Vísir - 25.03.1981, Blaðsíða 9

Miövikudagur 25. mars 1981
vísm
GAZA
STRIP
SINAI
Trude Dothan, fornleifafræð-
ingur, komst á sporið á bösurum
araba i gamla borgarhlutanum i
Jerúsalem.
mörkinni i stað þess að halda
beint af augum meðfram Mið-
jarðarhafsströndinni til fyrir-
heitna landsins?
Gamla testamentið gefur helst
til kynna, að Móses hafi stefnt inn
i landið til þess að forðast
Fornleifafræðingar hreinsa burt sandinn og óhreininain at einni kistunni.
Viðbrðgðin mendin
1 Kairó voru viðbrögðá þá lund,
að egypsk blöð slógu upp fyrir-
sögnum um að israelskur
prófessor hefði fundið faraó i
Gaza. Það var að visu rangt, en
egyptar íögnuðu. Fjölmiðlar i
öðrum arabalöndum reyndu aö
notfæra sér fornleifagrúskið i
pólitisku áróöursskyni með þvi að
fullyrða, að þarna væru fundnar
sannanir fyrir þvi, að Palestinu-
arabar, hefðu verið á Gazasvæð-
inu i meira en þrjú þúsund ár,
sem er litið nær sanni, en frétta-
flutningur Egypta.
(Þýtt úr „Time”.)
urmull var af i sandinum. Þar á
meðal brot úr gripum svipuðum
þeim, sem hún hafði séð til sölu i
Jerúsalem. Þar sem það duldist
ekki, að fornleifaræningjar höfðu
þarna komið, þorði Dothan ekki
fyrirneinn mun að láta uppgröft
dragast. En skæruliðar
Palestinuaraba óðu þarna uppi,
og heil þrjú ár liðu, áður en herinn
leyfði henni og aðstoðarfólki
hennar að hefjast handa. Jafnvel
þá þótti ekki þorandi annað, en
flokkur hermanna væri ávallt á
verði. Af öryggisástæðum var
uppgreftri hættdag hvern áður en
stórmerkiiegir
fundir
Árið 1972 komu þau niður á
mikinn feng. Þau fundu múmiu-
kistu, sem er gróflega löguð eftir
likamanum, og í henni bein karls,
konu og tveggja smábarna.
Næsta sumar fundu þau fleiri
kistur, allar skreyttar með and-
litsgrimum og útbúnar á egypsku
visu þar sem egypskt lótusblóm
er lagt ofan á. Inni i þeim voru
leyfar manna, sem höfuðkúpu-
mælingar sýndu aó voru af
egypskum uppruna. Til ferðar-
innar i dánarheima höfðu hinir
látnu verið búnir út með innsigli,
dýragull i skartgripum og bein-
um. Sum innsiglin báru nafn
Ramses II.
Siðasta sumar fann Dothan
það, sem þykir þó taka þessu öllu
fram. Um þrjú hundruð metrum
sunnan við aðaluppgröftsávæðið
komu jarðýtur hennar niður á
rústirnar af þvi, sem virðast
hafa verið stórhýsi, kannski
bústaður opinbers embættis-
manns. Má sjá, að þessi höll hefur
verið með fimmtán herbergjum.
Aldur þessa bústaðar er ætlaður
frá þvi á fjórtándu öld fyrir Krist.
Leirsteinsveggir annars bú-
staðar, sem reistur hafði verið
beint yfir þessum, eru raktir
beint til tima Ramses II.
Fornleifafundir í Gaza
varpa nýju ijósi á ferð
israelsmanna
frá Egyptalandi
Hví tók Móses
ð slg krók?
/ ISRAEL
MEDITEfífíANEAN SEA /
Gazaj/
Ramses DeirelBalaha Oead
Sea
\ “O /
13J 1
im \
! CO \
£ iCJ *
o jS
|Qu
í C
1 U) ! o \m
\ •«<. \o
i
EGYPT
■ i
Mt. Sinai
i
\
miles
TIME Map by Paul J. Pugliese
REDSEA
Frásögn bibliunnar af þvi,
þegar Móses leiddi Guðs útvöldu
þjóð, gyðingana, út úr Egypta-
landi, svarar ekki einni áleitinni
spurningu: Hversvegna beygði
Móses tilhægri, þegar hann kom i
Sinaieyðimörkina og lagði á þjóð
sina 40 ára langan krók i eyði-
árekstra við Filistea. Það hefur
þó stangast á við fornleifarann-
sóknir, sem þóttu frekar, gefa til
kynna að á þessumtima (um það
bil 13 öldum fyrir Krist) hafi
Filistea ekki verið búnir að skapa
sér fótfestu á strandlengjunni við
Gaza.
Eftir tiu ára fornleifagröft á
Gazasvæðinu hefur Trude Dothan
(57 ára), fornleifafræðingur við
Hebreska háskólann i Jerúsalem,
fundið margt, sem þykir benda til
þess að tsraelsmenn hafi haldið
inn i eyðimörkina... ekki til þess
að flýja Filistea, heldur Egypta.
Abendingarnar þykja liggja i leif-
um mikillar Egyptabyggðar rétt
suður af Gaza, sem virðist hafa
verið með miklum blóma, þegar
aðalfjandi Móses, Ramses II
Faraó, var við völd.
Forngripasölurnar
Það var eftir lok sex
daga-striðsins i júni 1967, sem
Dothan veitti þvi eftirtekt, að i
hinum gamla borgarhluta Jerú-
salem höfðu forngripasölur araba
mikið framboð á fornegypskum
listmunum. Þegar Dothan for-
vitnaðist um, hvaðan þeir væru
fengnir, tiltðku arabarnir sér-
staklega Hebron, sem er i fjöllun-
um suður af Jerúsalem. Það var
ekki trúleg saga. Sumir gripirnir,
s.s. leirgrimur, jafnvel múmiu-
kistur, skartgripir ýmsir og ker
voru enn ötuð i gulum Miðjarðar-
Kort, sem sýnir leið Móses og
fsraelsþjóðar um Sinai-eyöi-
mörkina.
um átján milur suðvestur af
Gaza.
Undir
hermannavernd
Dothan varfljótaðreka augun i
leirkerabrot og aðrar leifar, sem
birtu væri tekið að bregða. Þetta
lét Dothan þó ekki aftra sér frá
rannsókninni. Sér til aðstoðar
réði hún einn af bedúinunum á
þessum slóðum, Hamad nokkurn,
sem hafði á eigin spýtur áður
fengist eitthvað við „fornleifa-
uppgröft” á vegum fornleifasal-
anna.
hafssandi, þegar Dothan handlék
á i basarnum.
Grunur þessarar skarpskyggnu
konu var hinsvegar sá, að þessir
fornmunir kæmu frá Gazasvæð-
inu, sem Israelsmenn höfðu her-
numið i striðinu. Hún skýrði þá-
verandi varnarmálaráðherra,
Moshe Dayan, frá þessum grun-
semdum sinum. Það vildi svo vel
til, að Dayan var og er brennandi
áhugamaður um fornieifarann-
sóknir og safnar fornmunum
sjálfur. Þrem mánuðum seinna
sagði hann henni ekki aðeins,
hvaðan þessir egypsku gripir
kæmu — án þess þó að láta nokk-
urn tima uppi, hvernig hann
öðlaðist þá vitneskju — heldur lét
henni einnig i té hermannafylgd
til svæðisins. Það liggur nærri
arabiska bænum, Deir el Balah,
tsraelskur hermaður stendur vörð um uppgröftinn á Gaza-svæoinu.