Pressan - 21.11.1991, Blaðsíða 29

FIMMTUDAGUR PRESSAN 21. NÓVEMBER 1991
29
bvltingu
*
segir Jón Ottar Ragnarsson sem sendir frá
sér skáldsöguna FIMMTÁNDA FJÖLSKYLDAN
„Það eina sem vakir fyrir mér er að leiða þjóðinni stöðu sína
fyrir sjónir. Þegar þú sérð tengslin milli valdhafanna og þess
að við komumst ekkert áfram er tími til róttækra breytinga."
Jón Óttar Ragnarsson er ef-
laust ein umdeildasta per-
sóna slúðursagnanna og
þessi fyrrum háskólakennari
hélt Gróu á Leiti vandlega við
efnið sem sjónvarpsstjóri
Stöðvar tvö. En skjótt skipast
veður í lofti; skömmu eftir að
sjónvarpsstjórinn gifti sig
frammi fyrir guði, gestum og
sjónvarpsáhorfendum hög-
uðu örlögin því þannig að
Jón Óttar hætti á Stöð tvö og
tók til við ritstörf. Hann sendi
frá sér bók um Stöð tvö fyrir
jólin í fyrra og núna hefur
hann lokið við skáldsögu sem
Iðunn gefur út fyrir jólin.
Hann hefur reyndar áður
skrifað skáldsöguna
„Strengjabrúður", sem kom
út árið 1983. Jón Óttar er inn-
an skamms á leið út til Los
Angeles ásamt sambýliskonu
sinni, Margréti Hrafnsdóttur,
þar sem hann hyggst læra
kvikmyndagerð.
„Ég lít fyrst og fremst á mig
sem rithöfund," sagði Jón
Óttar í spjalli við PRESSUNA.
„Mér finnst einnig sem skáld-
söguformið sé að losna úr
læðingi núna. Ég hef haft
þessa hugmynd í kollinum í
mörg ár, en það tók mig eitt
ár að koma henni á pappír-
inn."
SKRIFA SKÁLDSÖGUR OG
GERA KVIKMYNDIR
Nú hefur þú lagl gjörva
hönd á margl um œvina og
viöfangsefnin virdasl óþrjót-
andi:
„Það eina sem mig langar
að gera núna er að skrifa
skáldsögur og gera kvik-
myndir. Ég prísa mig þó sæl-
an fyrir allt sem ég hef gert
um ævina; efnafræði, mat-
vælafræði, næringarfræði.
Næringarfræðin er í raun
heillandi grein, þetta er likt
og „eitt sinn skáti ávallt
skáti". Næringarfræðin er þó
áhugamál í dag, ekki annað.
Og sjónvarpið — ég gerði
það sem ég ætlaði mér þar.
Ég lít aldrei til baka. Fjölmiðl-
unin var geysilega góður
skóli en það er ekki jafnauð-
velt og margir halda að fara
úr blaðamennsku og út í
skáldskap. í raun þarftu að
læra að lesa og skrifa upp á
nýtt og venja þig af aliskyns
klisjum sem geta orðið þér til
trafala. Ég vil ekki kasta rýrð
á neitt af þessum viðfangs-
efnum þó að ég segi að mér
fannst ég vera orðinn yfir-
borðslegur bæði sem há-
skólakennari og fjölmiðla-
maður; ótal hugmyndir
knúðu á mig allan tímann en
ég stakk þeirn stöðugt undir
teppið."
ÆTTARMAFÍAN TÆTIR
ÞJÓÐINA í SIG
Nú vísar nafniö á skáldsög-
unni í íslenska œllarveldid,
sem margir stjórnmálamenn
og bladamenn hafa vitnad i.
Mönnum ber hinsvegar ekki
alveg saman um hverjar
þessar fjölskyldur raunveru-
lega eru sem oftasl eru sagö-
ar vera fjórlán. Það er einnig
athyglisvert að nú kemur
þessi skáldsaga þín út á sama
líma og annars konar ril eftir
Örnólf Árnason sem nefnisl
„Á s/óð kotkrabbans'' og
fjallar um áhrifamestu fjöl-
skyldurnar í íslensku samfé-
lagi. Það má kannski ælla að
þessar bœkur leysi gesta-
þrautina?
