Lesbók Morgunblaðsins - 21.04.2001, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 21. APRÍL 2001 15
ig er leikskáld, taldi það henta betur kvik-
myndamiðlinum en flest leikrit Becketts vegna
þess að það á sér skýra staðsetningu, þ.e. her-
bergi. „Við urðum að nota tökuvélina líflega og
hugvitssamlega til að ýta undir gamansemina
og átakanleikann og koma áhorfendum á
óvart.“
Walter Asmus: Footfalls
28 mínútna verk í fjórum atriðum þar sem
dóttir (Susan Fitzgerald) annast veika móður
sína, sem er þó aðeins rödd (Joan O’Hara), og
dofnar smám saman. Walter Asmus er þekkt-
ur þýskur sviðsleikstjóri og vann oft með Bec-
kett en þeir voru nánir vinir.
Patricia Rozema:
Happy Days
Kanadíski kvikmyndaleikstjórinn Patricia
Rozema (I’ve Heard the Mermaids Singing,
Mansfield Park) valdi Happy Days vegna þess
að verkið er „svo glaðlegt“, enda er það talið
hans glaðlegasta verk. Winnie (Rosaleen Li-
nehan) er óforbetranleg bjartsýnismanneskja
sem er mittisdjúpt sokkin í sandbing og talar
látlaust við eiginmann sinn Willie (Richard Jo-
hnson), sem er að mestu í hvarfi. Winnie er al-
gjör andstæða neikvæðu röflaranna sem Bec-
kett sýnir okkur einatt en jákvætt mas hennar
breytir engu um óumflýjanleg endalokin.
Happy Days er 1 klst. og 19 mínútur.
Atom Egoyan: Krapp’s Last Tape
Annar af helstu kvikmyndaleikstjórum Kan-
ada, Atom Egoyan, glímir við Síðasta segul-
band Krapps með John Hurt í titilhlutverkinu.
Krapp er gamall karlfauskur sem hlustar á
mun yngri og framandi rödd sína af segulbandi
og gerir upp líf sitt, þá fortíð sem eitt sinn hefði
getað gert hann hamingjusaman. Atom Ego-
yan er í hópi framsæknustu kvikmyndaleik-
stjóra samtímans og hefur unnið fjölda við-
urkenninga fyrir frumlegar myndir á borð við
Family Viewing, Speaking Parts, The Adjus-
ter, Exotica, The Sweet Hereafter og Felicia’s
Journey. Hann kveðst hafa heillast af því m.a.
hvernig Beckett kryfur andstæður minnis og
hljóðritaðs minnis og Krapp „reynir að sam-
ræma skynjun og veruleika“. Verkið er 58 mín.
Neil Jordan: Not I
Írski kvikmyndaleikstjórinn Neil Jordan
(The Company Of Wolves, Mona Lisa, The
Crying Game, Michael Collins) velur banda-
rísku leikkonuna Julianne Moore, sem hann
vann áður með í The End Of the Affair, til að
leggja munn sinn fram í þetta sérkennilega 14
mínútna verk. Munnur hennar í nærmyndum
talar í látlausri einræðu sem forðast að nefna
fyrstu persónu eintölu, „ég“, og felur sig bak
við þriðju persónu, „hana“. Jordan segir jafn-
margar ástæður fyrir því að gera kvikmynd
eftir verkinu og fyrir því að gera það ekki. Að
sumu leyti henti það betur kvikmynd en leik-
húsi. „Við filmuðum hvert sjónarhorn í
löngum, heilum 13 mínútna tökum vegna þess
að verkið birtist undan þrýstingi leiktúlkunar-
innar, undan þeim kröfum sem Beckett gerir
til öndunar, raddar, munns og heila.“
Charles Sturridge:
Ohio Impromptu
Jeremy Irons leikur bæði lesanda og hlust-
anda. Hann birtist svartklæddur með sítt,
hvítt hár og hylur andlit sitt þar sem hann sit-
ur á hvítum stól við hvítt borð uns hann byrjar
að lesa bók sem endar á „dapurlegri sögu“ og
að lokum er „ekkert ósagt“. Leikstjórinn,
Sturridge, er hagvanur hvort heldur er í leik-
húsi, sjónvarpi og kvikmyndum en kannski
þekktastur fyrir Brideshead Revisited. Verkið
er 12 mín.
Robin LeFevre:
Piece Of Monologue
„Beckett brennir myndir inn í heilabúið á
jafnlöngum tíma og tekur að smyrja eina sam-
loku,“ segir LeFevre leikstjóri, sem mikla
reynslu hefur af leikhúsi en hefur einnig leik-
stýrt fyrir sjónvarp og kvikmyndir. A Piece Of
Monologue er 20 mínútna einræða manns
(Stephen Brennan), sem segir sögubrot um
fæðingu og dauða og byrjar svona: „Fæðingin
gekk af honum dauðum.“
Anthony Minghella: Play
Túlkun Minghellas (The English Patient,
The Talented Mr. Ripley) á Play er ef til vill sú
„filmískasta“ af verkunum 19. Hér er sögð
saga, 20 mín. löng, um ástarþríhyrning (Alan
Rickman, Kristin Scott Thomas og Juliet Ste-
venson) sem sprettur upp úr þremur öskuvös-
um sem standa á sviðinu. Þrenningin segir til
skiptis sína hlið á samskiptum þeirra. „Einu
sinni las ég Beckett sem næst á hverjum degi,“
segir Minghella. „Máltilfinningin og ljóðrænan
í texta hans hafa verið stærstu áhrifavaldar
mínir.“
Kieron J. Walsh: Rough
For Theatre 1
Blindur maður og annar fatlaður hittast af
tilviljun og velta þeim möguleika fyrir sér að
taka höndum saman og bæta hvor annan upp
svo þeir megi lifa af. Walsh er efnilegur stutt-
myndaleikstjóri sem um þessar mundir er að
frumsýna fyrstu bíómynd sína í fullri lengd,
When Brendan Met Trudy eftir handriti
Roddy Doyle. David Kelly, sem leikur blinda
manninn, er reyndur sviðsleikari en þekktast-
ur fyrir leik sinn í kvikmyndinni Waking Ned.
