Morgunblaðið - 23.06.2002, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 23. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SKOSKA strandgæslan kom áhöfn
seglskútunnar Delis til bjargar um
200 mílur norður af Írlandi 17. júní
síðastliðinn en Gestur Gestsson, Ís-
lendingur búsettur í Dublin, er eig-
andi skútunnar.
Gestur var ásamt tveimur Írum á
leið til Patreksfjarðar, en heilagur
Patrekur er í hávegum hafður á Ír-
landi og þótti því Gesti og írskri
áhöfn hans við hæfi að Patreksfjörð-
ur yrði fyrir valinu sem áfangastaður
á Íslandi.
„Bæði ég og áhöfnin erum áhuga-
menn um siglingar og höfum margra
ára reynslu í að sigla á þessum slóð-
um. Við vorum búnir að vera í þrjá
daga á sjónum milli Norður-Írlands
og Skotlands. Veðurspáin var góð en
að kvöldi 16. júní var ég á leið niður í
koju þegar þessi mikla vindhviða
kom skyndilega og það var kominn
stormur eins og hendi væri veifað,“
lýsir Gestur.
Hann bendir á að engin viðvörun
hafi verið gefin í veðurfréttum og
segir að ef hann hefði haft einhverja
nasasjón af veðrinu þá hefði hann
snúið við eða reynt að sigla skútunni
burt. Veðrið kom hins vegar öllum í
opna skjöldu og urðu nokkrar
skemmdir á nálægum eyjum.
„Ölduhæðin minnti mig helst á að
við værum staddir uppi á tólf hæða
blokk. Það er í raun erfitt að lýsa
þessu, þar sem það var enginn fyr-
irvari og við höfðum engan tíma til
að undirbúa okkur. Við vorum þrír í
áhöfn, ég, Paul Hich og David
McGlowghlin, og náðum við að halda
ró okkar enda allir vanir siglinga-
menn sem höfum reynslu af slæmu
veðri,“ heldur hann áfram. Hann
bætir við að þessi stormur hafi verið
það versta sem þeir hafi lent í og sök-
um mikillar vindhæðar og hávaða í
rokinu gátu þeir ekki kallað sín á
milli. Þá hafi þeir notast við fingra-
mál.
Stórbrot færði
skútuna í kaf
Að sögn Gests óskuðu þeir eftir
aðstoð, norskur togari heyrði kallið
en kom ekki fyrr en sex klukkutím-
um síðar þar sem hann var það langt
í burtu.
Hann segir að það hafi verið
ákveðið að reyna að koma taug yfir í
togarann þannig að hann gæti togað
skútuna til sín og segir jafnframt að
ekki hefði þýtt að setja út björgunar-
bát því að hann hefði fokið.
Gestur lýsir að það hafi tekið þrjá
til fjóra tíma að koma tauginni fyrir,
en á meðan á því stóð fengu þeir yfir
sig stórbrot sem færði skútuna í kaf.
„Ég var frammi á bátnum að festa
taugina þegar skyndilega varð logn.
Ég vissi hvað var í aðsigi og festi mig
niður við grindverk framan á skip-
inu. Það er yfirleitt logn á undan
stórbroti.“
Báturinn fór algerlega í kaf og að
Gests sögn náði sjórinn honum við
háls. Hann segir það erfitt að lýsa
eigin hugsunum við þessar aðstæður
en öll hugsun beindist að því að
bjarga sér úr aðstæðunum. Annað
brot fylgdi ekki og þó að það tæki
langan tíma náði skútan að rétta sig
við.
Gestur segir að norski togarinn
hafi ávallt verið við hliðina á skút-
unni en áhöfn hans hafi ekkert getað
gert. Tólf klukkutímum eftir að kall-
að hafði verið eftir aðstoð kom þyrla
frá skosku strandgæslunni og tók
hún yfir björgunaraðgerðirnar.
Hann segir erfitt að tímasetja hlut-
ina en í heildina hafi þeir staðið í bar-
áttu við veðrið í tæpan sólarhring.
Höfðu tíu mínútur til að
komast upp í þyrluna
Að hans sögn var þetta langt flug
og varð þyrlan að taka eldsneyti á
leiðinni. Það voru því aðeins tíu mín-
útur sem þeir höfðu til að komast
upp í þyrluna.
