Vísir - 25.06.1981, Qupperneq 9

s
9
' Finimtudágur 25. júni 1981
Að undanförnu hefur
getið að lita i dagbiöð-
um all sérstæðar fréttir
af mjög svo skrýtinni
uppgötvun: Sveinn
Einarsson, þjóðleik-
hússtjóri hefur sumsé
orðið uppvís að þvi að
hafa i fórum sinum
álika apparat og fyrir-
finnst á hverjum
meðalkontór i landinu:
segulbandstæki og
hljóðnema. Og i tækinu
var spóla, en enn grun-
samlegra var vist, að
þegar hún var spiluð,
reyndist ekkert á
henni.
Siðferði
fjölmiðlanna
Þessi óvænta uppgötvun virð-
ist hafa verið til allmikils góðs
fyrir blöðin og aðra fréttamiðla
iagúrkutið, enda hefur ótöluleg-
um fjölda dálksentimetra verið
varið til að brjóta málið til
mergjar. Svo er bara eftir að
sjá, hvort blöðin og fréttamiðl-
arnir láti hér staðar numið, eða
hvort ætlunin sé sú, að kanna
með sama hætti grunsamlegheit
allra segulbandstækja á öllum
kontórum forsvarsmanna opin-
berra stofnana. Miðað við þá
meðferð sem segulbandstæki
Sveins Einarssonar og hann
sjálfur hefur orðið fyrir, mætti
segja mér, að ýmislegt reyndist
þá býsna rotið i Islands riki.
En gamanlaust: það fer ekki
hjá þvi að ýmsar spurningar
geri vart við sig á áleitinn hátt.
Hér á ég ekki við það, sem snýr
að siðferði blaðanna: það virðist
núorðið vera nóg að hringja i
ákveðin dagblöð til þess að þau
hlaupi upp með látum og
bægslagangi og breyti á svip-
stundu mýflugu i úlfalda. Og
samkvæmt þvi sem sagt er frá i
fréttum þessara blaða, hirða
þau ekki um að komast að þvi
hverjir þessir huldumenn eru,
meðan von er til þess að verða á
undan öðrum með fréttirnar. En
nóg um það: i sjálfu sér er bað
mál blaðanna sjálfra, hversu
siðferði þeirra er sterkt, þótt
auðvitað hafi það ósjálfrátt
áhrif á lesandann, hvernig frétt
er slegið upp.
Staðreyndum
rangsnúið
En aðrar spurningar géra
einnig vart við sig: Hver er það,
til dæmis að taka, sem sér hag
sinn i þvi að koma upplýsingum
um málefni Þjóðleikhússins i
fjölmiðla? Og hverjum er það til
gagns, að rangsnúa staðreynd-
um málsins á þá lund sem gert
hefur verið?
Sjálfur man ég ekki betur en
að leiðslur þær, sem fullyrt hef-
ur verið að komið hafi i ljós und-
an gólfteppinu fræga, hafi legið
ofaná teppinu fyrir allra aug-
um. Ég hef leitaö staöfestingar
á þessu atriði, og fengiö hana
frá fleirum en einum aðila.
Leikárið
i æsifréttum
Siðastliðinn vetur hefur Þjóð-
leikhúsið verið óvenju mikið
milii tanna jafnt leikra sem
lærðra, en öll hefur umræðan
verið þvi sem næst á eina lund-
ina: hrakfallasaga þessa leik-
árs eins og hún hefur birst al-
menningi gegnum fjölmiðla,
hefur verið blásin út i æsifrétta-
stil, án þess að aðilum málsins
hafi verið gefinn kostur á að tjá
sig um það undir eðlilegum
kringumstæðum. Þannig gat að
lita i einu dagblaðanna þegar i
fyrrahaust flennifyrirsögn á
forsiðu: Stöðvar þjóðleikhús'-
stjóri frama Hóberts? Hér var,
eins og mönnum mun i fersku
minni, átt við frama Róberts
Arnfinnssonar, þess ágæta leik-
Jakob S.
Jóns-
skrifar.
ara. Hann átti þess kost að leika
ikvikmyndum leit aðeldi.Oall-
inn var sá, að kvikmyndatökur
að skipulagi Þjóðleikhússins
var breytt á undraskömmum
tima og Róbert fékk að leika i
kvikmynd sem ekkert varð svo
úr. En skaðinn var skeður, og
allt siðastliðiö leikár hefur
starfsemi Þjóðleikhússins verið
að súpa seyðið af þessari al-
ræmdu skipulagsbreytingu.
Þessa staðreynd málsins hef-
ur hinn undarlegi huldumaður,
vinur fjölmiölanna, vandlega
þagað um. Hvers vegna? A
meðan hefur starfsfólk leik-
hússinslegið undir ámæli um að
vera listrænar liðleskjur, og þar
hefur Sveinn Einarsson verið
settur i hóp hinna ákærðu.
