Vísir - 01.09.1981, Blaðsíða 14

14
septemjbert198^
_ yism
Þriöjudagur 1. september 1981
VÍSIR
Áskrifendur!
Ef Vísir berst ekki til ykkor
í tímo lótið þó vito
í símo ðóófi
Vifko dogo fyrir kl. 19.00
lougordogQ fyrir kl. 10.00
í margar gerðir fólksbíla
og jeppa.
Allt á sama stað - Sendum í póstkröfu.
EGILL VILHJÁLMSSON HF.
LAUGAVEGI 118 - PÓSTHÓLF 5350 - SÍMI 22240 - REYKJAVÍK
ýmsnorn ur soiusKra
Ford Mustang 6 cyl. ek. 9 þús...............80
Chevrolet Monte Carlo meö öllu........
Volvo 244 GL ek. 2 þús......................81
Lancer 1600 GL ek. 4 þús....................81
Daihatsu Caret ek. 2 þús....................81
Mazda 929st. sjálfsk. 5 dyra...........
Galant Sappare GL ek. 5 þús ................81
B.M.W.320 ................................ 80
Mini 1100 spesjal...........................80
Lada 1600 ek. 14 þús..................
A.M.C. Concord station ek. 18 þús......
Ford Cortina 4 dyra.........................79
Mazda 323 ek. 29þús ........................79
Rover3500 isérfiokki..................
Subaru Hastbac ek. 3 þús....................81
Subaru Station 4x4 ek. 11 þús.........
Datsun Sunny 4 dyra...................
A.M.C. Concord ek. 13 þús.............
Skoda Amigo ek. 5 þús ................
Peugoet 504 ek.41 þús.......................78
ColtGLek.8þús5dyra .........................80
Mazda 323 ek. 7 þús.........................81
Chevrolet Nova 2dyra ek. 35 þús.......
Volvo 244 G L ek. 38 þús................... 79
RangeRoverek.38þús .........................78
Dodge Ramcharger meö öllu...................80
Datsun E. 20 sendif.........................80
Simca UOOsendif.............................79
Chevrolet Wan sendif ek. 10 þús ............79
G.M.C.Rally Wagoon 11 manna.................74
Bronco litur svartur 8cyl beinsk í gólfi bill i sérfl... 73
Opið alla daga frá 9-7.
Höfum mikið af nýlegum bilum i okkar
bjarta og rúmgóða sýningarsal.
Bilaleigan Bilatorg leigir út nýlega fólks- og
Astation-bila einnig G.M.C. 12 manna
sendibila með eða án sæta.
1 Lokað sunnudaga.
..80 160.000
..79 170.000
165.000
..81 95.000
. .81 82.000
..81 125.000
. .81 135.000
135.000
60.000
..80 60.000
..79 112.000
..79 80.000
68.000
..79 168.000
..81 108.000
..80 110.000
..80 82.000
130.000
. .80 49.000
..78 80.000
..80 78.000
..81 89.000
..79 98.000
..79 135.000
..78 200.000
..80 235.000
110.000
..79 45.000
..79 138.000
. .74 78.000
..73 88.000
Borgartúni 24
/Sími 13630 og 19514
y Bilasala Bilaleiga
fjwjwjwJwssjwwjwvvwjwvjwwssjwwjvA' !■
Þrir nemendur Leiklistarskóla Islands, Arnór,
Erla og Pálmi, litu við á ritstjórn Visis i gær, og það
var þvi alveg tilvalið að rabba litillega við þau —
ekki bara um „Sorglaus konungsson", sem þau
strita viðað leika um þessar mundir, heldur einnig
og ekki siður um námiðog skólann, það sem af er og
þaó sem er framundan: Nemendaleikhúsið.
Þau hafa nú verið þrjú ár i leikaranámi og eiga
nú eftir að bera kunnáttu sina á borð fyrir „al-
vöru"-áhorfendur. Þýðir það, að þau séu orðnir
leikarar?
sem vantar i bókmenntaverkið:
leikhússins sjálfs.
Arnór: Já, alls hins sjónræna:
leikarans, leikmyndarinnar,
lýsingarinnar...
Pálmi: Alls, sem gerir leikhúsið
að leikhúsi.
