Morgunblaðið - 30.10.2003, Blaðsíða 8

8 B FIMMTUDAGUR 30. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
























































































NVIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
Mikil samrunabylgja hefur verið á bandarískum bankamarkaði
og nú er enginn maður með mönnum nema hann eigi staðsetn-
ingartæki af bestu gerð til þess að rata til síns heima.
Breyttar áherslur hjá bönkum og
vinsældir staðsetningartækja
E
F ÁRSREIKNINGAR fyrirtækja eru
illskiljanlegir getur það komið niður á
þeim þegar þau þurfa að útvega sér
fjármagn í formi hlutafjár. Fjárfest-
arnir skilja ekki reikningana og geta
ekki lagt mat á hvort peningarnir
þeirra séu í góðum höndum.“ Þetta
sagði Geoffrey Whittington, meðlimur
í Alþjóðareikningsskilaráðinu, í samtali við Morgunblað-
ið á dögunum.
Samkvæmt tilskipun Evrópusambandsins verða tekn-
ir upp alþjóðlegir reikningsskilastaðlar á evrópska efna-
hagssvæðinu 1. janúar 2005. Staðlarnir kveða á um að
þau fyrirtæki sem eru með hlutabréf sín skráð í Kaup-
höll Íslands og samanstanda af samstæðu nokkurra fé-
laga þurfi að hafa tileinkað sér að vinna samkvæmt
stöðlunum í ársbyrjun 2005. Hins vegar þarf í raun og
veru að hefja þessa vinnu strax um næstu áramót. En
það er til þess að uppfylla kröfur staðlanna um að fyr-
irtækin hafi árið 2005 marktækan samanburð við árið
2004.
Stöðlunum er ætlað að gera ársreikninga og árshlut-
areikninga fyrirtækja auðskiljanlegri og auðvelda sam-
anburð á fyrirtækjum og þar af leiðandi samanburð fjár-
festa á fjárfestingarkostum. Þeir eiga að þjóna sem
sameiginlegt tungumál á þessu sviði og gefa mjög grein-
argóða mynd af flestum þáttum í starfsemi fyrirtækja-
samstæðu.
Bæði útlit og innihald breytist
Ólafur Þór Jóhannesson, löggiltur endurskoðandi hjá
PricewaterhouseCoopers og aðjúnkt við viðskiptadeild
Háskólans í Reykjavík, hefur kynnt sér þessa alþjóðlegu
reikningsskilastaðla og áhrif þeirra á reikningsskil ís-
lenskra fyrirtækja. Hann segir breytingarnar frá því
sem íslensk lög og reglur kveða á um verða töluverðar
bæði hvað varðar útlit og innihald reikninganna. Of
langt mál væri að tíunda allar þær breytingar sem verða
á uppgjörsaðferðum skráðra íslenskra samstæðna með
tilkomu staðlanna en Ólafur féllst á að útskýra í meg-
inatriðum hvernig ársreikningur fyrirtækjasamstæðu
gæti litið út eftir innleiðingu þeirra. Hér verður miðað
við fyrirtæki önnur en fjármála- og vátryggingafyr-
irtæki enda eru uppgjör slíkra fyrirtækja nokkuð frá-
brugðin öðrum.
Ólafur segir grundvallarbreytingu verða á lykilyf-
irlitum ársreikninga. Áfram verði yfirlit yfir rekstur,
efnahag og sjóðstreymi fyrirtækja. Þau verði þó á sam-
þjappaðra formi en þau eru í dag en vísað í skýringar
þar sem nánar er gerð grein fyrir einstökum liðum. Auk
þess verði einungis taldar upplýsingar sem varða sam-
stæðuna í heild en tölur fyrir móðurfélagið verði ekki til-
greindar í sömu yfirlitum eins og hefur tíðkast hér-
lendis. Ólafur telur að þetta muni gera reikningana
skýrari og auðlesnari.
En ekki verður einungis um þessi hefðbundnu yfirlit
að ræða því að við bætist yfirlit yfir eiginfjárhreyfingar
annars vegar og yfirlit yfir fjárhagslega áhættustjórnun
samstæðunnar hins vegar.
EBITDA fellur út úr rekstri
Fjórar meginbreytingar verða á rek
stæðunnar. Ein liggur í því að k
vara skal draga beint frá sölunni.
fyrirtæki gera þetta nú þegar end
heimild, þar sé þó aðallega um ve
ræða. Með þessu sé framlegðin af v
þar fyrir neðan komi svo þeir lið
álagningin á að standa undir.
