Morgunblaðið - 23.06.2002, Side 28

LISTIR
28 SUNNUDAGUR 23. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SEINNI hluti sýningarinnar Ak-
ureyri í myndlist stendur yfir í þess-
um höfuðstað Norðurlands um þessar
mundir. Fyrri sýningin, sem sett var
upp í safninu á liðnu ári, beindi at-
hygli gesta að verkum listamanna bú-
settra á Akureyri, en að þessu sinni er
sjónum beint að 23 brottfluttum Ak-
ureyringum, sem og listamönnum
sem dvalið hafa til lengri tíma í bæn-
um. Listamennirnir eiga enda margir
hverjir fátt sameiginlegt – utan bæj-
artengslanna og þess að enginn
þeirra hefur enn náð fimmtugsaldri.
Líkt og við er að búast er svo stór
hópur kemur saman er sýningin fjöl-
breytileg á að líta. Málverk, skúlptúr-
ar, ljósmyndir, teikningar og innsetn-
ingar eiga öll sína fulltrúa og verkin
ná yfir jafnt fígúratífa sem abstrakt-
list, hefðbundna sem óhefðbundna
list, auk þess sem húmorinn, kald-
hæðnin og innileikinn skipa einnig
sinn sess. Þannig nær húmorísk
ádeila Gunnars Kristinssonar á æsku-
og fegurðardýrkun nútímans að vekja
sýningargesti til umhugsunar, en
listamaðurinn hefur sett saman bók
ljósmynda er skopast að fullkomnun-
aráráttu okkar og benda á það
óraunsæi sem í henni felst. Allsérstök
innsetning Haralds Inga Haraldsson-
ar, Codhead IV study for a bronze,
vekur þá óneitanlega einnig athygli. Í
verkinu, sem er allt að því súrrealískt,
hefur Haraldur Ingi manngert þorsk-
inn sem situr klæddur með bók í
hendi í hægindastól í stofu sinni. En
þorskurinn er að sögn listamannsins
„íslenskastur“ líkt og sauðkindin var,
þrátt fyrir að hann sé nú að mestu
seldur úr landi.
Verk Kristínar Gunnlaugsdóttur
byggist þá á enn öðrum forsendum,
en listakonan sækir bæði myndmál
sitt og stílbrögð í íkonahefð ítalskrar
kirkjulistar á miðöldum þótt fram-
andi landslag og skuggaspil hafi nú
bæstvið. Fínleg lita- og pensilnotkun
gerir viðfangsefni Kristínar – þrjá
hesta í íslenskri náttúru – allt að því
brothætt ásýndar líkt og annað
myndefni í verkum listakonunnar.
Vel hefur verið vandað til bæði frá-
gangs og uppsetningar á sýningunni
Akureyri í myndlist II. Upphenging-
arnar eru vel grundvallaðar og hefur
hverju verki verið veitt nægjanlegt
rými til að hægt sé að virða það fyrir
sér án utanaðkomandi áreitis. Fyrir
vikið ná verkin líka að vinna betur
saman innan hvers rýmis þótt lista-
mennirnir kunni annars að fylgja
ólíkum straumum og stefnum í list-
sköpun sinni.
Þannig ná til að mynda verk þeirra
Gústavs Geirs Bollasonar og Sig-
tryggs Baldvinssonar að deila rými
án árekstra þrátt fyrir ólík efnistök.
En í Rétthyrndu augnatilliti Gústavs
Geirs er myndrýmið sundurgreint og
endursmíðað úr ljósmyndum og upp-
drætti, á meðan Blettóttar rendur
með skýjafari eftir Sigtrygg Bald-
vinsson byggist á sjónrænum blekk-
ingum sem ekki eru algengur fylgi-
fiskur módernískrar abstraktlistar og
bera færni listamannsins vitni. Þar
liggur net grárra dropa, líkt og regn-
ið, á lóðréttum röndum hins skærlita
striga. Mislit áferðin veitir verkinu
síðan bæði dýpt og hreyfingu og virð-
ist sléttur striginn fyrir vikið orpinn
af bleytu dropanna.