Arnór: Og leikritsgreiningin
verður auövitað að gera ráð
fyrir tempói sýningarinnar...
??? — hvaö er „tempó
sýningarinnar”?
Arnór: Já... tempóiö... Ja, við
getum sagt sem svo, að ef þú
ætlar að ná ákveðnum hugblæ i
eitthvert atriði, þá skiptir máli,
að tekstameðferð, hreyfingar,
lýsing og það allt saman falli
saman i eina heild, verði sam-
hljóma i einum ryþma. Það er
tempó.
Pálmi: Þú getur þannig leikið
sama atriðiö með mismunandi
tempói. Tempóiö er samspil
allra þátta sýningarinnar.
Erla: Tempóið getur þess vegna
skorið úr um áhrif sýningarinn-
ar. tilfinningu áhorfenda gagn-
vart þvi sem gerist á sviðinu.
Er þá ekki lögð mikil áhersla
á þetta i ykkar námi?
Hér eru þau saman komin: Pálmi, Arnór og Erla.
LÍFRÆNA
SYNLEGT
NAUB
(Vísism.: GVA)
fyrirbæri, einangraö og lokað
frá samfélaginu, þá er hætt viö
að þetta lifræna samband milli
salarins og leiksviðsins glatist.
Það er náttúrulega ekki nógu
gott.
Erla: Þá veröur leikarinn bara
einhver persóna án tilgangs
uppi á leiksviöinu...
Pálmi: Þetta lifræna samband
er leikhúsinu nauðsynlegt, ann-
ars væri leikhúsið ekki leikhús.
Pálmi: Lifræna sambandið er
leikhúsinu nauösynlegt...
Þetta er reynsla.sem fæst t.d.
ekki I kvikmyndahúsi. Hún er
bundin við leikhúsið.
Og hvaö þá leikhús hérlendis?
Er lögö rækt við lifræna sam-
bandið milli leikara og áhorf-
enda?
Erla: Það er nú, held ég, mis-
munandi frá einni sýningu til
annarrar.
Arnór: Ég held að leikhúsin séu
tvimælalaust á réttri braut. Ég
held, að þetta stóra, þunga
stofnanaleikhús sé að lifa sitt
blómaskeið á enda til bóta fyrir
þetta samband. Leikhúsið fer aö
gefa áhorfendum sinum meira.
Það fer að verða sannara.
Sannara?
Pálmi: Ja, tökum sjómanninn i
islenskum leikritum og leik-
sýningum sem dæmi. Hvernig
laust eitthvað tapast.hefði hún
verið leikin á meiri hraða.
Pálmi: Við fórum i leikferö með
sýninguna i nokkra skóla á
Reykjavikursvæöinu i vor. Það
gekk mjög vel. Það kom manni
á óvart. hvaö þetta gekk ágæt-
lega. Við vorum kannski hrædd
viö að halda ekki athyglinni
tapa tengslunum viö áhorfend-
ur, en sá ótti var ástæðulaus.
Arnór: Við náðum mjög góðu
sambandi viö áhorfendur. Að
minnsta kosti á sumum sýning-
um.
Pálmi: Já, á sumum sýningum.
En þetta er auövitaö okkar
fyrsta sýning...
Erla: Og börn eru gagnrýnir
áhorfendur. Ef þeim leiöist, þá
leiðist þeim. Innilega.
Arnór: Og við vorum náttúru-
lega að koma úr mjög vernduðu
umhverfi, þar sem skólinn er.
Viö erum eiginlega pössuð fyrir
áhorfendum.
Erla: Þetta var mjög góð
reynsla. Að standa á sviðinu
uppá sina ábyrgð.
Já, vel á minnst, áhorfendur.
Hvaöa hugmyndir geriö þiö
ykkur um samband áhorfenda
og leikhúss?
Arnór: Tja... ef við hugsum
okkur, að leikhúsiö detti úr
tengslum við það samfélag, sem
það starfar i, verði eitthvert sér
þvi.sem við gerum. Þaö gefur
auga leið.
En hvað læra menn i leik-
listarskóla?
Pálmi: Attu við hvaö fögin eru
mörg? Váá, þau eru nærri ótelj-
andi!
Erla: Þaö er náttúrulega sagan
og svo greiningin. Leikrits-
greiningin er afskaplega mikil-
vægt fag, við erum i þvi öll
námsárin.