„Það vildi svo illa til að þegar að
hún sendi línuna niður flæktist hún í
mastrinu og það tók þrjár mínútur
að losa hana. Það var stanslaust kall-
að á okkur og okkur sagt að flýta
okkur. Ég var síðastur og hafði tvær
mínútur,“ bætir Gestur við og lýsir
því hversu skrýtin tilfinning það hafi
verið að komast upp í þyrluna.
Flugið til Stornoway, næstu eyju,
tók eina klukkustund og fjörutíu
mínútur, að sögn Gests, og þurfti
þyrlan að fljúga við sjóinn til að
spara eldsneyti. Hann leggur
áherslu á hversu vel hafi verið tekið
á móti þeim en í þyrlunni biðu þurr
föt, matur og áfallahjálp. Hann segir
að starfi strandgæslunnar hafi lokið
þegar lent var á Stornoway, en
heimamenn sáu um alla aðhlynningu
og gerðu þeir það í sjálfboðastarfi.
Gestur og félagar sluppu ótrúlega
vel og voru aðeins illa marðir á baki
og öxlum.
Hvar skútan er niðurkomin nú
veit hann ekki en segir að þeir hafi
verið sammála um það eftir á að
skútan Delis hafi verið einstök skúta
því að fáar seglskútur hefðu þolað
slíkan stórsjó.
Gestur Gestsson, íslenskur skútueigandi, í sjávarháska við Írland ásamt tveimur írskum félögum
Ölduhæðin jafnaðist
á við tólf hæða blokk
Skoska strandgæslan bjargaði Gesti og félögum hans um borð en þessi
mynd er tekin úr þyrlunni þar sem hún sveimaði yfir skútunni. Áhöfnin
hafði einungis 10 mínútur til þess að komast um borð í þyrluna.
LÖGREGLAN í Reykjavík handtók
í fyrrinótt mann við Vesturberg í
Breiðholti sem búinn var að brjótast
inn í þrjá bíla. Til mannsins sást þar
sem hann var að athafna sig við bíl-
ana. Að sögn lögreglunnar urðu eng-
ar skemmdir á bílunum og er ekki
ljóst hvort maðurinn tók nokkuð úr
þeim við innbrotin.
Braust inn
í þrjá bíla
„MÉR líst því miður ekki nógu vel á
skýrsluna og ég varð fyrir miklum
vonbrigðum,“ segir Rúna Jónsdóttir,
fræðslu- og kynningarfulltrúi Stíga-
móta, um skýrslu nefndar um við-
brögð við klámi og vændi sem kynnt
var í fyrradag. Hún segir þó jákvætt
að nefndin leggi til að ekki verði
lengur refsivert að stunda vændi til
framfærslu en þetta hafi verið löngu
tímabær leiðrétting á miklu ranglæti
og dugi hvergi nærri til.
Rúna hefur margt við skýrsluna
að athuga. Hún segir það undarlegt-
að skilja á milli vændis og kláms og
leyfa hið síðarnefnda. Það sé sam-
dóma álit þeirra sem starfa innan
Stígamóta, samtakanna Nordnet
sem berjast gegn klámi og vændi og
kynjafræðinga á Norðurlöndunum,
að klám og vændi séu mismunandi
myndir af hinu sama, kynferðisof-
beldi.
„Mér finnst ekki rökrétt að skilja
þarna á milli. Annars vegar vill
nefndin leyfa klám, án þess að spyrja
við hvaða aðstæður konurnar sem
seldar eru í klámiðnaðinum búa.
Hins vegar viðurkennir nefndin að
þær konur sem stunda vændi á Ís-
landi séu fórnarlömb ýmiss konar
aðstæðna,“ segir Rúna. Hún undrast
þær yfirlýsingar nefndarinnar að
ekki hafi verið sýnt fram á skaðsemi
kláms. Ekkert hafi verið nefnt um
skaðsemi kláms fyrir þær konur sem
nýttar eru í þessum iðnaði. „Það eru
oft sömu konurnar sem eru í klám-
iðnaðinum og vændisiðnaðinum. Það
eru engin skýr mörk þarna á milli,“
segir hún. „Mér finnst líka merkilegt
að ef nefndin hefur komist að þeirri
niðurstöðu að konur í vændi séu
fórnarlömb aðstæðna, að nefndin
skuli þá ekki halda röksemdafærsl-
unni áfram og athuga hver beri
ábyrgðina.“ Í skýrslunni sé ekki get-
ið um að þær sem stunda vændi séu
fórnarlömb þeirra sem kaupa þær og
selja. Engar tillögur séu settar fram
sem varða kaupendurna sem haldi
uppi klám- og vændisiðnaðinum.
