Pressan - 25.07.1991, Page 8

8
FIMMTUDAGUR PRESSAN 25. JÚLI 1991
AFSKRIHIB
SEM ■
Foreldrar sem lent hafa í því að börnin hafa verið
tekin frá þeim segjast varnarlausir gagnvart dómum
barnaverndarnefndar
OHÆFAR ■
MANMESKJUR
Rannsóknar- og dómsvald er í
höndum sömu aðila
segir Einar Magnússon sem ásamt fyrrverandi eiginkonu sinni var sviptur forræði yfir tveimur bömum þeirra.
Undanfarið ár eða svo hafa birst harkaleg lesendabréf
og kjallaragreinar í blöðum þar sem deilt er á störf
Barnaverndarnefndar. Einkum hefur borið á athuga-
semdum frá talsmönnum samtakanna Fjölskylduvernd-
ar, en það eru samtök einstaklinga sem hafa misst for-
ræði yfir börnum sínum. Það mál sem kannski mesta at-
hygli hefur vakið undanfarið er mál Annýjar Margrétar
Olafsdóttur er átti að svipta forsjá með nýfæddu barni
sínu, en hún hafði lent í kasti við Barnaverndarnefnd
fjórum árum áður. Margir sem eiga um sárt að binda eftir
slík mál halda fram að þeir reki sig á vegg í kerfinu.
Barnaverndarnefnd er pólitískt skipuð fimm manna
nefnd og er úrskurður hennar í barnaverndarmálum
bindandi að öðru leyti en því að hægt er að áfrýja honum
til Barnaverndarráðs. Dómar, rannsóknir og refsivald
eru því í höndum sömu aðila, og hefur málsmeðferðin
m.a sætt gagnrýni vegna þess.
,,Það vill einkenna þessi mál að
öll umræða um þau er einlit og
markast af því að við erum bundin
trúnaðarskyldu og getum því ekki
tjáð okkur um einstök mál,“ sagði
Anni Haugen, félagsráðgjafi og
starfsmaður Barnaverndarnefndar
Reykjavíkur. „Það er þó ljóst að all-
ur málatilbúnaður af okkar hálfu
miðar að velferð barnanna."
Aðspurð sagði Anní Haugen að
þau hefðu orðið vör við aukið álag
síðustu árin:
„Sifjaspellamálin liafa verið að
koma meira fram í dagsljósið á síð-
ustu árum, auk þess sem venjulegt
fólk er aðþrengdara í fjármálum og
lendir frekar í þroti með mál sín. Að-
eins lítið brot af þeim málum, sem
koma hér inn til vinnslu, fer inn á
borð til Barnaverndarnefndar og
aðeins brot af þeim málum, sem
koma til kasta nefndarinnar, endar
með forsjársviptingu. Þetta ber að
athuga þegar þessi mál eru til um-
ræðu. Æsifréttir um starfshætti
Barnaverndarnefndar geta leitt til
þess að fólk hræðist að leita sér
þeirrar aðstoðar sem það þarf nauð-
synlega með og á rétt á.“
MÁL KOMA INN
MEÐ ÝMSUM HÆTTI
„Það er með ýmsum hætti sem
mál geta komið til kasta Barna-
verndarnefndar," sagði Anní Haug-
en. „Stundum kemur fólk hérna inn
og biður um aðstoð og viðkomandi
ráðgjafi verður var við að eitthvað
meira er að. Stundum koma tilkynn-
ingar frá nágrönnum og í sumum til-
fellum eru það opinberir aðilar, svo
sem læknar, kennarar eöa lögregla,
en samkvæmt lögum um barna-
vernd er hverjum sem verður var
við vanrækslu barna skylt að til-
kynna það. í einstaka tilfellum er
um að ræða bráðamál, þar sem
gripa verður strax til róttækra að-
gerða.
Þegar tilkynning berst er byrjað á
að kanna aðstæður og reynt að fá
sem besta mynd af högum og að-
stæðum fjölskyldunnar. Því næst
verður að meta þann stuðning sem
hægt er að bjóða. Þar finnast mörg
úrræði og má þar nefna fjárhagsað-
stoð, tilsjónarmenn, stuðningsfjöl-
skyldur og húsnæðisaðstoð, t.d.
mæðraheimili.
RÖNG MYND AF
barnaVerndarnefnd
Sú mynd sem margir hafa fengið
af Barnaverndarnefnd er að hún
komi á vettvang og fjarlægi börnin
um leið og tilkynning berst. Sú
Markvisst reynt
að klippa á
tiltinningatengsl
mín við börnin
„Þegar alll er komiÓ í þrot vill
það verða þraulaleiuliiií’in aö fólk
fer að hella íxiif brennivíiii oi> það
iferðixt í mínu lilfelli," xaifði Einar
Intjvi Mai’inixxon í xamlali við
PRESSUNA, en liann lenti íþvi fyr-
ir tveinmr áriiiii að börnin hanx
Ivö oi’ fyrrverandi eij’inkonu lumx
voru lekin afþeim oi’xett lilfóxlur-
foreldra.
