Vísir - 27.06.1981, Blaðsíða 27

;V'V
Laugardagur 27. júní 1981
VISIR
27
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
L
SÖGUR TIL NÆSTA
BÆJAR
Höfundur: Steinunn
Sigurðardóttir
Útgefandi: löunn,
Reykjavík 1981
Smásagnasafnið Sögur til
næsta bæjar hefur að geyma 8
mislangar smásögur. Tvær sög-
ur eru sýnu lengstar: Líkamlegt
samband i Norðurbænum (20
siður) og Draumur i dós (30
siður). Fjórar sögur: Ast við
fyrstu sýn, Pabbatiminn, Adolf
og Eva og TröUskessan eru
allar af svipaðri 1engd (12 tii 14
■ftvr). Tver aögnr UNa Kfinu
iifandi og 25 iMtssar eru örstutt-
ar (4 siður) og likjast mest
mynd eða fcrati úr stærri frá-
sögn.
Steinunn, sem á að baki þrjár
ljóðabekur var kornung þegar
hún sendi frá sér sina fyrstu bók
1969. Hún hefur meö réttu verið
talin meðal okkar bestu ung-
skálda. Ég hef rekist á fólk sem
gremst þegar skáld eru dregin i
dilka eftir aldri og kyni svo eitt-
hvað sé nefnt. Og vissulega er
slikur dilkadráttur varhuga-
veröur — og best aö fara aö öllu
með gát i þeim efnum. En engu
siður er eitthvað sérstakt við
skáldskap yngri rithöfunda,
blær eða ferskleiki sem er sjald-
séður annars staðar. Vandinn
fyrir þá sem ástunda slikan
dilkadrátt, er hvar skuli setja
mörk og best er að taka sig ekki
of hátiðiega.
í minum augum er Steinunn
Bergþóra
Gisladóttir
skrifar
enn ungt skáld þótt 12 ár séu lið-
in siðan hún lagði á rithöfunda-
brautina. Grunar mig að meiri
hlutinn af þessari bók sé ekki
nýr af nálinni og sumt á aldur
við fyrstu ljóðabækur hennar.
Hvað um það.
Ef hægt er að tala um
að eitthvað einkenni Steinunni
sem höfund og nú smásagnahöf-
und er það hversu frábært vald
hún hefur á islensku máli — svo
frábært að hún leikur sér að þvi
i bókstaflegum skilningi. t þvi
liggur meðal annars fyndni
hennar. t>að er bæði vonlaust og
vanþakklátt verk að «Ua sér að
skilja, hvaó þá «b óUkýra
fyndai. Þ«ir sem dvalist hafa
erlendis og reynt að gera sig
gjaldgenga meöal fólka sem
talar atvnur mál ag tiUieyrir
annarri menningu — þó lik aé. —
hafa laert vara sig á fyndninni.
Það er ekkert jafn vandlært og
vandmeðfarið. Ég veit til þess
að fólk sem þurft hefur að
dvelja i framandi menningu um
skeið, hefur lært að hata
grinista ævilangt. bvi hvað er
fyndni annað en örlitil, hárfin
tilfærsla á raunveruleikanum,
svo upp komi ný sjónarhorn,
nýjar viðmiðanir, samhengi,
samband eða hlutföll. Til að
geta gert svo þarf maður að
gjörþekkja þann veruleika sem
unniö er útfrá. Steinunn er
sannur meistari á þessu sviði og
kann sér þó alltaf hóf.
öllu gamni fylgir alvara
En öllu góðu gamni fylgir
nokkur alvara og á þetta svo
sannarlega við um gaman
Steinunnar, þótt lesandanum sé
vissulega stundum vandi á
höndum. Þvi það er stundum
vandséð að öllum gáskanum og
grininu slepptu hver sé eigin-
lega alvaran i sögum Steinunn-
ar.
Það er hreint út sagt ekki
alltaf auðvelt að sjá hvert hún
er að fara, manneskjan.
Kannski er þetta hluti af grininu
ÖGL)R>>
' rmrKwrw ■/ V
BL// ///
rVE.S'M *
TAKK
STEINUNN
— en þá er eins og það beinist að
mér — lesandanum — og mér
veröur ekkert um þaö gefið.
Mér verður líkt farið og út-
lendingnum er óttast og hatar
brandara. Best likaði mér við
tvær lengstu sögurnar, þó sér-
staklega þá lengstu Draumur i
dós. Þar ræður listilegt jafn-
vægi milli napurs háðs og
hlýrrar alvöru. Sú saga er besta
smásaga sem ég hef lesið lengi.
Eftir lesturinn koma upp i
hugann nöfn snillinga eins og
Ástu Sigurðardóttur, Svövu
Jakobsdóttur, Jakobinu
Sigurðardóttur og Friðu
Sigurðardóttur. Allt i einu geri
ég mér grein fyrir þvi að allar
bestu islensku smásögur siðustu
ára eru skrifaðar af konum. Er
þetta tilviljun eða finnst einhver
rökræn skýring? Liggur það i
eöli konunnar að skrifa smásög-
ur eins og sagt var i sambandi
viö þulurnar foröum eða hafa
konur ef til vill ekki tima til að
sitja yfir lengri verkum.
