Vísir - 09.05.1981, Síða 9

‘*Y YV
Laugardagur 9. maí 1981
Enginn getur kvartaö undan
þvi aö menningin sé dauö I
höfuöborginni. Hver atburöur-
inn, hljómleikar og frumsýning-
ar, rekur annan. Þaö er ekki á
færi neins venjulegs manns aö
sækja allar þessar samkomur,
né heldur aö dæma um gæöi
þeirra. Þeir bera hinsvegar vott
um grósku og viðleitni og úr svo
frjóum jarövegi hlýtur aö
spretta og festa rætur list sem
skilur eitthvaö eftir. Auövitaö
hefur listin ætiö eitthvað fram
aö færa, bæöi I tjáningu sem
sköpun, og aö þvi leyti nýtur
fjöldinn góös af fjölbreyttu
menningar- og listalifi.
Fyrst og fremst hijóta þó list-
rænar athafnir .aö vera þrosk-
andi fyrir listamanninn sjáifan.
Þess vegna er þaö ánægjulegt
hversu margir hafa löngun til aö
spreyta sig og skiptir þá ekki
meginmáli, hvort framlagiö er I
hæsta gæðaflokki. Tjáning
manna eöa sköpun er hvers og
eins og þeim hinum sama til
lifsfyllingar.
Afskræming á list
Meö þaö i huga er ástæðulaust
að amast viö þeirri uppákomu,
sem nefnist nýlist, en er I aug-
um venjulegra manna afkára-
skapur og afskræming á öllu þvi
sem nefnist list. Stundum dettur
manni i hug, að verið sé aö gera
gys aö almenningi, einhvers-
konar félagsfræöilegar tilraun-
ir, til aö athuga hversu langt er
hægt aö ganga áöur en fólki of-
býöur.
En ef til eru þeir einstaklingar
velli Evrópu. Hann starfar
meöal útlendinga, en er ekki
minni Islendingur af þeim sök-
um. Þjóöerniskenndin hjá þess-
um unga Vestmannaeyingi er
ekki minni, þótt hann hafi ekki
stillt sér upp 1 mótmælagöngum
fyrir framan bandaríska sendi-
ráöiö i Reykjavik.
1 vikunni bárust þær fréttir aö
Asgeir heföi gert samning viö
hiö viöfræga knattspyrnuliö
Bayern Miinchen. Fyrir þá sem
til þekkja, er þetta sá mesti
frami, sem Islenskum iþrótta-
manni getur hlotnast um þessar
mundir. Islendingur er kominn i
röö hinna bestu. Af þvi getur
þjóöin öll veriö stolt. Þaö kitlar
aö minnsta kosti mina
þjóöerniskennd.
Ekki dónaleour dúett
sem fá útrás viö þessa tegund
listar, þá eru þeir ekki verri
fyrir þaö og jafn veröugir sem
aörir.
Hitt er annaö hvort rikis-
sjóöur og þá skattgreiöendur
eru tilbúnir til aö halda uppi
sérstökum skóladeildum I þvl
skyni. Þaö er annaö mál. Af þvi
er sprottin sú deila, sem skóla-
stjóri Myndlista- og handiöa-
skólans stofnaöi til, þegar hann
tilkynnti aö loka ætti nýlista-
deildinni I skólanum. Nú munu
tveir til fjórir umsækjendur
hafa sótt um nám i nýlistadeild-
inni fyrir næsta vetur, og mun
skólaganga þeirra þá væntan-
lega kosta kennara, húspláss og
efni, ef námið á að vera meira
en nafnið tómt.
Er furöa þótt skólastjórinn
vilji staldra viö?
Linkind ráðherra
Hinsvegar var afstaöa
menntamálaráöherra ekki jafn
einaröleg. Aö hætti þeirra póli-
tikusa sem ekkert sjá nema at-
kvæöi, þegar þrýstihóparnir
láta á sér kræla afneitaöi
ráöherrann allri ábyrgö á gerö-
um skólastjórans og lét bliölega
viö verkfallsnemendur. Llklega
má aö verulegu leyti rekja þaö
agaleysi og upplausn, sem all-
staöar skýtur upp kollinum, til
þeirrar linkindar og undirgefni
sem stjórnmálamenn sýna ein-
att, þegar til árekstra kemur.
Þaö liggur viö aö maöur taki of-
an fyrir Friöjóni Þóröarsyni
vegna afstööu hans I Gerva-
soni-málinu, þegar hann lét ekki
þrýsting hávaöahópa beygja sig
I þvl máli. Er þá ekki veriö aö
segja aö niöurstaöa hans hafi
veriö rétt.
Þaö er flestu mikilvægara, aö
stjórnvöld sýni festu og einurö
þegar blásin eru upp mál af til-
finningahita eöa annarlegum
hvötum. Almenningur ber
viröingu og fær traust á slikum
stjórnmálamönnum, hvaö svo
sem líður vinsældum ákvarðana
þeirra I þaö og þaö skiptiö.
Breskur hroki
Enginn vafi er á þvi, aö
Margaret Thatcher hefur áunn-
ið sér slika virðingu með
ósveigjanleik sinum og stefnu-
festu I efnahagsmálum og nú
slðast I máli Bobby Sands.
Enn og aftur veröur að taka
fram, aö meö þessu er ekki ver-
iö aö halda þvl fram, aö hún hafi
ætlö á réttu aö standa, og harka
hennar aö þvi er varöar hungur-
dauða Sands getur dregiö enn
alvarlegri dilk á eftir sér en
orðiö hefði, ef Thatcher heföi
gefiö eftir.
