Lesbók Morgunblaðsins - 03.08.2002, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 3. ÁGÚST 2002 13
GLER og ull, hart og mjúkt, kalt og hlýtt; –
hvernig fara þessi ólíku efni saman? Þeir sem
vilja kynna sér það geta lagt leið sýna á list-
sýningu í Listasafni ASÍ, Ásmundarsal, sem
verður opnuð þar í dag. Sýningin nefnist gler –
þræðir, og þar sýna Sigrún Ó. Einarsdóttir og
Søren S. Larsen glerverk en Ólöf Einarsdóttir
textílverk. Ennfremur hafa listamennirnir
unnið saman að nokkrum verkanna og í þeim
verkum hafa þau teflt saman gleri og þráðum.
Tilefni sýningarinnar er 20 ára starfsafmæli
Sigrúnar og Sørens á Íslandi, en þau stofnuðu
glerverkstæðið Gler í Bergvík á Kjalarnesi
1982. Á glerverkstæðinu framleiða Sigrún og
Søren nytjahluti og listmuni úr gleri og hafa
þau tileinkað sér ýmsar aðferðir á því sviði,
m.a. glerblástur og glersteypu, sambræðslu og
hitamótun, ofnsteypu í gifsmót, slípun, sand-
blástur og málun. Nytjahlutina hanna þau og
vinna í sameiningu, en listmunina vinna þau
sjálfstætt.
Textílverk Ólafar, veggmyndir og þrívídd-
arverk, einkennast öðru fremur af nútímalegri
notkun hennar á aldagamalli veftækni, –
spjaldvefnaði. Samhliða listsköpuninni hefur
Ólöf verið aðstoðarmaður hjá Gleri í Bergvík
frá upphafi.
Verkin á sýningunni eru bæði veggmyndir
og skúlptúrar í textíl og gleri en í verkunum
sem þau hafa unnið saman er þessum ólíku
efnisheimum teflt saman.
Á neðri hæð liggur sameiginlegt verk þeirra
allra á gólfinu, og verið að setja það upp;
steyptar glerhellur, en upp á milli þeirra vaxa
hrosshársstrá, – ívafið úr spjaldvefnaðinum
sem liggur lóðréttur milli hellanna. Í horninu
hangir heljarmikið verk þeirra þriggja, eins
og flugur í grýlukertum, – unnið úr gleri, ull
og silfurþræði.
„Þetta verk leikur svolítið við mann,“ segir
Sigrún. „Það er öðruvísi ef þú stendur fjær,“
og Søren bætir því við að það taki á sig nýjar
og nýjar myndir, allt eftir því hvernig sólin
skín. Á veggnum við tröppurnar hanga eins
konar lágmyndir Ólafar; þjóðlegar á svip, –
þar eru það hrosshár og ull sem rísa upp úr
þæfðum pappírsfletinum. Þær Sigrún og Ólöf
hafa ekki bara unnið lengi saman, – þær eru
systur, og Sigrún bendir sérstaklega á lakk-
aðan grunn eins þessara verka: „Sjáðu hvað
hún er komin nálægt glerinu með þessu lakki,“
segir hún, „og lyktin er góð, þetta er eiginlega
ilmverk, því pappírinn var litaður með kaffi,“
segir Ólöf. „Þetta er eiginlega hin hliðin á
spjaldvefnaðinum því venjulega læt ég hann
liggja flatan og læt böndin spila saman, – hér
sný ég honum á hlið.“ Á ganginum er enn eitt
verk Ólafar, þar sem andstæðunum í gleri, og
hins vegar ull og pappír er teflt saman. Á efri
hæðinni er glerið meira áberandi við fyrstu
sýn, og líka blái liturinn sem Sören segir lit Ís-
lands. Innst á veggnum hanga tvö stór verk
hans og Sigrúnar og þegar nær er komið sést
að þau eru þrívíð. Þetta eru ferningar með
skáskornum bláum hlíðum, en yfir þeim liggja
einhvers konar klakabönd eða frostrósir úr
gleri. Veggmyndir Sigrúnar taka á formi og
andstæðum í hringjum og ferningum, bláu og
litlausu og því sem snýr inn og því sem snýr út,
pósitífu og negatífu. Hún segir þetta verk að
einhverju leyti byggt á hugmyndum um tæki,
tól og verkfæri sem notuð eru í iðnaði. „Mér
finnst gaman að vinna svona með litina og ef
þú færir þig aðeins til hliðar sérðu að þeir
verða skarpari. Hringirnir eru líka form sem
mér finnst gaman að leika með. Þessir hringir
verða næstum að tíglum þegar þeir snúa á
þennan hátt. Mér finnst þetta vera blanda af
iðnaðarformum og náttúruupplifun.“ Skúlpt-
úrar Sørens standa á súlum á gólfinu, láréttir
beygðir sívalningar og þríhyrningar mótaðir
með gifsi og bræddir saman úr þremur pört-
um. Hvert verk er eigin heimur utan um annan
óáþreifanlegan sem býr inni í verkinu. Í innri
heiminum býr litadýrð í óreglulegum formum,
hjúpuð inn í glæran heim hins ytra glers.
Bláir skúlptúrar Sigrúnar fanga líka augað.
Hol ævintýraegg, hvít að innan, en inni í
hverju þeirra er teikning; – og þegar maður
kíkir inn er maður í einhvers konar innliti inn í
ævintýri með froskum og prinsum og fleiri
táknum þeirra.