Önnur breyting er að reiknaðar
sýndar sérstaklega í rekstrarreikni
felldar inn í viðkomandi liði í rekst
gefur þar af leiðandi gleggri mynd.
kostnaðinum út á réttu liðina,“ segir
segir hann hins vegar gera það að v
stærðinni EBITDA, þ.e. hagnaði fyr
magnsliði, út úr rekstrareikningnum
breytingin. „Það er þó ekki þannig
aður hverfi úr ársreikningnum heldu
í skýringum.“
Að síðustu er tilgreindur í rekstra
á hvern hlut hlutafjár, líkt og þekkis
Mikil samþjöppun efnahags
Helsta breytingin á efnahagsreiknin
sögn Ólafs, fólgin í mun meiri sam
Þannig verður efnahagsreikningur
stað tveggja áður. Ólafur segist telja
Nýjar u
hjá skrá
Fyrirtækjasamstæður sem eru með hlutabréf sín skráð í Kau
ræma reikningsskil á alþjóðagrundvelli og gera leikmönnum
Innleiðing alþjóðlegra reiknings-
skilastaðla EES munu hafa þó-
nokkrar breytingar í för með sér
fyrir íslensk fyrirtæki. Ólafur Þór
Jóhannesson sagði Soffíu Haralds-
dóttur frá helstu áhrifum staðlanna
á reikningskil þessara fyrirtækja.
Ólafur Þór Jóhannsson
ÖSSUR hf. er fyrsta íslenska fyrirtækið sem birtir árshlutareikning samkvæmt al-
þjóðlegu reikningsskilastöðlunum en níu mánaða uppgjör samstæðunnar var birt í
sl. viku og er það í samræmi við staðlana.
Hjörleifur Pálsson, fjármálastjóri Össurar, segir aðlögun fyrirtækisins að nýjum
reikningsskilaaðferðum hafa tekið talsvert langan tíma en nokkrar endurbætur
hafi verið teknar upp smám saman í síðustu uppgjörum. Nú sé þeim áfanga náð að
milliuppgjör samstæðunnar er í heild unnið samkvæmt alþjóðlegu stöðlunum og er
það staðfest af endurskoðendum samstæðunnar.
„Þessu verkefni er því lokið hjá okkur að svo miklu leyti sem því lýkur enda eru
þessir staðlar ennþá í mót
reikningi. Í þeim síðarnefn
Hjörleifur segir verkefn
verið lögð á að „gera þett
ennfremur að með þessu
dótturfélaga Össurar um a
staka handbók sem við kö
liði og hvaða aðferðir sam
ingarverkefni.“
Össur hf. með fyrsta uppg
BANKASAMRUNI í Bandaríkjunum
heldur áfram, en mikil samrunabylgja hefur
verið þar í landi á síðustu árum eftir að felld
voru úr gildi lög sem bönnuðu að viðskipta-
banka-, fjárfestingabanka- og trygginga-
starfsemi færu fram innan sama fyrirtæk-
isins. Nýjustu fréttirnar af bankasam-
runanum eru þær að Bank of America ætli
sér að yfirtaka FleetBoston bankann. Verði
af samrunanum verður sameinaður banki
annar stærsti banki Bandaríkjanna á eftir
Citigroup.
En þetta er ekki það athyglisverðasta við
samrunann, heldur frekar það, að bankar
leggja nú meira upp úr viðskiptabanka-
starfsemi sinni en áður var, að því er fram
kemur í The Wall Street Journal. Blaðið
segir frá samrunaáformum Bank of Am-
erica og FleetBoston og segir að með sam-
runanum styrki Bank of America stöðu sína
sem stærsti banki landsins mælt í inn-
stæðum. Bankinn muni hafa leiðandi stöðu á
markaðnum um öll Bandaríkin fyrir utan
Miðvesturríkin, og við útibúanet bankans
muni bætast 1.500 útibú og fjöldi þeirra
verði alls 5.700.
Viðskiptabankastarfsemin mun hafa
styrkt stöðu sína í samanburði við fjárfest-
ingarbankastarfsemina í þeirri niðursveiflu
sem gengið hefur yfir efnahagslífið í Banda-
ríkjunum, og af þeim sökum segir The Wall
Street Journal að bankarnir séu nú farnir
að undirbúa fjölgun útibúa í stað þeirrar
fækkunar sem verið hafi þegar orkan hafi
farið í að ná í viðskipti fyrirtækja. Þannig
hafi Bank of America þegar haft uppi áform
um að fjölga útibúum sínum um 550 á
næstu tveimur árum. J.P. Morgan Chase,
sem sé nú annar stærsti banki Bandaríkj-
anna í eignum talið, hafi uppi áform um að
fjölga útibúum um 100, eða 19%, á næstu
fimm árum, og Bank One, sem einnig er
meðal stærstu bankanna, sé að bæta við
útibúum eftir lítilsháttar fækkun þeirra á
síðustu árum. Að sögn The Wall Street
Journal ná bankar enn í flesta nýja við-
skiptavini í gegnum útibú sín, sem hægt sé
að nota til að selja þær vörur sem þeir hafa
upp á að bjóða, svo sem verðbréfasjóði og
veðlán.