„Eg missteig mig hrapallega á
þessum tíma og fjárhagsvandræð-
in uxu okkur yfir höfuð. Við tók-
um þann kostinn að leita til Félags-
málastofnunar eftir aðstoð. Sú að-
stoð sem stofnunin býður upp á í
tilfelium sem okkar er að það var
hent í okkur nokkrum þúsundköll-
um og ástandið batnaði lítið við
það. F.g leitaði því einnig til geð-
iæknis og tók þunglyndislyf og
önnur róandi lyf að hans ráði.
Hann vildi þó ekki meina í samtöl-
um við mig að annað gengi að
mér en kvíði og spenna vegna erf-
iðra aðstæðna.
Eitt kvöldið hafði ég drukkið
mjög illa og okkur hjónunum varð
sundurorða og ég henti og braut
einhverja lausamuni í íbúðinni.
Án þess að til handalögmála kæmi
barst hávaðinn til nágrannannaog
þeir kölluðu til lögreglu. Lögregl-
an kom á vettvang og tilkynnti
málið harnaverndarnefnd, þar
sem börnin voru til staðar í íbúð-
inni.
011 mistök sem ég hafði gert á
lífsleiðinni voru dregin fram í
dagsljósið hjá nefndinni en annað
látið liggja á milli hluta. Kg var við
nám í guðfræðideild Háskólans
þegar þetta kom upp á og þurfti að
sýna þeim ýmis plögg þaðan auk
meðmæla frá presti sem var tíður
gestur á heimili mínu. I gegnum
árin hafði ég til dæmis unnið með
börnum og unglingum og hafði
góð meðmæli þaðan. Ekkert af
þessu var tekið til greina. Þegar ég
sagði ráðgjafanum í örvæntingu
minni að ég hefði leitað mér að-
stoðar hjá geðlækni var því einnig
snúið gegn mér. Það hlýtur að telj-
ast undarlegt í þjóðfélagi þar sem
sálfræðingar og geðlæknar eru á
hverju strái og fólk er hvatt til að
nýta sér þjónustu þeirra. Geð-
læknirinn var settur í hlutverk fé-
lagsmálalögreglu og framvísaði
skýrslu sem gekk algerlega í ber-
högg við það sem hann hafði áður
sagt við mig. Þessi maður sá ekki
ástæðu til að virða neinn trúnað
við mig í þessu sambandi.
Mat læknisins hlýtur að teljast
rangt í Ijósi þess að í dag, þegar ég
er laus við lyfin sem hann sjálfur
skammtaði mér. keyri ég strætis-
vagn og með honum ferðast
hundruð barna á hverjum degi. Ég
stunda einnig námið eftir bestu
samvisku en fæ samt ekki að um-
gangast börnin mín tvö.
Konan min var síðan tekin inn á
teppið hjá nefndinni og henni sett-
ir tveir kostir: annars vegar að
skilja við mig eða að öðrum kosti
missa frá sér bæði börnin. Hún tók
auðvitað fyrri kostinn. Eftir það
tók Félagsmálastofnun málin í sín-
ar hendur og setti börnin á vist-
heimili fyrir börn á vegum stofn-
unarinnar og konunni minni var
gert að mæta þar og læra að ala
upp börn. Hún gerði allt sem fvrir
hana var lagt samkvæmt bestu
samvisku og mætti á heimilið. sem
er við Mánagötu. klukkan átta á
morgnana. þar sem alls kyns fræð-
ingar og starfsfólk heimilisins
skráðu og mældu þá athygli og al-
úð sem hún sýndi börnunum þar
til hún fór heim klukkan tíu á
kvöldin.
Fólk getur rétt ímyndað sér þá
alúð sem hægt er að sýna við slík-
ar kringumstæður. undir nálar-
auga fólks sem var í huga stnum
þegar búið að dæma hana von-
lausa. Enda fór það svo að hún var
dæmd óhæf til að ala upp börnin
sín sökum þess hve hún sýndi
þeim takmarkaða hlýju og athygli.
Það er bæði athyglisvert og sorg-
legt í þessu sambandi að annað
barnið höfuðkúpubrotnaði á
þessu sama vistheimili og það vor-
um við hjónin sem bentum á það
við heimsókn að ekki væri allt
með felldu með drenginn. Það er
bæði til skvrsla frá læknum og lög-
reglu sem lýtur að þessu slvsi. en
málið var þaggað niður. Slysin
gera auðvitað ekki boð á undan
sér, en ég er hræddur um að þetta
hefði verið notað af barnavernd-
arnefnd ef slysið hefði hent barnið
í umsjón okkar hjónanna.
Börnunum var síðan komið til
vel stæðra fósturforeldra sem
fengu greitt með þeim mun meira
en við höfðum getað fengið sem