Hvað sem þvi liöur verður til
sú fróma ósk að Steinunni
Sigurðardóttur gefist einhvern
tima tóm til að skrifa fleiri
langar sögur þar sem ekki siður
verði lögð rækt við efni og inni-
hald en málfarslegan búning.
Þvi þar fara ekki margir i fötin
hennar.
Konan sem tákn
Næst lengsta sagan Likam-
legt samband i noröurbænum,
er kaldranaleg saga. Þar lýsir
höfundur ofurást konu — hús-
móður á heimilistækjum að bil
meðtöldum. Ást konunnar á
tækjunum veröur svo megn aö
hún yfirskyggir allt annaö i lifi
hennar. Þessi saga sem er vel
skrifuð og um efni sem vissu-
lega er nærtækt og timanna
tákn, fór i taugarnar á mér. Ég
er oröin leið á að konur séu
geröar aö ta'kni fyrir allt mögu-
legt i erlendum sem innlendum
skáldskap, — þegar réttara og
nærtækara væri að úthluta karl-
sömu hlutverkum. En konur
viröast henta einkar vei sem
tákn i skáidskap, vegna þess
hreialeika og feo<m sem teogist
tmyiMl þairra. £4a bversw eft
hefur ekki almeanri spiliingu
verið lýst með synáafalli keu-
unnar. Til ómdú« landsUu «(
ættjarðarsvikum i fjölda béka
lýst með þvi að tonan afklæðist
sakieysi sinu. Eu aHiunna er að
þetta land hefur fyrst eg fremst
veriö svikið af karlmönnum og
þvi veldi sem þeir hafa skapað.
Og svo ég viki aftur að bók
Steinunnar, eru það karlmenn
en ekki konur sem ganga
tækninni á hönd án allra skil-
yrða. Nú er svo komið málum
að karlmenn virðast vilja fylgja
tækninni allt á enda veraldar.
Konan i sögu Steinunnar vildi
taka ástkærustu tækin sin með
sér i gröfina — þá gat hún dáið
æðrulaust. Karlmenn nútimans
eyöa hugviti sinu og fjármunum
annarra til að hanna sifellt full-
komnari tæki sem geta tekið allt
mannkynið með sér i gröfina.
Táknmál sögunnar er skýrt svo
þaö er kannski tittlingaskitur
hver fer með hlutverk hluta-
dýrkarans.
Þaö væri of langt mál að ræöa
sérstaklega um allar 8 sögur
þessarar bókar. Þó get ég ekki
stillt mig um aö benda á söguna
Pabbatiminn sem góða úr-
vinnslu úr sérstakri reynslu.
Stundum finnst mér lika gaman
að illgirni — að minnsta kosti
þegar hún er eins og töluö úr
eigin hugskoti. Takk Steinunn. j
#ÞJÓÐLEIKHÚSU
Sölumaöur deyr
i kvöld kl. 20
Síðasta sinn
Gustur
sunnudag kl. 20
Siöasta sinn
Síöustu sýningar leikhússins
á leikárinu.
Miöasala 13.15-20.
Simi 1-1200

Sími50249
Lestaránið mikla
(The great train robbery)
Sem hrein skemmtun er
þetta fjörugasta mynd sinn-
ar tegundar siöan „Sting”
var sýnd.
The Wall Street Journal.
Ekki siöan „The Sting” hef-
ur veriÖ gerö kvikmynd, sem
sameinar svo skemmtilega
afbrot hinna djöfullegu og
hrifandi þorpara, sem fram-
kvæma þaö, hressilega tón-
list og stilhreinan karakter-
leik
Aöalhlutverk: Sean Conn-
ery, Donald Sutherland, Les-
ley-Anne Down.
Sýnd í dag og sunnudag kl. 9
Geimfararnir
Sýnd I dag og sunnudag kl. 5
ls-kastalar
Sýnd sunnudag kl. 2.50.
LAUGARÁ8
B I O
Sími32075
Rafmagnskúrekinn
Ný mjög góö bandarisk
mynd meö úrvalsleikurun-
um Itobert Redford og Jane
Fonda i aöalhlutverkum.
Redford leikur fyrrverandi
heimsmeistara i kúreka-
iþróttum en Fonda áhuga-
saman fréttaritara sjón-
varps. #
Leikstjóri: Sidney Pollack.
Mynd þessi hefur hvarvetna
hiotiö mikla aösókn og góöa
dóma.
lsl. texti.
+ + +Films and Filming.
+ + + +Films Illustr.
Sýnd kl. 9.
Hækkaö verö
Fífiið
Ný bráöfjörug og skemmti-
leg bandarisk gamanmynd,
ein af best sóttu myndum i
Bandarikjunum á siöasta ári.
Islenskur texti.
Aöalhlutverk: Steve Martin
og Bernadette Peters.
Sýnd kl. 5. 7 og 11.10
Barnasýning kl. 3
Jói og baunagrasið
Teiknimynd meö isl. texta.