Þessu sama rými deilir einnig Völ-
undarhús hugans eftir Hólmfríði
Harðardóttur. Verk hennar er stór-
skemmtilegur loftskúlptúr, sem ekki
nær þó að njóta sín nógu vel í safninu
vegna ónógrar lofthæðar. Völundar-
hús hugans minnir um margt á aust-
ræna rithandarlist og eykur efnis-
notkun listakonunnar – en verkið er
unnið úr viði og pappír – enn frekar á
hin austrænu áhrif.
Er á heildina er litið er sýningin
Akureyri í myndlist II vel úr garði
gerð og telur gagnrýnandi hana efa-
lítið metnaðarfyllstu sýningu sem
hann hefur séð í safninu. Vandvirkn-
islega unnin sýningarskrá og merk-
ingar verka eru auk þess til fyrir-
myndar og auka enn frekar, ásamt vel
ígrunduðu skipulagi, á þann metnað
sem einkennir sýninguna alla. Það
skín líka alls staðar skýrlega í gegn að
skipuleggjendur sýningarinnar hafa
lagt metnað sinn í að gera hinum
brottfluttu listamönnum hátt undir
höfði. Því er vel þess virði að koma við
í Listasafninu á Akureyri á hringferð-
inni um landið þetta sumarið.
Brottfluttir Akureyringar
Morgunblaðið/Kristján
Verk Kristínar Gunnlaugsdóttur.
MYNDLIST
Listasafnið á Akureyri
Á sýningunni eiga verk listamennirnir:
Ásmundur Ásmundsson, Birgir Snæbjörn
Birgisson, Brynhildur Kristinsdóttir, Guð-
mundur Oddur Magnússon, Gunnar Krist-
insson, Gústav Geir Bollason, Haraldur
Ingi Haraldsson, Hlynur Hallsson, Hólm-
fríður Harðardóttir, Jónas Viðar, Jóní
Jónsdóttir, Kristinn E. Hrafnsson, Kristín
Gunnlaugsdóttir, Kristján Steingrímur
Jónsson, Páll Sólnes, Pétur Örn Frið-
riksson, Sigtryggur Baldvinsson, Sig-
urbjörn Jónsson, Sigurður Árni Sigurðs-
son, Snorri Ásmundsson, Sólveig
Baldursdóttir, Valborg Salóme Ingólfs-
dóttir og Þorvaldur Þorsteinsson. Sýn-
ingin er opin alla daga nema mánudaga
frá kl. 13–18. Henni lýkur 21. júlí.
AKUREYRI Í MYNDLIST II – SAMSÝNING
23 MYNDLISTARMANNA
Codhead IV, a study for a bronze eftir Harald Inga Haraldsson.
Anna Sigríður Einarsdóttir
NORDIC Network er samsýning
átta norrænna leirlistamanna í sýn-
ingasal Gallerís Reykjavíkur. Yfir
sýningunni er léttur og nýstárlegur
blær sem sýnir vel hve víðtæk leir-
listin getur verið sem miðill. Hingað
kemur sýningin frá Grimmerhus-
safninu í Middelfart á Fjóni en sú
sýning var eftirtekja mánaðarlang-
rar samdrykkju á Guldagergård,
keramikverkstæði í Skælskør á
Vestur-Sjálandi. Ætlunin var að
kynna nýútskrifaða leirlistamenn
fyrir kollegum sínum, norrænum og
alþjóðlegum.
Það sem strax vekur eftirtekt er
tilraunakenndur andinn sem svífur
yfir vötnum. Það er ekki beinlínis
hægt að segja að áttamenningarnir
séu mjög náttúrulegir í stefnu sinni,
né nátengdir nytjalistarstefnunni.
Að vísu eru þær Ina Sander Nielsen,
frá Danmörku, og Carolyn Linda
Jeans, frá Íslandi, uppteknar af
gagnsæi leirsins og þar með mögu-
leika hans sem ljósgjafa. Nielsen
hannar fínlegar keramikhúfur utan
um ljósið meðan Carolyn Linda nýtir
hrjúft hraun sem undirstöðu halog-
en-lampa sem hún felur síðan hug-
vitssamlega undir hálfgagnsæjum
kúpli.
