Vísir - 19.09.1981, Blaðsíða 16

16
Laugandagur 19. september 1981
vísm

Heima. Frá vinstri: Margrét, Sigfús Már, Gu&laug.
Súperman er líka
Það er ár fatlaðra. Kjör og aðstæð-
ur þessa „sérhóps” i þjóðfélaginu
(eins og fatlaðir heyrðu ekki þjóð-
félaginu til!) hafa verið mikið tii um-
ræðu, og liklega hafa fæstir komist
hjá þvi að heyra a.m.k. einhvern óm
umræðunnar: Hönnun húsa þarf að
breytast, svo fatlaðir eigi greiðari að-
gang. Fyrirkomuiag i ótal þjónustu-
stofnunum þarf að lagast — margir
fatlaðir voga sér varla i verslun,
vegna þess þeir ná ekki i efstu hill-
urnar úr hjólastólnum. Útivistar-
svæði eru mörg hver ekki þannig úr
garði gerð, að fatiaðir eigi auðveit
með að fara þar um. Og viða vantar
lyftur.
Umræðan hefur lika snúist um
skólamál og hina svonefndu
blönduðu bekki. Og það var sam-
þykkt á þingi skólamanna i haust
að vissulega skyldu bekkir vera
blandaðir. Fólk á aö geta veriö
saman, það er engin þörf á að-
skilnaöi.
Nú hefur umræðan færst yfir á
annað svið — i bókstaflegri merk-
inu: Idag veröur frurnsýnt á sviði
Alþýðuleikhússinsi Hafnarbiói
leikritið Sterkari en Súperman.
Leikrit um fötlun.
Þaö er mikið um að vera, þegar
blm. ber að garði i Alþýðuleik-
húsinu, sem var áður Hafnarbió.
Þaö er verið að mála borö og
bekki, til að gera anddyriö vist-
legra, og úti i horni sitja leikhús-
stjórarnir, Jórunn Sigurðardóttir
og Sigrún Valbergsdóttir og
brjóta heilann um áskriftarkort
og afsláttarsýningar, sem vænt-
anlegum áhorfendum er boðiö
uppá.
Leikið á ári fatlaðra.
Leikarar með trúverðug yfir-
skegg hlaupa um i leikbúningum,
þeir eru að undirbúa æfingu á
Sterkari en Súperman, leikritinu
sem þegar er viðfrægt oröið
vegna umræðunnar sem sprottiö
hefur upp á ári fatlaðra. M.a. var
leikið úr þvi á útifundi Sjálfs-
bjargar á Lækjartorgi i vor sem
leiö.
Leikstjórinn, Thomas Ahrens,
er þýskur. Hann lék um árabil hjá
þýska leikflokknum GRIPS i
Berlin og viðar um Þýskaland
vestra. Hann leikstýrði Pæld'iöi i
fyrravetur, og nú heldur hann um
stjórnartaumana á æfingum á
Sterkari en Súperman. Bæði
verkin eru fengin frá GRIPS,
sem erlend leikhústimarit segja
merkasta barna- og unglingaleik-
hús i þýskumælandi heiminum og
þó viðar væri leitað. Alþýðuleik-
húsið sækir ekki á léleg mið i
verkefnavali sinu fyrir börn og
unglinga.
En Thomas segirá hlaupum frá
tilurð leikritsins:
„Það var þannig, að höfundur
Súpermans, Roy Klift, kom til
GRIPS að sjá okkur og kynnast.
Hann skrifar sjálfur fyrir barna-
og unglingaleikhús i London og
sagði, að sér fyndist það sem við
vorum þá að gera mjög gott, og
vildi skrifa fyrir okkur. Þeir eru
reyndar margir, sem segjast
vilja skrifa fyrir GRIPS, en leik-
hússtjórinn okkar Volker Ludwig,
sagði við Roy Klift, aö hann
- skyldi standa við það, hann skyldi
skrifa leikrit um fólk i hjólastól.
Roy Klift lofaði aö reyna, og
tveimur mánuðum siðar kom
hann aftur meö Sterkari en
Súperman. GRIPS varð þvi fyrst
allra til aö setja þetta verk á svið,
og ég held aö uppfærsla okkar
veröi sú fjórða i röðinni. En til
marks um vinsældir verksins má
geta þess, að það er enn á fjölun-
um bæðihjá GRIPS og i London,
einu og hálfu ári eftir aö það var
frumsýnt þar”.
Þar með var Thomas rokinn,
hann kallaði til æfingar og
leikararnirtindustá bakvið. Blm.
settist inn i salinn að fylgjast
með. Og innan tiðar var kveikt á
ljóskösturum, sem lýstu stofuna á
sviðinu og æfingin var þar með
hafin.