Ef ekki er auglýst
gerist það
hræðilega...
wm

EKKERT
isienskur texti.
Hörkuspennandi og viö-
buröarik ný amerisk stór-
mynd i litum.gerö eftir sam-
nefndri metsölubók Alistairs
Macleans. Leikstjóri Don
Sharp. AÖalhlutverk: Donald
Sutherland, Vanessa Red-
grave, Richard Widmark,
Christopher Lee o.fl.
Sýnd kl. 5, 7,30 og 10
Bönnuö innan 12 ára
Hækkaö verö
Barnasýning kl. 3 sunnudag
Viöerum ósigrandi
spennandi Trinity mynd meö
isl. texta.
&fcJARBiP
Simi 50184
Hörkuspennandi, viöburöa-
rik, vel gerö og leikin ný
amerisk stórmynd um blóö-
uga valdabaráttu i ónefndu
riki.
Aöalhlutverk:
Petcr (). Toole
David Hemmings
Donaid Pleasence.
Isl. texti
Bönnuö innan 16 ára
Sýnd kl. 5 laugardag og kl. 5
og 9 sunnudag
Teiknimyndasafn
kl. 3 sunnudag.
Sími 31182
Tryllti Max
( Mad Max)
PRAY HE’S
OUT THERE
SOMEWHERE!
Mjög spennandi mynd sem
hlotiö hefur metaösókn viöa
um heim.
Leikstjóri: George Miller .
Aöalhlutvek: MelGibson
Hugh Keyasy-Byrne
Sýnd kl.5, 7 og 9.
Bönnuö börnum innan 16 ára
Siöustu sýningar
Ef þú heldur aö þú hræöist
ekkert, þá er ágætis tækifæri
aö sanna þaö meö þvi aö
koma og sjá þessa óhugnan-
legu hryllingsmynd strax i
kvöld
Aöalhlutverk: Irene
Miracle, Leigh McCioskey
og Alida Valli.
Tónlist: Keith Emerson.
Bönnuö börnum innan 16
ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
AIISTURBÆJAHRÍfl
/ Sími 11384
í Nautsmerkinu
(ITyrens Tegn)
Hin afar vinsæla, skemmti-
lega og djarfa, danska
gamanmynd.
AÖalhlutverk:
Ole Söltoft,
Karl Stegger.
lsl. texti.
Stranglega bönnuö börnum
innan 16 ára.
Endursýnd kl. 5, 7, 9 og 11.
mrnm
Mannaveiðarinn
Ný og afarspennandi kvik-
mynd meö Steve McQueen
i aöaihlutverki. Þetta er
siöasta mynd* Steve
McQueen.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Bönnuö börnum innan 12
ára.
Hækkaö verö.
Tarsanog týndi
drengurinn
Synd kl. 3.
hufncrbíá
Cruising
ALPACINQ
H:l« R k í1
S3
United Artists
Æsispennandi og opinská ný
bandarisk litmynd, sem vak-
iö hefur mikiö umtal, deilur,
mótmæli o.þ.l. Hrottalegar
lýsingar á undirheimum
stórborgar.
A1 Pacino — Paul Sorvino —
Karen Allen
Leikstjóri: William Friedkin
Islenskur texti
Bönnuö innan 16 ára
Sýnd kl. 5 — 7 — 9og 11.
£iii niorlmi
ein Rlm von Rainer Wtemer FassbinderjJ
Spennandi og skemmtileg ný
þýsk litmynd, nýjasta mynd
þýska meistarans Rainer
Werner F'assbinder.— Aöal-
hlutverk leikur Hanna Schy-
gulla, var i Mariu Braun
ásamt Giancarlo Giannini —
Mel Ferrer
Islenskur texti
Sýndkl. 3 —6 —9og 11,15
Stórbrotin og snilldarvel
gerö ný ensk-bandarisk
Panavision litmynd um
björgun risaskipsins af hafs-
botni
íslenskur texti.
Sýnd kl. 3, 5, 7, 9 og 11.10.
- salur I
-------salur
ranrirorn one
Hörkuspennandi og viö-
buröarik bandarisk Pana-
vision-litmynd, um geimferö
sem aldrei var farin.
ELLIOTT GOULD - KAREN
BLACK - TELLY SAVALAS
o.m.m.fl. Leikstjóri: PET-
ER HYAMS
íslenskur texti
Sýnd kl. 3.05 — 5.05 — 9.05 —
11.15
Ormaflóðið
Spennandi og hrollvekjandi
bandarisk litmynd meö DON
SCARDINO - PATRICIA
PEARCE. Bönnuö börnum
— Islenskur texti.
Sýnd kl. 3.15 — 5.15 — 7.15 —
9.15 — 11.15.
* Snekkjan *
OPIÐ TIL KL, 03.00 ^
Hafnfiróingar fjölmennid í
* Kaplakrikann í dag og
hvetjiö FH til sigurs gegn ÍA
Svo mæta allir FH-ingar og
aðrir góóir Hafnfirðingar
? Snekkjuna í kvöld
* SNEKKJAN *