Bresk stjórnvöld eiga slna sök
á ástandinu I Irlandi og viö Is-
lendingar þekkjum af eigin raun
þann hroka og óbilgirni sem
Bretar tileinka sér I viðskiptum
viö sér smærri þjóöir.
Þaö þarf mikinn kjark og þrek
til sálar og llkama aö svelta
sjálfan sig til bana i þágu mál-
staðar. Hvaö sem liöur hryöju-
verkum Irska lýöveldishersins
og andstyggö siöaöra manna á
baráttuaöferöum hans, þá
hljóta menn, einmitt I ljósi
þeirrar baráttu og fórnar Bobby
Sands, aö leiöa hugann að þeim
málstaö sem þar liggur aö baki.
Enginn hefur leyfi til að af-
greiða hinn kaþólska minni-
hluta I Norður-Irlandi sem
moröingja og hermdarverka-
menn. Málstaöur þessa fólks er
þjóöernislegur, og sannar ekki
blóöi drifinn ferill mannkyns-
sögunnar, aö átök milli þjóöa,
strlö I nafni ættjaröar, fórnir I
þágu fööurlandsins eru helstu
ástæöurnar fyrir þeim ófriöi
sem hrjáö hefur mannkyniö frá
alda ööli? Ekki er þjóöernis-
kenndin minni hér á landi og
fyllast ekki Islendingar af rétt-
látri reiöi ef þeir telja á hlut
sinn gengiö og sjálfstæöiö
skert?
Þjóðernistilfinningar
Enginn vafi er á því, aö rlkur
þáttur I þvi andófi, sem alla tiö
hefur verið haldiö uppi gegn
varnarstööinni á Suöurnesjum,
er þjóöernistilfinning, sá
strengur I brjósti hvers Is-
lendings, að lifa frjáls maöur I
frjálsu landi. Þessi tilfinning
bærist meö okkur öllum, hvar
sem viö stöndum og þaö er
þyrnir I augum hvers og eins, aö
á íslandi þurfi aö búa um sig
hópur erlendra manna, gráir
fyrir járnum.
En þótt mörgum gangi illa aö
skilja þá staöreynd, aö sjálf-
stæöi landsins frelsiö og full-
veldiö, veröi best tryggt, meö
þvl aö sitja uppi meö hina illu
nauðsyn varnarliösins, þá fer
þvi fjarri, aö unnt sé aö draga
islenska þjóö I dilka og meta
Islendinga eftir mælistiku þjóö-
ernis. Sá sem hæst hrópar,
hefur ekki endilega mest til slns
máls. Sá, sem talar af sem
mestum þjóðernishroka, gerir
landi slnu ekki alltaf mest gagn.
t röð hinna fremstu
Ungur maöur, Asgeir Sigur-
vinsson hefur dvaliö um nokk-
urra ára skeiö á erlendri grund
sem atvinnumaöur I knatt-
spyrnu. Hann hefur boriö
hróöur tslands um knattspyrnu-
Valur 70 ára
Úr þvl minnst er á knatt-
spyrnu er óhjákvæmilegt aö
senda Knattspyrnufélaginu Val
bestu heillaóskir á sjötugsaf-
mæli þess. Eitt sllkt Iþrótta-
félag, hefur markað dýpri spor I
samfélagssöguna en margan
grunar. Valur er stórveldi á
iþróttasviöinu, en aö baki þeim
árangri liggur mikiö og þrot-
laust starf. Starf, sem snýr aö
æskunni, uppeldi hennar og viö-
gangi. Sá þáttur iþróttastarfsins
vill stundum gleymast, en
hversu margar þúsundir af nú-
lifandi Reykvlkingum, eiga
minningar um góöar stundir I
glööum félagsskap Valsmanna
aö Hllöarenda? Menn búa lengi
að þeirri mótun sem þeir hafa
fengiö I íþróttum.
Ekki dónalegur dúett
En þaö voru fleiri sem áttu af-
mæli I vikunni. Þjóöleikhúsið
efndi til hátiöarsýningar i tilefni
af 30 ára söngafmælis þeirra
Guömundar Jónssonar og
Kristins Hallssonar. Þaö eru nú
kempur sem segja sex. Jafnvel
þótt þeir félagar kæmu ekki upp
einum tóni úr sinum stæöilegu
búkum, væru þeir persónuleikar
sem sópaöi aö, bara meö þvl aö
vera til. Ég leyfi mér meira aö
segja aö halda þvl fram, aö
þeirra náöargáfa sé húmorinn
en ekki söngröddin, en þetta
segi ég aö þvl ég hef meira vit á
húmornum en söngnum.
Annars er óþarfi aö kaupa sig
inn á hátíöarsýningar I Þjóö-
leikhúsinu til aö hlusta á Krist-
inn syngja. Þér nægir aö fara I
stúkuna á Laugardalsvellinum
þegar Valur keppir. Þá færöu aö
heyra I Kristni svo undir tekur I
öllum Laugardalnum. Hvernig
væri að KRingar fengju Guö-
mund sinn á völlinn. Þaö væri
ekki dónalegur dúet sem
heyröust þegar Austurbær og
Vesturbær leiddu saman hesta
slna!
I þessum tveim mönnum,
sannast þaö aö listamaöurinn
veröur mikill af sjálfum sér.
Þaö sama gildir um knatt-
spyrnusnillinginn Asgeir Sigur-
vinsson. Menn þurfa ekki aö
vekja á sér athygli meö framúr-
stefnu og látalátum. Lltillæti er
aöalsmerki góöra listamanna,
þeir þurfa ekki aö sýnast til aö
vekja á sér athygli. Það mættu
fleiri hafa þau sannindi aö
leiðarljósi. Ellert B. Schram
rifstjórnar
pistill
Eilert B. Schram
iritstjóri skrifar
I
I