Sem fyrr segir leikstýrir Thom-
as Ahrens leikritinu, Jórunn Sig-
uröardóttir er aðstoðarleikstjóri,
Grétar Reynisson gerir leikmynd
og Olafur Haukur Simonarson
semur ljóð og lög. En þýðinguna
gerði Magnús Kjartansson.
Að lifa eins og aðrir.
Aðalpersónurnar i verkinu eru
systkini, drengur og stúlka, og
vinur þeirra, sem er nýkominn
erlendis frá og talar islenskuna
ekki nógu vel. Þegar leikritið
hefst eru systkinin nýflutt i
framandi borgarhluta, þar sem
bflarnir aka á hraðbrautinni — og
fleira er ókunnugt og jafnvel ógn-
vekjandi fyrst i staö i hinu nýju
umhverfi. Annað systkinanna er
lamað, og þarf auðvitað eins og
flest börn að sækja skóla, um-
gangast vini sina og félaga, leika
sér, njóta útiveru. Lifa eins og
aðrir.
Systkinin eru leikin af þeim
Guðlaugu Mariu Bjarnadóttur og
Sigfúsi Má Péturssyni, Gummi,
vinur þeirra-, sem er nýkominn
heim að utan er leikinn af
Thomasi Ahrens, móðiriner leik-
in af Margréti ólafsdóttur og önn-
ur hlutverk, sem eru mörg, eru
leikin af Birni Karlssyni og Viðari
Eggertssyni.
Innan kerfis og utan.
„Það er mörgum áleitnum
spurningum varpað fram i leik-
ritinu”, segir Jórunn Sigurðar-
dóttir aöstoðarleikstjóri aö lok-
inni æfingu. „Spurningarnar eru
velþekktar úr umræðunni um
fatlaða, og fjalla til dæmis um
það, hvernig er að komast leiðar
sinnar i hjólastól — innan kerfis-
ins og utan þess.”
— Er þetta kannski svonefnt
kennsluleikrit?
„Það stendur fyrir sinu eins og
það er, og það þarf ekki nauðsyn-
lega að ræöa um það eftir sýn-
ingu.
En þaö gildir auðvitað það
sama um þetta verk og önnur
leikhúsverk: það má auðvitað
alltaf læra eitthvað nýtt i ieikhús-
inu og leikhúsið varpar alltaf
fram einhverjum spurningum
sem áhorfendur verða að glima
við.
Margt smátt gerir..
— Er þetta bölsýnt verk? Fer
maöur út daprari en þegar maöur
kemur inn?
„Nei, þetta er mjög glaðvært
leikrit, þótt það fjalli um
alvarlegt málefni. Hitt er svo
kannski annað mál, hvort sé
nokkur ástæða til bjartsýni þegar
málefni fatlaðra eru annars veg-
ar — þó ekki sé minnst á nema
það smávægilega, eins og gang-
stéttarbrúniriréttri hæö svo bæði
fatlaðir og blindir geti notið
þeirra, rennibrautir með tröpp-
um og ótal margt fleira.
Þetta hljómar kannski smátt,
en gæti, ef gert væri, valdið ger-
breytingu á högum fatlaðra. Guö-
mundur Magnússon leikari var á
ferð i smábæ i Sviþjóö fyrir
skemmstu, og hann hélt fyrst að i
þessum bæ byggi óvenju margt
fatlaö fólk. En þegar betur var aö
gáö, þá var málum einfaldlega
þannig háttað, að fatlaö fólk gat
komist út fyrir hússins dyr og
bjargað sér, án þess að aðstæður
kæmu i veg fyrir það.”
Leitað til fjöida fólks.
—Kynnti leikhópurinn sér sér-
staklega kjör og aöstæður og þá
ekki siður kannski viöhorf fatl-
aöra, þegar kom til tals aö taka
þetta leikverk til sýninga?
„Já, það gerðum við. Við heim-
sóttum barnaheimilið Múlaborg,
sem er eina blandaða barnaheim-
ilið á landinu, eins heimsóttum
við Hliðaskóla, þar sem eru
blandaðar bekkjardeildir. Þar
höfðum við tal af börnunum,
kennurum þeirra, sjúkraþjálfara,
og það var leitað til ótal fleira
fólks.
Siöan héldum við i vor forsýn-
ingu á verkinu og báðum allt
þetta fólk um að koma að sjá og
segja okkur siöan, hvort þvi fynd-
ist við vera á réttri leið. Þannig
fengum við margar mikilsverðar
ábendingar um margt, og þótt viö
höfum kannski ekki fylgt þeim
öllum út i ystu æsar, þá urðu þær
að minnsta kosti til þess að gefa
okkur, sem höfum unnið að sýn-
ingunni, betri innsýn i það vanda-
mál, sem fatlað fólk býr við.
Blendnar tilfinningar.
Og ekki siður vildum við fá að
Rætt við Thomas Ahrens og Jórunni
Sigurðardóttur um sýningu Alþýðu-
leikhússins, Sterkari en Súperman