Arnór: Já, og hún er töluvert
frábrugðin bókmenntagreining-
unni.
Hvernig þá?
Erla: Þaö má eiginlega segja að
bókmenntagreiningin skoði
meira, hvernig verkið er sem
bókmenntaverk, þaö er aö segja
skoöi atburðarásina jafnvel
viðhorf höfundar, heildarmynd
verksins, meðan leikhús-
greiningin skoðar persónurnar i
verkinu mjög náiö, tengsl þeirra
og hvernig þær halda verkinu
uppi. Og leikritsgreiningin tek-
ur svo auðvitað lika til þess,
Arnór: Jú, mikil ósköp. Það eru
daglegar likamsæfingar og svo
höfum viö það sem nefnist
ryþmaæfingar, ryþmaspuni...
Erla: En förum ekki nánar I
það.
Nú er barnasýningin, sem þið
leikiö i núna, öll frekar hæg, og
það er vissulega mikiö áhrifaat-
riöi i sýningunni. En reynir
þessi hæga leikaðferö ekki mik-
iö á ykkur I leiknum?
Pálmi: Jú. Það skiptir máli að
halda réttum hraða á henni, að
gera hana hvorki of hæga né
hraða.
Erla: Við verðum að samhæfa
okkur mjög mikiö hvert öðru,
verðum að hafa rika tilfinningu
fyrir mótleikurunum til aö geta
einmitt varöveitt tempóið — blæ
sýningarinnar.
Arnór: Þetta er mikilvægt I
sýningunni. Hún er 'i ævintýra-
blæ og þaö skiptir máli aö halda
honum.
Erla: Þaö hefði til dæmis ef-
Úr sýningu Nemendaleikhússins á „Sorglaus konungsson”, sem sýndur er um þessar
mundir I Lindarbæ.
Erla: Börn eru gagnrýnir
áhorfendur...
- spjallað vlð prjá nemenflur Lelklistarskóla íslands
Pálmi:Nei, nei. Við útskrifumst
ekki fyrr en við erum búin að
starfa I nemendaleikhúsi. Skól-
inn er fjögur ár.
Nú eru skólar erlendis margir
hverjir ekki nema tveggja ára
skólar, sumir þrjú. Hvers vegna
er L.í. fjögurra ára skóli?
Erla: Það er meira bóknám
hérna.við lesum meira i t.d.
leikhúsfræöi og leikhússögu en
gert er I mörgum erlendum
skólum og svo höfum viö leik-
ritsgreiningu.
Arnór: Og svo er uppbygging á
sjálfu skólakerfinu náttúrulega
ööruvisi hér.
Pálmi: Einhver hvislaði þvi að
mér, að leiklistarskólar i Rúss-
landi væru sex ára skólar. Þetta
er þvi bara litið hér. Eða þann-
ig...
Er námið þá i föstum
skorðum: bóknám og verklegt
nám, eða lestur og leikur?
Arnór: Það er auðvitað reynt að
tengja þetta. Ef viö lesum um
Grikkland i leikhússögu, þá er-
um við gjarnan með verkefni
þvi tengt I leiktúlkun. Þetta
hefur tekist ágætlega stundum,
en strandar aö visu oft á þvi, að
kennarar skólans eru langflestir
bara stundakennarar.
Erla: Já, það gengur ekki alltaf
vel að skipuleggja stundar-
skrána með tilliti til þess...
Pálmi: Við erum háö fólki úti i
bæ. Það bitnar eðlilega á öllu

er hann túlkaöur á sviðinu? Og
bóndinn?
Arnór: Leikhús, sem sýnir okk-
ur staölaðar manngeröir af þvi
tagi.sem sjómaðurinn og bónd-
inn eru dæmi um, ja, slikt leik-
hús hefur einangrast.
Erla: Þegar leikhúsið hefur bú-
ið sér til týpu, ákveðna for-
múlu...
Arnór: Það köllum við að leika I
skúffum.
En getur þaö ekki veriö gott
fyrir leikhúsið að hafa leikara
sem geta gengið öruggir til
verks? Vita hvað þeir eru að
gera?
Erla: Hvaö gerir þaö leikaran-
um sjálfum?
