þeirra sem hafa árum
saman haldið uppi gagnrýni á það
sem verst hefur verið í stefnu ráða-
manna í Ísrael: á landtökubyggðir.
Sem þeir telja allt í senn: ofríki gagn-
vart Palestínumönnum og hættuleg-
ar ísraelsku samfélagi sjálfu í bráð
og lengd. Og hlusta á menn eins og
rithöfundinn Amos Oz sem segir í
sem stystu máli: Hvorki Ísraelar né
Palestínumenn eru á förum. Það er
aðeins einn kostur til annar en alls-
herjar uppgjör með miklu blóðbaði:
skipta landinu. Stofna Palestínuríki
– um leið og öryggi Ísraels og til-
veruréttur er tryggður. Og til að
eitthvað jákvætt gerist verður að
gera kröfur um tilslakanir bæði til
Ísraela, Palestínumanna og hins ar-
abíska heims sem þeir eru hluti af.
Við mætti bæta: skilningur og af-
skipti umheimsins skipta hér líka
máli. Og þá ber nauðsyn til að menn
falli ekki í þá freistingu að veita ein-
hverjum málsaðila fyrirvaralausan
stuðning og taka í einu og öllu undir
hans túlkun mála.
Friðarsinnar og
sjálfsmorðsárásir
Það finnst einmitt mörgum frið-
arsinnum í Ísrael að nú sé gert. Þeim
finnst til dæmis, sem og mörgum
gyðingum víða um
lönd, bæði undarlegt
og ískyggilegt þegar
hver Palestínumaður
sem deyr er í fjölmiðl-
um úti um heim meiri-
háttar stríðsglæpur
meðan þeir Ísraelar
sem farast í sjálfs-
morðsárásum eru af-
skrifaðir sem einskon-
ar minniháttar slys í
göfugri þjóðfrelsisbar-
áttu. Eins þótt þeir séu
20 einstaklingar úr
stórfjölskyldu sem kom
saman til páskamáltíð-
ar. Í nýlegu samtali við
danskan fréttaritara
segja nokkrir ísraelskir andstæðing-
ar Sharons sem svo: Ef ekki væru
sjálfsmorðsárásirnar þá væru miljón
manns komnir út á göturnar til að
andmæla Sharon. En nú getum við
ekki einu sinni lagt til að hernáminu
verði tafarlaust aflétt, vegna þess að
þá mundu hermdarverkamenn telja
sig hafa unnið sigur. Og þeir mundu
ekki hætta sjálfsmorðssprengingum
að heldur – því að baki þeim standa
menn sem ekki vilja neinskonar sam-
komulag við Ísrael um nokkurn
skapaðan hlut.
Hér er vikið að því sem margir
átta sig ekki á. Það er misskilningur
að sjálfsmorðsárásirnar séu framdar
af örvæntingarfullum unglingum
sem hafa ákveðið „að taka nokkra
gyðinga með sér“ með heimatilbún-
um sprengjum. Þær eru undirbúnar
af sérfróðum mönnum og skipulagð-
ar af samtökum á borð við Hamas og
Al Aqsa, sem kannast vel við þær og
eru stolt af þeim. Slík hermdarverk
eru heldur ekki nýmæli. Sprengju-
kast á gyðingabyggðir í Palestínu
var stundað óspart á fjórða áratugn-
um þegar í landinu fjölgaði flótta-
mönnum undan ofsóknum Hitlers,
og sprengjukast og tímasprengjur
sem komið var fyrir hér og þar kost-
uðu um 1300 Ísraela lífið á fyrstu ár-
um ríkisins. Það sem er nýtt er að til-
ræðismennirnir farist sjálfir – og það
eru nýmæli sem víðar segja til sín,
samanber árás Al Quedamanna á
New York í september í fyrra.
Þjóðarmorð?
