Vísir - 25.06.1981, Síða 8

Vísir - 25.06.1981, Síða 8
8 Fimmtudagur 25. júni 1#81 VÍSIR VlSIR útgefandi: Reykjaprent h.f. Ritstjóri: Ellert B. Schram. Fréf+astjéri: Saemundur Gudvinsson. Aðstoðarfréttastjóri:Kjartan Stefánsson. Fréftastjóri erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammen- drup, Arni Sigfússon, Friða Ástvaldsdéttir, Herbert Guðmundsson, Jóharma Birgisdóttir, Jóhanna Sigþórsdóttir, Kristin Þorsteinsdóttir, Magdalena Schram, Sigurjón Valdimarsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttir. Blaðamaðurá Akureyri: Gisli Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sig- mundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrés- son. Utlitsteiknun: Magnús Ólafsson, Þröstur Haraldsson, Safnvörður: Eirikur Jónsson. Aug lýsúngastjóri: Páii Stefánsson Dreifingarst^óri: Stgurður R. Pétursson. Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611, 7 linur. Auglýsingar og skrif stof ur: Síðumúla 8, símar 86611 og 82260. Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611. Áskrif targjald kr. 80 á mánuði innanlands og verð í lausasölu 5 krónur eintakið. Visir er prentaður i Blaðaprenti, Siðumúla 14. Hver getur byggt? Allt frá því Islendingar kom- ust til bjargálna hefur það verið metnaðarmál hverrar f jölskyldu að eignast sitt eigið þak yfir höfuðið. Fyrsta verk nýgiftra hjóna hefur verið að huga að í- búðarkaupum, og yfirleitt ekki linnt látum fyrren húsnæði hefur verið byggt eða keypt. Það kann að vera lítil og þröng íbúð í upp- hafi, en aldrei getur að líta stolt- ara fólk en hjón sem flytja í fyrsta skipti inn á eigið heimili. Stundum er sagt að það byggingaræði, sem hrjái fólk á besta æviskeiðinu sé kross, sem vel mætti missa sig. Ungt fólk slíti sér út við byggingarvinnu langt fram á kvöld og safni skuldabyrði, sem hvíli á því' fram eftir öllum aldri. Loks þegar upp er staðið hafi hjóna- bandið flosnað upp, ellegar hús- bóndinn slitinn maður og þreyttur af erfiði og áhyggjum. Þessa eru sjálfsagt dæmi. En hvað fæst án fyrirhafnar? Hver stendur á eigin fótum, nema með því að bjarga sér? Reyndar er það svo í lif inu öllu, að hver er sjálfum sér næstur. Eflaust er það þægilegra og létt- ara að halda að sér höndum og láta alla sjálfsbjargarviðleitni lönd og leið, láta hverjum degi nægja sína þjáningu. Engu að síður finna flestir hjá sér hvöt, metnað og vilja til að verða sjálfs sín herrar. íslendingar vilja ekki vera upp á aðra komnir — og allra síst að þvi er varðar heimil- ið. Sjálfseignarfyrirkomulagið er einn af hornsteinum hins per- sónulega sjálfstæðis, frelsisins. Eigin íbúð er tákn og ígildi hins efnalega sjálfstæðis. Löggjafinn hefur virt þessa hugsun og stuðlað að henni. Eigin vinna við íbúðabyggingar hefur ekki verið talin til tekna við skattframtal, vextir hafa verið frádráttarbærir, og lánveitingar hafa verið sniðnar að því að koma fólki á flot. I síðustu kosningabaráttu komu f ram stórhuga stefnuskrár um auknar lánveitingar til íbúða- bygginga, þar sem stefnt skyldi að 80% lánum af kaupverði eða byggingarkosiriaði húsnæðis. I stað þess að láta þessi kosningaloforð rætast, hefur blaðinu verið snúið við. Rfkis- stjórnin beitti sér fyrir löggjöf, sem hefur leitttil minnkandi lán- veitinga til almennra íbúða- bygginga. Félagslegar fram- kvæmdir eru hinsvegar efldar. Verðtrygging lána hefur hækk- að afborgunarkvöðina. Innleidd hefur verið stórfelld mismunun í lánafyrirgreiðslu. Þetta kemur fram með þeim hætti, að fólk sem er á skrá í verkalýðsfélögum og hefur