Spjaldvefjarofnar súlur Ólafar eru síðasta
verkið sem við lítum á. „Ég er búin að vera að
vinna við spjaldvefnað í um tíu ár, og þetta
verk er beint framhald af því sem ég sýndi á
síðustu sýningu. Spjaldvefnaðurinn er mjög
gamall, en ég hef gaman af því að vinna hann í
bæði tví- og þrívíð verk.“ Talsvert er gert af
því að endurvekja gamlar vinnuaðferðir í
handverki hvers konar, og Ólöf segir að sú
vakning nái einnig til listamanna. „Það er ver-
ið að nota ýmsar gamlar vinnuaðferðir í dag,
til dæmis saumaaðferðir eins og gamla ís-
lenska refilsauminn, prjón og þæfingar í vegg-
verk og skúlptúra og þannig má lengi telja.“
Textíl og gler stendur hvort tveggja á gömlum
merg í listasögunni, en samruni þessara efna
er óneitanlega sérstakur. Sýning þremenning-
anna í Ásmundarsal er opin til 25. ágúst, alla
daga kl. 14–18 nema mánudaga, en þá er lok-
að. Á menningarnótt verður opið til kl. 22.00.
Gler og þræðir – andstæð-
um efnum teflt saman
Morgunblaðið/Arnaldur
Sigrún Einarsdóttir: „… blanda af iðnaðarformum og náttúruupplifun“.
Søren Larsen: „Hvert verk er heimur utan um annan óáþreifanlegan sem býr inni í hinum.“
Ólöf Einarsdóttir: „… lyktin er góð, pappírinn var litaður með kaffi“.
FÍLHARMÓNÍUSVEIT New
York borgar eignaðist á dög-
unum mikið safn dagbóka og
pappíra fiðluleikarans og hljóm-
sveitarstjórans Ureli Corelli Hill.
En það var Hill sem stofnaði fíl-
harmóníusveitina, elstu starfandi
hljómsveit Bandaríkjanna, árið
1842. Pappírar Hill þykja varpa
nýju ljósi á upphafsár hljómsveit-
arinnar, sem og klassískrar tón-
listar í Bandaríkjunum. Einna
mesta athygli hefur þó vakið
dagbók Hills sem greinir frá
ferðalagi hans um Evrópu á ár-
unum 1835–37 og er það talin
fyrsta ferð bandarísks tónlistar-
fræðings um álfuna.
„Þetta sýnir miklu meiri tón-
listarþekkingu hjá bandarískum
tónlistarmönnum heldur en okk-
ur grunaði,“ sagði Barbara Haws
skjalavörður Fílharmóníusveit-
arinnar. Hún sagði auk þess að
pappírar Hills leiddu skýrlega í
ljós að klassísk tónlist hefði leikið
stærra hlutverk í bandarísku
þjóðfélagi en talið hefði verið.
Verkfall
tónlistarmanna
AÐEINS nokkrum tímum áður
en tónlistarhátíðin Mostly Moz-
art, eða Aðallega Mozart, átti að
hefjast í Lincoln Center í New
York á þriðjudag tilkynntu
skipuleggjendur hátíðarinnar að
20 tónleikum af 31 hefði verið
frestað. Ástæðan er verkfalls-
boðun hljómsveitarmeðlima sem
hafa verið samningslausir frá því
í febrúar og hafa samninga-
viðræður staðið yfir undanfarna
mánuði. Búið er að semja um
launahlið samningsins og má því
rekja verkfallsboðunina til list-
ræns ágreinings. Hljómsveitin er
árlega sett saman fyrir þessa sér-
stöku tónlistarhátíð og vilja
skipuleggjendur hátíðarinnar
því að tónlistarstjóri geti sagt
upp og ráðið tónlistarmenn eftir
sínu höfði. Þessu eru tónlist-
armennirnir ósammála og vilja
að slíkar ákvarðanir séu teknar í
samráði við nefnd tónlistarmann-
anna. „Hljómsveitin stendur fast
á því að hún þekki gæði tónlistar-
manna sinna. Við erum ósátt við
að tónlistarstjóri geti valsað hér
inn og sagt upp hópi fólks,“ sagði
Bill Moriarty talsmaður tónlist-
arfólksins.
Náist ekki lausn á deilunni
mun Mostly Mozart því ekki
verða svipur hjá sjón þetta árið
og einungis þriðjungur verka
fluttur á hátíðinni að þessu sinni.
Sotheby’s aftur
í vandræðum
UPPBOÐSHÚSIÐ Sotheby’s sæt-
ir nú rannsókn austurrískra yf-
irvalda vegna gruns um svik-
samlega starfsemi að því er
greint var frá í dagblaðinu
Scotsman. Uppboðshúsið er
grunað um að hafa flutt listaverk
eftir Rubens, sem metið er á 6,6
milljarða króna, úr landi undir
því yfirskini að um verk eins af
samtímamönnum listamannsins
væri að ræða, en austurrísk lög
banna að svo dýr verk séu seld úr
landi. Saksóknari Austurríkis
kveðst hafa undir höndum gögn
sem sanni að Sotheby’s og eig-
andi verksins hafi í sameiningu
leynt því hver hinn rétti lista-
maður var og ekki tilkynnt það
fyrr en verkið var komið til
London, er það „uppgötvaðist“
að um Rubens-verk var að ræða.
En sami sérfræðingur uppboðs-
hússins skoðaði verkið í Aust-
urríki og Bretlandi.
Allt að tíu ára fangelsisvist
getur beðið þeirra sem dæmdir
eru fyrir svik af þessu tagi sam-
kvæmt austurrískum lögum.
Dagbók
Hills fundin
ERLENT