Þá má segja að smellin snakkvél
Ingelu Jonasson, frá Svíþjóð, sé
vissulega nytjahlutur. Hún minnir
okkur á þá ómældu möguleika sem
fólgnir eru í leirnum sem bygging-
arefni í nánustu framtíð. Ef til vill
eigum við eftir að sjá leirinn leysa
stálið af hólmi í ýmsum veigamiklum
atriðum. Að vísu má telja barnagull
Helgu Birgisdóttur, hins Íslendings-
ins í sýningunni, til nytjahluta. Hún
vísar til barnagælunnar alkunnu,
eftir Jóhann Sigurjónsson, í tveim
verkum þar sem hún býr til leikföng
fyrir yngstu börnin, og fellir inn í
dæmigerðan sandkassa annars veg-
ar og leggur í hinu á mjúkan, brydd-
aðan svæfil. Í hróplegri andstöðu við
leikföngin er sprengjukassi hennar,
fullur af keramiksprengjum, sem
hryssingsleg áminning um þann
heim þar sem börnin okkar fæðast.
Meðal annarra athyglisverðra
verka á sýningunni má nefna dropa
og bletti Heidi Sachmann, og smá-
höggmyndir Anders Ruhwald, en
bæði koma frá Danmörku. Áferð
verka Sachmann, og litaraft eru
undraverð, sem og kúlulaga form
hennar. Ljósbláir og gripvænir smá-
munir Ruhwald eru einnig mjög leik-
rænir og lausir við allan klunnaskap.
Í sömu átt halda ígulkera- og dufl-
kúlur Svíans Ann-Charlotte
Ohlsson, en út úr broddunum hanga
jurtir sem minna sumpart á sjávar-
gróður, en eru ef til vill bara potta-
jurtir, svo ekki væri úr vegi að telja
hana til nytjalistarmanna.
Lestina rekur Ruth Moen frá Nor-
egi. Morgunverðarborð hennar eru
súrrealísk í orðsins fyllstu merkingu.
Mjólkurfernur, eggjaskurn, eggja-
hvíta, mennskir olnbogar og smá-
gerð húsdýr kasta okkur inn í kyn-
lega veröld þar sem ekkert er
rökrænt og allt getur gerst. Það
verður að telja þetta einhverja at-
hyglisverðustu sýningu sem haldin
hefur verið í Galleríi Reykjavík.
Norræn leirlist
MYNDLIST
Gallerí Reykjavík, Skólavörðustíg
Til 26. júní. Opið virka daga frá kl. 12–18
en laugardaga frá kl. 11–16.
LEIRLIST
ÁTTA NORRÆNIR LEIRLISTARMENN
Morgunblaðið/Golli
Eitt af verkunum á samsýningu norrænna listamanna í Galleríi Reykjavík.
Halldór Björn Runólfsson
KARLAKÓRINN Þrestir var
stofnaður árið 1912 og var Friðrik
Bjarnason fyrsti stjórnandi kórs-
ins. Kórfélagar og stjórnandi nú,
Jón Kristinn Cortes, vildu halda
upp á afmælið með veglegu tón-
leikahaldi, stofnuðu til samkeppni
um frumsamdar tónsmíðar og síð-
ast en ekki síst efndu þeir til nor-
ræns karlakóramóts. Í þéttsetnu
íþróttahúsi Hafnfirðinga í Kapla-
krika var haldin mikil söngveisla
þar sem komu fram átta karlakór-
ar, fjórir íslenskir og jafnmargir
norrænir. Það vakti nokkra at-
hygli að t.d. Karlakór Reykjavík-
ur, Karlakór Keflavíkur og aðrir
nágrannakórar af Suðurlandi,
sem og hinir söngglöðu karlakór-
ar norðanmanna mættu ekki til
leiks. Karlakórinn Þrestir hófu
hátíðina með því að syngja Svein-
ar kátir syngið eftir Ludwig
Spohr, sem var upphafslagið á
fyrstu tónleikum Þrasta árið
1912. Þá fór fram afhending verð-
launa í tónsmíðakeppni þeirri sem
Þrestir stofnuðu til og afhenti
Lúðvík Geirsson, nýkjörinn bæj-
arstjóri Hafnarfjarðar, verðlaun-
in. 1. verðlaun féllu í hlut Olivers
Kentish, fyrir verk sem hann
nefnir Stökur. Önnur verðlaun
hlaut Tryggvi M. Baldursson fyr-
ir verk sem hann nefnir Mangald-
ur og þriðju verðlaun fékk Rík-
arður Örn Pálsson en verk hans
nefnist Díli. Karlakórinn Þrestir
innsiglaði þessa athöfn með lag-
inu Brosandi land eftir Nordblom,
sem er trúlega einnig eitt af
fyrstu viðfangsefnum Þrasta.