undir sextíu þúsund í árstekjur á aðgang að láni, sem nemur 9Ó% af byggingarkostn- aði. Hinir sem ekki eru í verka- lýðsfélögum og reyndar allir þeir, sem hærri tekjur hafa fá aðeins 23% lán. Nú er það góðra g jalda vert að hjálpa láglaunafólki til að eign- ast eigin íbúðir, en það er vita- skuld f ráleitt með öllu, að láta þá stefnu bitna á hinum almenna húsbyggjanda. Það er hrópandi ranglæti að mismuna fólki eftir tekjum og stéttarstöðu. Af leiðingarnar eru að koma í Ijós. í frétt Vísis hefur verið sagt frá því, að byggingameistarar sjái sér ekki annars kost en að selja Byggingasjóði verkamanna íbúðir, sem bjóða átti á hinum al- menna markaði. Það fæst enginn annar kaupandi. Venjulegu fólki er það ofviða að ráðast í húsa- kaup eða byggingar. Hvert stefnir þetta? Það stefnir í það að íslendingar, hinn bjargálna maður, verður að draga úr tekjum, gerast meðlim- ur í verkalýðsfélagi og setjast á biðstofur verkalýðsforingjanna til að eiga möguleika til eigin í- búðar. Kerfið, lánafyrirkomu- lagið, hin ráðandi pólitíska stefna hefur hafnað sjálfs- eignarstefnunni. I i i 1 Magnús Bjarnfreðsson spjallar um þjóðhátiðina og undrast mjög þá fá- fræði sem almennt virðist rikja meðal yngri kyn- slóðarinnar um Jón Sigurðsson og raunar um þjóðfrelsisbaráttuna al- mennt. Vísar hann þá einkum til útvarpsþáttar 17. júní s.l. Þá er þjóöhátiöin okkar bless- uö liöin og daginn fariö aö stytta aftur. Aö sögn blaöanna kom þjööhátiöin löggæslunni i nokk- um vanda. ólætin og hama- ganginn vantaöi á almannafæri, svo laganna veröir vissu varla hvaöan á þá stóö veöriö, nema auövitaö þeir sem fylgdust meö i æ^kulýös- og iþróttahöllinni i höfuðborginni, að sögn eins blaðamannsins. Þjóðhátið? En hvaö er þessi þjóöhátiö? Til hvers er hiin haldin? Er hiin orðin timaskekkja? Liklega nálgast hiin aö vera þaö. Ennþá er aö visu til fólk, einkum gam- alt, sem tekur hana nokkuö alvarlega ennþá, en i augum flestra fulloröinna er hUn fri- dagur, sem þeir eru hund- óánægðir meö aö beri upp á laugardag eöa sunnudag, og i augum barnanna er hUn nammi, tniöar lUðrasveit og skrUðganga. Ég veit aö einhver sem les þetta verður ergilegur og segiraö þaö sé nöldur og vit- leysa en ég tek ekki orö aftur af þvi. Fyrir svo sem tveimur ára- tugum eöa svo voru menn i eng- um vafa um hvað þjóöhátið væri, eöa til hvers hUn væri naldin. Þá var skammt um liöið frá þvi' tslendingar uröu sjálf- stæðþjóöog þá læröi aö minnsta kosti hiuti þeirra sem á skóla- bekk sátu ennþá eitthvaö um sögu þjóðarinnar. Fyrir kom jafnvel aö kennarar legöu á sig erfiöi til þess aö uppfræöa nem- endur sina um hana. Forsetinn og þjóðin Ég verö aö segja það alveg hreinskilnislega eins og er að ég hefí sjaldan setiö eins höggdofa af undrun i langan tima eins og aö kvöldi 17. jUni, þegar hljóð- varpið sendi Ut þátt sinn ,,A vettvangi”. 1 þættinum var viö- tal viö forseta okkar, Vigdisi Finnbogadóttur, sem sagöi eitt- hvaö á þá leiö aö allir tslending- ar vissu hver Jón Sigurösson væri. Mér fannst ekkert athuga- vert viö þessi orö forsetans og þau vera fullkomiega eölileg. En svo byrjaöi balliö. Eins og góöum biaöamönnum sæmir vildu st jórnendur þáttar- ins sannreyna þessi orö forset- ans, og brugöu sér niöur i miö- borg Reykjavikur til þess aö kanna viöhorf hins almenna borgara, hins margrómaöa manns á götunni. Hann var meöal annars spurður aö þvi hver Jón Sigurðsson væri. Ég hlýt aö gefa mér þaö aö stjórnendur þáttarins hafi unnið á heiöarlegan hátt og Utkoman hafi veriö hlutfallslega rétt