Lög eru skilaboð
til samfélagsins
Hún saknar þess ennfremur að
nefndin skyldi ekki hafa þor til þess
að fara að dæmi Svía og banna kaup
á kynlífsþjónustu. Aðspurð um þau
rök nefndarinnar að með því að
banna kaup á vændi yrði erfitt að fá
kaupendurna til þess að bera vitni
bendir Rúna á að lögin hafi víðtæk-
ara gildi en að refsa einstaklingum
sem brjóta þau. „Lög eru skilaboð til
samfélagsins um hvað er rétt og
rangt,“ segir Rúna. Vændi hafi verið
og sé enn refsivert en hún viti ekki til
þess að það hafi hindrað konur í að
leita sér hjálpar. Annar tvískinnung-
ur í niðurstöðum nefndarinnar sé sá
að konur verði ekki sekar fyrir lög-
um ef þær selja sig, svo framarlega
sem þær gera það ekki á almanna-
færi. Þá vilji nefndin að nektarstaðir
verði ekki of þétt saman, ekki í mið-
bæjum o.s.frv. Rúna segir að þetta
bendi til þess að nefndin telji að
vændi og nektarstaðir séu í lagi, svo
lengi sem slíkt sé ekki sýnilegt.
Þetta séu kolröng skilaboð. Hún
fagnar því á hinn bóginn að nefndin
hafi lagt til að einkadans verði bann-
aður.
Rúna Jónsdóttir, fræðslu- og kynningarfulltrúi Stígamóta
Klám og vændi eru mismun-
andi myndir af því sama
STEFÁN Ólafur Jónsson frá Akur-
eyri og Jóhanna Ása Evensen frá
Blönduósi nutu þess að baða sig í
lauginni á Hveravöllum á sumarsól-
stöðum. Þótt fremur kalt væri í
veðri var laugin hlý og ornaði bað-
gestum.
Skálarnir voru opnaðir í síðustu
viku og hefur aðsóknin verið frem-
ur róleg það sem af er. Að sögn
skálavarða Ferðafélags Íslands má
reikna með, samkvæmt reynslu
fyrri ára, að straumur ferðamanna
um Hveravelli aukist þegar nær
dregur mánaðamótum.
Morgunblaðið/RAX
Á sumarsól-
stöðum
SVARTUR kassi eða ökuriti sem
kominn er á markað hérlendis og
mælir aksturslag og hraða í bifreið-
um hefur bætt aksturslag starfs-
manna hjá fyrirtækjum þar sem
hann hefur verið notaður, að sögn
upplýsingafulltrúa umferðarráðs.
Nokkur pitsu- og póstfyrirtæki
hafa þegar tekið búnaðinn í notkun
en hann er íslensk hönnun, þróaður
af ND á Íslandi. Fyrirtækið fékk
styrk til verkefnisins frá rannsókn-
arráði umferðaröryggismála fyrir
rúmu ári.
Að sögn Sigurðar Helgasonar,
upplýsingafulltrúa Umferðarráðs, er
mikill fengur að tækinu. Sigurður
segist vita til þess að fleiri fyrirtæki
séu farin að sýna búnaðinum áhuga
sem fylgist bæði með ef ökumenn
aka of hratt eða ef upp koma klögu-
mál í umferðinni.
Búnaðurinn, sem byggður er á
GPS-tækni, er örlítill svartur kassi
sem tengdur er í bílinn og þaðan við
tölvu. Með því móti er hægt að sjá
aksturlag viðkomandi ökumanns og
eru öll frávik í akstri hans greind.
Frávik getur táknað að menn aki of
hratt, taki of skarpar beygjur,
bremsi snöggt o.s.frv.
„Staðreyndin er sú að það getur
verið skemmtilegast að setja þetta í
bílinn og láta ekki ökumann vita af
því. Lesa svo af mælinum og segja
honum frá því og lesa svo aftur eftir
viku,“ segir Sigurður.
Hann segir að munurinn sé ótrú-
legur og nefnir sem dæmi að lengi
hafi verið vitað að mikil tjón verða á
bílaflota pitsufyrirtækja. Eftir að
tækinu hafi verið komið fyrir sé það
aftur á móti metnaðarmál starfs-
manna að fá sem fæstar aðfinnslur.
Svartur kassi í bíla