Milo O’Shea, sem leikur manninn í hjólastóln-
um, er í hópi frægustu leikara Íra.
Katie Mitchell: Rough
For Theatre 2
Mitchell leikstjóri hefur ekki áður leikstýrt
kvikmynd en fjölda sviðsverka og kveðst heill-
uð af þeim hæfileika Becketts að bregða upp
spegli af myrkri hlið manneskjunnar. Í þessu
29 mín. verki eru tveir menn (Jim Norton og
Timothy Spall) að velta fyrir sér lífi þess þriðja
(Hugh O’Brien) sem snýr baki í áhorfendur og
býst til að stökkva út um glugga. Þegar þeir að
lokum ákveða að leyfa honum að stökkva kom-
ast þeir að því að hann er þegar dauður.
Richard Eyre: Rockaby
Leikstjórinn, einn fremsti leikhúsmaður
Breta og einnig kunnur af kvikmyndum og
sjónvarpsverkum, lýsir þessum 14 mínútum
með eftirfarandi hætti: „Kona nokkur (Pene-
lope Wilson) situr í ruggustól við glugga, vagg-
ar fram og aftur og talar við sjálfa sig. Er hún
geggjuð eða elliær? Stundum talar hún upp-
hátt. „Fuck life“ segir hún að lokum og hættir
að rugga. Er hún dáin?“
Charles Garrad: That Time
That Time gerir á 20 mínútum ekki ósvip-
aðar formtilraunir og Play með því að klippa
saman þrjár einræður frá þremur tímum í lífi
sömu persónu, sem nefnist Hlustandinn (Niall
Buggy), hver rödd heyrist fjórum sinnum í at-
riðunum þremur. Garrad leikstjóri er einkum
kunnur af myndlistarstörfum en hefur einnig
gert stuttmyndir og sjónvarpsmyndir, m.a. í
syrpunni Beckett On Film.
Hann segir: „Val tökuhreyfinga og breyt-
ingar á stærð myndflatar eru mín viðbrögð við
textanum. Leikarinn er farvegur fyrir mynd-
flæði Becketts. Áhorfendur hafa sagt að þeir
hafi getað séð hugsanirnar í huga (leikarans)
og ég vona að við náum sömu áhrifum með
myndinni.“
Michael Lindsay-Hogg:
Waiting For Godot
Beðið eftir Godot er frægasta verk Becketts,
tragíkómedía, í senn bráðfyndin og áhrifas-
terk, um togstreitu milli tilgangsleysis lífsins
og þeirrar grunnþarfar mannsins að lifa.
Estragon (Johnny Murphy) og Valdimir
(Barry McGovern) eru dæmigert Beckett-par,
læstir saman eins og húsbóndi og þjónn eða
eiginmaður og eiginkona, foreldri og barn.
Þeir eru að bíða í tímalausu landslagi, bíða eftir
Godot, einhverju sem ljær lífi þeirra merkingu.
Á meðan þeir bíða, en verkið tekur nær tvær
klst., er þeim skemmt af Lucky (Stephen
Brennan) og Pozzo (Alan Stanford) og sögur
eru sagðar til að drepa tímann. Meðal kvik-
mynda leikstjórans eru Let It Be, Frankie
Starlight, Running Mates og The Object Of
Beauty. Beðið eftir Godot byrjar Beckett-hátíð
Sjónvarpsins annað kvöld kl. 21:50.
Damien O’Donnell : What Where
Fjórar persónur, þrjár þeirra leiknar af
Gary Lewis (Billy Elliot), sú fjórða af Sean
McGinley, birtast til skiptis og eru allar grá-
hærðar, klæddar í gráa kyrtla. Sú fjórða
stjórnar hinum og lætur þær „játa“ ónefndan
glæp. Verkið er 12 mínútur og spannar heilan
hring árstíðanna. „What Where fjallar um mis-
notkun valds,“ segir leikstjórinn O’Donnell,
sem þekktastur er fyrir kvikmyndina East Is
East, „og í textanum er sterk tilfinning fyrir
illsku. Kvikmyndin leyfir manni að sýna ótta-
sleginn mann í nærmynd, sem ljær verkinu
nýja skerpu.“
Footfalls: Dóttir annast veika móður.
Play: Ástarþríhyrningur í öskuvösum.
Beckett á Rás 1
Laugardagur 21. apríl: Eimyrja.
Laugardagur 28. apríl: Svefnþula.
Beckett í Sjónvarpinu
Sunnudagur 22. apríl: Beðið
eftir Godot.
Mánudagur 23. apríl: Heimildarmynd
um sjónvarpsgerð leikritaflokksins.
Mánudagur 23. apríl: Hvað, hvar? / fóta-
tak / komið og farið.
Þriðjudagur 24. apríl: Svefnþula / Leikur
án orða 1 / Það var þá.
Miðvikudagur 25. apríl: Leikið / Leikur
án orða 2 / Eintal.
Sunnudagur 29. apríl: Endatafl.
Mánudagur 30. apríl: Ohio impromptu /
Drög að leikriti 1/ Ekki ég.
Þriðjudagur 1. maí: Katastrófa / Drög að
leikriti 2 / Andardráttur.
Sunnudagur 6. maí: Síðasta segulband
Krapps.
Sunnudagur 13. maí: Ljúfir dagar.
ath@mbl.is