niöurstaða af viðbrögöum fólks. Annað væri misnotkun á fjöl- miöli. Hver var svo Utkoman? Ég ÞióDhállo? gat ekki betur heyrt en hUn væri sU aö mikill minnihluti þeirra, sem spuröir voru, heföi nokkra hugmynd um það hver Jón SigurÖ6son heföi veriö. Flesta grunaöi aö hann væri eitthvaö tengdur einhverju sem héti sjálfstæðisbarátta, en lengra náöi þekkingin ekki i f lestum til- fellum. Og það sem meira var. Augljóst var aö margir þeirra, sem spurðir voru, höföu enga hugmynd um hvenær Island varö sjálfstættlýöveldi, þvi þeir töldu Jón Sigurðsson hafa verið fyrsta forseta þess. Var þó auð- heyrt á röddum og orífæri sumra þeirra, að ekki hefur lýð- veldiö veriö bUiö aö slita barns- skónum, þegar þeir bættust i hóp borgara þess. Hvað er að ske? Fólk af kynslóö okkar forset- ans heföi hreinlega hlegiö á sin- um sokkabandsárum, hefði ein- hver farið aö kanna þaö hvort þaö vissi hver Jón Sigurösson væri. NU er augljóst aö drjUgur hluti fólks af yngri kynslóðinni á höfuöborgarsvæöinu, alltupp aö fertugu, hefur ekki hugmynd um þaö. Hvernig stendur á þessu? Er ekki hrUgaö blómum frá þjóöinni aö einhverju steintrölli i miöri Reykjavik á hverri þjóö- hátið? Ganga ekki fyrirmenn þjóðarinnar þar um meö hátiö- leikasvip og segja einhver lif- andis ósköp falleg orö á hverju ári? Eru ekki myndir af þessu öllu i fjölmiölum og sagt frá þessu I bak og fyrir i rikisfjöi- miölunum? JU, jU, ekki ber á ööru. Samtstanda fulltrUar þess fólks, sem á aö erfa landiö, á brókinni fyrir framan alþjóð ef þeireru spuröir aö þvi, hver Jón Sigurðsson hafi veriö. Ég veröaö viöurkenna aö mér varö á aö brosa, þegar ég sá ör- væntingarfulla uppástungu eins þeirra, sem ekki vissi hvaöan á sig stóö veðrið, um þaö að sjón- w varpið ryki til aö gera þátt um Jón Sigurðsson, svo fólk fengi að vita, hver hann heföi verið. Til NK hvers með leyfi? SS Ég er sannfærður um að SS árangurinn yrði sá einn, að ^ sumir þeirra sem eitthvaö vissu S fyrir um Jón sáluga, myndu horfa á þáttinn, hinir annaö SS hvort slökkva á tækinu eða snUa séraö „vi'deóinu” sinu. Nei, þvi W miöur, sjónvarpið getur hér engu breytt og ljósasta sönnun w þess er raunar sU að þaö gerði fyrir nokkrum árum ágætan Xx þátt um Jón Sigurösson, sem SX ekki virðist hafa miklu breytt. Sx Fræðslukerfi flengt Ég sagði áöan aö fólkið hefN w „staöiö á brókinni”, þegar þaö var spurt. Raunar er þaö dálitiö !SS ósanngjarnt, þvi þaö er ekki SS fólkinu aö kenna, ef það veit ekkert um Jón Sigurösson. En NX ég held aö aldrei hafi skólakerfi ® iandsins og kennarastétt fengiö S2S| aðra eins flengingu opinberlega W eins og þetta þjóöhátiöarkvöld. w Þrátt fyrir alla þjóörembuna og w skandinaviudýrkunina, sem eru Ss hreint að sprengja drjUgan 5» hluta kennarastéttarinnar, hef- !SS ur fræðslukerfinu láöst aö tengja saman fortiö og samtið ^ þjóöarinnar hvaö þá aö upp- ^ fræöa um tengsl hennar viö ná- Sx grannana á liönum öldum. 1 öllu W „samfélagsfræöi”-kjaftæöinu w er liklega engin glufa fyrir slika W fræöslu — eða hvaö? Ss Aö vísu held ég að fólk Uti á 5» landi sé betur statt i þessum 5SS efnum en þeir fuiltrUar höfuð- !» borgarsvæöisins, sem urðu SK fórnarlömb Utvarpsmanna 17. NS jUni' siöastliöinn. Engu aö siöur ^ vakti þessi merki Utvarpsþáttur §§ upp spurningar sem við annaö hvort verðum að svara, eða þá að við skulum láta blómin vaxa i friði, i' staö þess aö hrUga þeim að einhverjum steindröngum geröum af manna höndum I miöju höfuöborgarinnar. Magnús Bjarnfreðsson.

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.