En þá er það ótalið sem flestum
gyðingum í Ísrael og um heim allan,
hvort þeir eru trúaðir eða vantrúað-
ir, gagnrýnir á stjórnvöld í Ísrael eða
samherjar þeirra, finnst bera með
ótvíræðum hætti vitni um endur-
komu öflugra fordóma og haturs í
garð gyðinga. Og það er sú árátta
sem mikið ber á í mótmælaaðgerðum
og í fjölmiðlum í Evrópu, að líkja því
mannfalli sem Palestínumenn verða
fyrir við þjóðarmorð og bera það
saman við útrýmingarherferð nas-
ista sem kostaði sex miljónir gyðinga
lífið. Þetta er mikill söngur og öfl-
ugur og reyndar ótrúlegur.
Það er líklega heimskulegt að telja
lík: langflestir þeirra sem falla í
stríði eru með nokkrum hætti fórn-
arlömb glæps. En hvað um það –
þjóðarmorð er eitt og manndráp í
stríði er annað. Þjóðarmorð er fram-
ið þegar í orði og verki er gengið
fram í að drepa hvert mannsbarn af
tiltekinni þjóð. Tölur um mannfall í
um 20 mánaða átökum nú eru um
500 Ísraelar og 1.500 Palestínumenn
að því er mér sýnist. Til að kalla slíkt
mannfall þjóðarmorð þarf mjög und-
arlegt ímyndunarafl. Því er heldur
ekki að heilsa að Palestínumenn séu
vopnlaust fólk, þótt þeir hafi ekki
þungavopn. Það hefur víða verið bar-
ist í byggðum þeirra. Vopnaðar
sveitir veittu harða mótspyrnu í Jen-
ínbúðunum þar sem Ísraelar töldu
að mikill hluti sjálfsmorðsárásanna
væri skipulagður.
Atburðir í Jenín eru reyndar
dæmigerðir um það sem hér um
ræðir: meðan á þeim stóð voru mörg
orð og stór höfð um að þar færu fram
svívirðileg fjöldamorð, útrýming á
fólki í stórum stíl, gott ef ekki sam-
bærileg við örlög gyðingahverfisins í
Varsjá á dögum nasista. Þegar upp
er staðið kemur svo í ljós að áliti
Mannréttindasamtakanna Human
Rights Watch að þar hafi fallið 48
Palestínumenn og 23 ísraelskir her-
menn. Engar vísbendingar finnist
um að „Ísraelsher hafi fjarlægt lík úr
búðunum og grafið í fjöldagröfum“.
Ekkert bendi til þess að „mörg
hundruð óbreyttir borgarar hafi fall-
ið“. ( sbr Morgunblaðið 21. maí sl.)
GYÐINGAHATUR OG
GAGNRÝNI Á ÍSRAEL
Árni
Bergmann
Tölur um mannfall
í um 20 mánaða átökum
nú eru um 500 Ísraelar
og 1.500 Palestínumenn
að því er mér sýnist,
skrifar Árni Bergmann.
Til að kalla slíkt
mannfall þjóðarmorð
þarf mjög undarlegt
ímyndunarafl.
Það skiptir ekki máli. grenningarkremið Silhouette
er alltaf lausnin
• Ertu með of stóra húð?
• Ertu með appelsínuhúð?
• Ertu með slappa húð eftir megrun eða meðgöngu?
20% kynningarafsláttur
...ferskir vindar í umhirðu húðar
Það eina sem þú þarft að gera er að bera það á þig.
Silhouette vinnur líka á undirhöku, styrkir háls
og stinnir slappan maga og upphandleggi.
mánudaginn 3. júní
Lyf og heilsu, Melhaga.
Þriðjudaginn 4. júní
Lyf og heilsu, Firði.
Fimmtudaginn 6. júní
Lyf og heilsu, Mosfellsbæ.
Föstudaginn 7. júní
Lyf og heilsu, Háteigsveg.
Föstudaginn 7. júní
Lyf og heilsu, Glerárt. Akureyri.
Fríða verður með kynningar
og ráðgjöf frá kl. 13-15
Þátttaka í happdrætti Krabbameinsfélagsins
er stuðningur við mikilvægt forvarnastarf
Dregið 17. júní
Veittu stuðning - vertu með!