Kór eldri Þrasta hóf svo tón-
leikaveisluna og söng undir stjórn
Guðjóns Halldórs Óskarssonar
þrjú lög og sýndi að Þrestir eiga
sér sögu fyrir góðan söng. Annar í
röðinni var Karlakórinn Stefnir
undir stjórn Atla Guðlaugssonar
við undirleik Sigurðar Marteins-
sonar og sungu þeir m.a. tvö ís-
lensk lög, Hrossarétt eftir söng-
stjórann og Rósina eftir Friðrik
Jónsson. Þriðji íslenski þátttak-
andinn var Karlakórinn Lóuþræl-
ar, undir stjórn Ólafar Pálsdóttur
við undirleik Elínborgar Sigur-
geirsdóttur. Lóuþrælar sungu af
þokka Maríuerluna eftir Guð-
mund St. Sigurðsson og Íslands
lag við tónlist eftir þýsk-finnska
tónskáldið Fredrik Pacius (1809–
1891) en þetta lag hefur sömu
stöðu meðal Finna og Ísland ögr-
um skorið hjá Íslendingum, sem
eins konar varaþjóðsöngur.
Sænsk-finnski kórinn Jacobstadt
Sångerbröder undir stjórn Patrik
Wingren, sérkennilegs stjórn-
anda, og norski kórinn Sandessjø-
en Mannskor, undir stjórn Alf
Jan Sørhaug, geta vart talist í
flokki með bestu þarlendum
karlakórum en sá síðarnefndi var
eini gestakórinn sem söng ís-
lenskt lag, Smávinir fagrir eftir
Jón Nordal.
Eftir hlé sungu Fóstbræður,
Orphei Dränger og Þrestir með
miklum glæsibrag og saman
sungu íslensku kórarnir Í útsæ
rísa Íslands fjöll eftir Pál Ísólfs-
son undir stjórn Jón Kristins
Cortes við undirleik Hólmfríðar
Sigurðardóttur. Tónleikunum
lauk með samsöng allra kóranna
og hófst sá samsöngur á tvísöngs-
laginu Ísland farsældafrón, er
Jón Kristinn Cortes stjórnaði en
hann stjórnaði einnig lokasöng
tónleikanna, sem var Þú álfu vorr-
ar yngsta land eftir Sigfús Ein-
arsson. Samsöngur kóranna var
glæsilegt niðurlag á vel heppnaðri
afmælishátíð og má því vel óska
Þröstum til hamingju, ekki síst
með þann góða árangur sem þeir
hafa náð og þar með tekið sér
stöðu í hópi bestu karlakóra okk-
ar Íslendinga.
Karlakórsveisla
TÓNLIST
Kaplakriki
Fram komu kórar frá Finnlandi, Sví-
þjóð og Noregi ásamt nokkrum ís-
lenskum karlakórum, til að samfagna
90 ára starfsafmæli karlakórsins
Þrasta, í Hafnarfirði. Laugardagurinn
15. júní, 2002.
NORRÆNT KARLAKÓRAMÓT
Jón Ásgeirsson