(*: ■
mHK&i v
[l 11 k.1 i * 1.

Fréttirnar af segulbandsfund-
inum á þjóðleikhússtjórakont-
órnum koma svo i lok leikárs-
ins, eins og til að staðfesta það
endanlega að Sveinn sé ekki að-
eins illskufól hið versta sem sitji
um sálir manna i listrænum
skilningi, heldur leggist hann
lika svo lágt að hlera tveggja
manna tal með illa földum
tækjaútbúnaði. Vinsamlegast:
Berjið höfðinu svo hátt og skýrt
heyrist við vegginn! !
Meira að segja formaður
Þjóðleikhúsráðs, Haraldur
Ólafsson sem þekktur er aö
flestu öðru en gifuryrðum, tekur
uppi sig i blaðaviðtölum og
krefst itarlegra skýrslna, áður
en honum er málið að fullu
kunnugt. Þjóðleikhúsráð lýkur
svo málinu fyrir sitt leyti með
loðinni yfirlýsingu.
Þórhallur
kveður
Og ekki er fyrr búið að semja
þá yfirlýsingu, en Þórhallur
Sigurðsson, leikari og ráðsmeð-
limur segir sig úr þjóðleikhús-
ráði. Forsenduna segir hann
vera óánægju með stjórnunar-
fyrirkomulag Þjóðleikhúss, eins
og kveðið er á um hana i lögum
frá 1978. Nú er það auðvitað al-
veg rétt, að þau lög eru mein-
gölluð, og vissulega hefði hinu
háa Alþingi verið andskotans
nær að fara a.m.k. að einhverju
leyti eftir hugmyndum starfs-
fólks leikhússins. Hins vegar
má alveg benda Þórhalli á það,
að frá þvi þessi lög voru sett,
hefur aldrei verið veitt fjár-
magn til að íara eftir þeim,
þannig að hæpið er, að nokkuö
hafi reynt á þau i raun, a.m.k.
hvað það snertir sem ergir Þór-
hall mest: stjórnunarfyrir-
komulagið. Og gaman væri að
fá nánari skýringar á þeirri full-
yrðingu Þórhalls, að ráðið sé
ófært um að vera sjálfstæöur
eftirlitsaðili með starfsemi leik-
hússins vegna yfirburðarþekk-
ingar leikhússtjórans.
Og illa verður það séð, að úr-
sögn Þórhalls úr ráðinu bæti
ástandið, enda hugsa ég, að fáir
séu betur til þess fallnir en hann
að vinna að úrbótum á þvi sem
miður fer i starfsemi leikhúss-
ins. Úrsögn hans kemur þvi eins
og skrattinn úr sauðarleggnum,
nánast eins og hluti af þvi mold-
viðri, sem þyrlað hefur verið
upp kringum Þjóðleikhúsið og
Svein Einarsson.
Hverjum
til gagns?
Nú er það auðvitað vita von-
laust mál að ætla sér að komast
til botns i þvi á þessu stigi máls-
ins hvað þessar uppákomur eiga
i raun að merkja. Ýmislegt
bendir þó til þess að einhverjum
sé svona ósköp illa við Svein
Einarsson i þjóðleikhússtjóra-
embættinu — en það fæst nátt-
úrlega ekki á hreint, meðan sum
mikilvæg atriði málsins fást
ekki fram i dagsljósið.
Eftir stendur þvi spurningin:
hverjum er það til gagns, að
blásið sé upp moldviðri kringum
þau mál sem augljóslega eru
innanhússmál Þjóöleikhússins
og einungis er á færi starfs-
manna þess að leysa?
Það er auðvitað óþolandi, fyr-
ir hvern þann sem vill Þjóðleik-
húsinu vel, að hafa grun um að
innan þess eigi sér stað væring-
ar, jafnvel svo miklar að bitni á
starfsemi og starfsfólki leik-
hússins.
—jsj.
þeirrar myndar stönguðust á
við skipulag Þjóðleikhússins, en
þaö hafði verið unnið þá um vor-
ið, áður en Róbert fékk umrætt
kvikmyndatilboð.
En mergurinn málsins er sá,
að Róbert hafði ekki náð tali af
Sveini Einarssyni áður en dag-
blöð komust i málið og Róbert
fór að gefa yfirlýsingar.
Skaðleg skipu-
lagsbreyting
Eðlilega birtist Sveinn Ein-
arsson okkur blaðalesendum
sem vondur gæi, sem vildi ekki
að Róbert fengi að leika i kvik-
mynd. Lyktir málsins urðu þær,