Þá segir að bankarnir séu að reyna að
bæta þjónustuna við viðskiptavini sína og
ýmsum aðferðum sé beitt í því sambandi.
Einn ört vaxandi banki hafi útibúin opin á
sunnudögum og bjóði viðskiptavinum upp á
að nota smámyntateljara. Annar reyni af
krafti að höfða til viðskiptavina sem vilja
bankareikninga án þjónustugjalda. Enn
annar opni nú útibú þar sem einnig séu
Starbucks-kaffihús. Og Fleet Boston, sem
nú mun líklega renna saman við Bank of
America, réð í fyrra sérstakt fólk í útibú sín
til að taka á móti viðskiptavinunum. Ástæð-
an var stefnubreyting sem fólst í því að
draga úr stórum lánum til fyrirtækja og til
útlanda og bæta ímynd bankans, en hann
hafði ekki þótt til fyrirmyndar á sviði þjón-
ustu við viðskiptavini.
Þrátt fyrir þessa auknu áherslu á útibúin
eru þau að sögn The Wall Street Journal
ekki áhættulaus. Mikill kostnaður fylgi opn-
un nýs útibús, oft séu þau rekin með tapi
árum saman og fjöldi heimsókna í með-
alútibúið hafi farið minnkandi frá árinu
1995. Engu að síður eru útibúin enn mikið
notuð og samkvæmt könnun fara 80% við-
skiptavina enn í útibúið sitt að minnsta kosti
einu sinni í mánuði og 30% fara að minnsta
kosti fjórum til fimm sinnum í mánuði.
Vöxtur bankaþjónustu á Netinu og mikil út-
breiðsla hraðbanka hefur þess vegna ekki
breytt því að útibúin eru bönkunum afar
mikilvæg.
ll BANKASTARFSEMI Haraldur Johannessen
Stefnubreyting
bankanna
Bandarískir bankar leggja nú aukna áherslu á útibúanetið og við-
skipti einstaklinga, en minni áherslu á viðskipti fyrirtækja
haraldurj@mbl.is
VÖXTUR í tæknigeiranum í heiminum
hefur ekki verið mikill eftir að netbólan
sprakk á árinu 2000. Hefur þróunin á sumum
sviðum þessa geira jafnvel verið þveröfug en
á þó ekki við um allt. Á vefmiðlinum Yahoo!
var nýlega grein þar sem sagt var frá því að
mjög mikill vöxtur hafi verið í framleiðslu og
sölu tækja og tóla til að hjálpa fólki, sem hef-
ur tapað áttum úti á víðavangi og ratar ekki
rétta leið til baka úr ferðalögum.
Áætlað er að sala á GPS-staðsetningarbún-
aði í Bandaríkjunum til þeirra sem ferðast
gangandi, í bílum, flugvélum eða á bátum,
muni nema um 4,7 milljörðum Bandaríkja-
dala á þessu ári, en það svarar til um 360
milljarða íslenskra króna. Er gert ráð fyrir að
salan muni tvöfaldast á næstu fimm árum, að
því er fram kemur á Yahoo!
Það sem í upphafi var tækni til að tryggja
að flugskeyti bandaríska hersins myndu
lenda innan ákveðinna marka frá áætluðum
lendingarstað er orðið að einu helsta leikfangi
útivistarfólks og ferðalanga í Bandaríkjun-
um. Um 15 milljarða Bandaríkjadala þurfti af
skattheimtu bandarísku alríkisstjórnarinnar
til að koma 27 GPS gervihnöttum á sporbaug
um jörðu, þar sem þeir svífa um í 11 þúsund
mílna hæð. Þessi tækni er nú mest notuð af
almenningi í Bandaríkjunum og segir á
Yahoo! að sú notkun sé um hundraðfalt meiri
en notkun hersins.
Þeir sem hvað mest hafa haft upp úr auk-
inni eftirspurn eftir GPS-staðsetningarbún-
aði eru tveir verkfræðingar, Gary Burrell og
Min Kao, en þeir stofnuðu fyrirtækið Garmin
Ltd. í Kansas á árinu 1989. Segir Yahoo! að
markaðshlutdeild Garmin sé afgerandi. Sam-
keppni fari þó harðnandi en fyrirsjáanlegur
sé einnig umtalsverður vöxtur í þessum geira.
Þannig verji bílaframleiðendur töluverðum
fjárhæðum til þróunar á GPS-búnaði í mæla-
borð bíla og farsímafyrirtæki einnig. Bjartir
tímar séu því framundan fyrir fólk sem vilji
eiga auðveldar með að rata heim til sín.
ll STAÐSETNINGARBÚNAÐUR GRÉTAR J. GUÐMUNDSSON
Frá flugskeytum til ferðalaga
GPS-staðsetningarbúnaður sem í upphafi var þróaður fyrir flug-
skeyti er orðinn að einu helsta leikfangi ferðalanga
gretar@mbl.is