Arnór: Sjálfsagt er það ágætt að
geta valiö úr hópnum I ákveöin
hlutverk á þann hátt. Ég veit
þaö ekki, ég hef aldrei verið
leikstjóri. En það er áreiöan-
lega ekki mjög lifræn vinna.
Páimi: Þaö er spurningin um
hvort leikhúsið ætlar sér að vera
staður, þar sem sköpuð eru lif-
andi listaverk, sem koma sam-
félaginu viö?
Áttu þá við vandamálaleikrit-
in svonefndu?
Pálmi:Sænskulinuna? Þar sem
Arnór: Leikhúsiö fjallar fyrst
og fremst um manninn
mamma er atvinnulaus, barn-
inu gengur illa i skóla, pabbi er
drykkjumaður og afi þjófur.
Æi...
Arnór: Allt vegna óhappa I
bernsku? Æi...
‘Erla: Leikhús verður auðvitað
að höfða til samtimans. hvort
sem þaö er gamalt eöa nýtt leik-
rit.sem sett er upp.
Arnór: Þaö er fyrst og fremst
veriö að fjalla um manninn. Og
það þarf kannski ekki að hafa
beina visun til samfélagsins i
dag. Shakespeare þarf ekki
endilega að gerast á Lækjar-
torgi, en það má samt færa hann
nær nútimamanninum meö
ýmsu móti.
Viö látum hér staöar numiö.
Hæstvirtir lesendur fá þaö
verkefni aö spá i lokaorö
viðtalsins viö þau Arnór, Erlu
og Pálma: þau voru rokin, enda
nógu að sinna: þau æfa um
þessar mundir Jóhönnu af örk
eftir önnu Seghers undir
strangri stjórn Mariu Kristjáns-
dóttur, leikstjóra. Og ef marka
má Nemendaleikhúsið, veröur
áreiöanlega spennandi aö sjá
þaö...
—jsj
GRUNDVALLARATRIÐI
AÐ VERKIÐ SÉ GOTT
- segir Þörunn Siguröardótlir. leikstjóri
„Ég las þetta leikrit fyrir
nokkrum árum, skömmu eftir
að það hafði verið frumsýnt i
Sviþjóð á Klaraleikhúsinu, en
það leikhús starfaði þá eingöngu
fyrir börn. Um það leyti var ég á
ráðstefnu, þar sem voru einnig
leikarar þaðan, og þar var mik-
ið rætt um leikhús fyrir börn.
Það kom fram, að sýningar
Klara þóttu mjög vel gerðar og
sá ég nokkrar þeirra og varð
mjög hrifin af.”
Sú, sem þetta mælir, er Þór-
unn Sigurðardóttir leikari og
leikstjóri, en hún stjórnar ein-
mitt uppfærslunni á „Sorglaus
konungsson”, sem er lokaverk-
efni 3ja árs nema við Leiklistar-
skóla Islands og sýnt er á al-
mennum sýningum um þessar
mundir i Lindarbæ. Hún var
beðin um að segja aðeins meira
af Klara-leikhúsinu.
„Þar hefur starfað ákveö-
mn Kjarm vel menntaös leikhús-
fólks, sem hefur helgaö sig leik-
'húsifyrir börn. Þar hafa þó ekki
allir unnið eingöngu að barna-
leikhúsi, og margir staldra
timabundið viö hjá Klara, en
sammerkt með öllum er, að
þetta eru eingöngu topp-lista-
menn.
Þeir vinna mjög mikið með
sérfróðu fólki, sálfræöingum og
félagsfræðingum, til dæmis að
taka, og leggja áherslu á, að
sýningarnar fjalli um efni, sem
kemur börnunum við — en um
leið hafa þeir mikinn listrænan
styrkleika og listræna getu.
Þannig gátu þeir lyft sýningum
uppfyrir þá flatneskju, sem
haföi einkennt margar sænskar
barnasýningar.”
— Áttu þá við þessi svonefndu
„vandamálaleikrit”?
„Já, þessi leikrit, sem búiö
var að skræla niður i ekki neitt,
bara ef þau höfðu einhvern boð-
skap fram að færa. Það var
meira aö segja leikið i sömu
búningum, sama hvaða leikrit
var verið að sýna: gallabuxum
og röndóttum bol. Þannig hafði
m.a. tapast mikilvægur sjón-
rænn þáttur i leikhúsinu, sem er
jafn-mikilvægur börnum og
fullorðnum.”
— Erslikt leikhús ekki meira i
ætt viö siðræna móraliseringu
heldur en leikhús sem slikt?
„Jú, það er óhætt að segja
það. Oft voru sýningarnar þess
eðlis, aö fær kennari heföi náð
jafnmiklum árangri, ef ekki
betri, i einni kennslustund um
sama efni. Oft var reyndar um
þörf viðfangsefni að ræða, ég er
ekki að gera litið úr þvi, en út-
færslan, flutningurinn, byggðist
svo litið á hinum listrænu meö-
ulum leikhússins.”
Þórunn Sigurðardóttir, leikari
og leikstjóri.
— En skiptir efni leikritsins
ekki máli?
„Jú, auðvitað, það er grund-
vallaratriði, að verkið sé gott.
En leikhúsið gefur áhorfendum
sinum, iþessu tilviki börnunum,
svo margt, sem þau geta hvergi
fengiðannars staðar. Leiklist er
upplifun allsendis óskyld t.d.
biói eða videói, bókum eða blöð-
um. Þaö kemur ekkert i staö
leikhússins aö þvi leyti”.
— Envikjumað barnasýningu
Nemendaleikhússins. Hvernig
kemur hún út i þessu samhengi?
„Að nokkru leyti er verið að
fjalla um miklu stærra við-
fangsefni heldur en gert hefur
verið i mörgum „vandamála-
leikritum”. Það er t.d. fjallaö
um hugtök eins og sorgina,
dauðann og hamingjuna.
Það er þvi kannski vert að
vekja athygli á þvi, að sýningin
er ekki beinlinis ætluð yngri
krökkum. Hún hentar betur
skólaaldrinum, og það er vissu-
lega æskilegt, að foreldrarnir
fari með börnunum i leikhúsiö
og ræði við þauheima á eftir um
leikhúsið. Að foreldrar og börn
njóti leikhúsreynslunnar sam-
an.” — Hver er staða barna-
leikhúss á tslandi, ef viö vikj-
um iitillega að þvi?
„Ég held, aö það sé ekki beint
hægt að skilja sundur barna-
leikhús hér frá öðru leikhúsi. Og
ég held, að það sé kostur, að
leikarar hér og aðrir listamenn
við leikhúsin vinna flestir nokk-
urn veginn jöfnum höndum fyrir
börn og fullorðna. Þaö fæst oft-
ast meira út úr sliku fyrirkomu-
lagi.
En aöalvandamáliö er það, að
þaö vantar svo óskaplega ný, is-
lensk barnaleikrit. Höfundar
hér hafa skrifað litið af leikrit-
um fyrir börn, en ég vona, aö
þaðséað breytast. Það er nefni-
lega ekki lengur „annar flokk-
ur” að vinna að leikhúsi fyrir
börn”.
— En vikjum aftur aö „Sorg-
laus konungsson”. Nú er þetta
nemendasýning. Hefur það ekki
i för með sér öðruvisi vinnu-
brögö aö ýmsu leyti?
„Jú, það þurfti að gera tals-
vert miklar breytingar á verk-
inu til að aðhæfa það þessum
leikhópi.
Sýningin er hluti af námi
þeirra, og byggir á stilfærðum
leikmáta. Hún reynir mikið á
samhæfni þeirra og tæknilega
getu. Þessi sýning hefði þannig
orðiö um margt ööruvisi, hefði
hún verið sett upp undir eðlileg-
um kringumstæðum i venjulegu
leikhúsi.
Én þessi sýning er jafnframt
hugsuð til þess að þjálfa þau að
leika fyrir áhorfendur”.
— Já, vei á minnst, hvernig
hafa áhorfendur tekið sýning-
unni? ,
„Mjög vel, verð ég að segja.
Sýningin reynir á áhorfendur
lika, en mér virðist hafa tekist
þaö, sem stefnt var að. Sýningin
er fremur róleg, enda ævintýri,
hún byggist ekki á hasar og
hamagangi, heldur krefst þess,
að áhorfendur fylgist með, finni,
hlusti. og sjái. Og það virðist
mér og okkur, að haf.i. tekist.”
—jsj.