„Ég lít á það sem hlutverk
sagnfræðinga að finna þessar
fjölskyldur, þær gætu þess
vegna verið fimm eða fimm-
tíu. Aðalatriðið er að þetta
er fámennisstjórn og ætt-
armafían er að tæta í sig þjóð-
ina. Það líður ekki sá dagur
að það séu ekki viðvaranir,
gjaldþrotabeiðnir eða nánast
handtökuheimildir í póst-
kassanum hjá fóiki frá ara-
grúa af opinberum stofnun-
um og útsendurum þeirra,
aðallega lögmönnum. Svo
gersamlega er ættarveldið
búið að sigla þjóðarskútunni í
strand að almenningur í land-
inu er nánast ölmusufólk."
AÐALPERSÓNAN
SVEITAKONA
„Aðalpersónan í bókinni er
sveitakona sem er þó orðin
mjög borgaraleg í háttum og
hefur takmarkalausa trú á
kerfinu. Hún sér þjóðfélagið
að vissu leyti sem lauk, ættar-
lauk, en flækist síðan inn í at-
burðarás sem verður til þess
að hvert lagið af öðru flosnar
af og það sem blasir við verð-
ur æ ískyggilegra. Bókin á
ekki bara að vekja fólk til um-
hugsunar um ættarveldið,
heldur og það að við íslend-
ingar erum að verða þátttak-
endur í spilltum heimi með
öllu sem því fylgir, t.d. eitur-
lyfjum og fjármálaspillingu.
Ég lit á skáldsögur og kvik-
myndir sem tæki til að rann-
saka þjóðfélagið og benda á
spillingu og líka það sem vel
er gert, en síðast en ekki síst
svara mörgum af þeim spurn-
ingum sem fólk er farið að
spyrja sig, til dæmis: Hvað er
lífshamingja og hvers vegna
erum við stödd á þessari
jörð."
Veist þú svörin?
„Nei, síður en svo. Aðalat-
riðið er ekki að fá svörin
heldur að spyrja réttra spurn-
inga og vita innst inni að það
var ómaksins vert að spyrja.
Hvers virði þín svör eru
verða aðrir að dæma um."
ÓHÁÐUR
FLOKKAPÓLITÍK
Nú hefur flokkur þinn,
Sjálfstœðisflokkurinn, verið
einna ötulastur í hagsmuna-
gœslunni fyrir það sem þú
kallar œttarveldið?
„Ég vil ekki ganga svo
langt að kalla Sjálfstæðis-
flokkinn minn flokk. Hægri-
menn hafa löngum talið mig
vinstrimann og vinstrimenn
hægrimann; sjálfur hef ég
skilgreint mig sem frjálslynd-
an. Sem rithöfundur er ég
óháður flokkapóiitík og ég
hef engan áhuga á teoríum,
allra síst þegar þær eru not-
aðar sem barefli á fólk. Er
Sjálfstæðisflokkurinn of
spilltur til að leiða þjóðina inn
i þá framtíð sem við okkur
blasir? Það er góð spurning,
en aðrir verða að veita svör-
in. Hitt er ljóst að ef hann los-
ar okkur ekki undan áhrifum
fjölskyldnanna sem átu þjóð-
ina út á gaddinn verður hann
eins og hvert annað viðundur
i samfélaginu."
HAGSMUNAGÆSLAN
ORÐIN GLÆR
„Það eina sem vakir fyrir
mér er að leiða þjóðinni
stöðu sína fyrir sjónir. Þegar
þú sérð tengslin milli valdhaf-
anna og þess að við komumst
ekkert áfram e.r tími til rót-
tækra breytinga.
Gjaldþrotið hérna er orðið
jafnaugljóst og í Austur-Evr-
ópu og það er hægt að kalla
allar silkihúfurnar til ábyrgð-
ar. Siðferðisiega gjaldþrotið
er ekki síður áhugavert.
Hagsmunagæslan er orðin
of glær og uppgjöfin of aug-
Ijós. Fólk er hætt að trúa því
að valdhafar hafi nokkra
heildarhagsmuni í huga og
það gildir um alla flokka.
Þarna er bæði siðferðis- og
trúnaðarbrestur.
Næmustu einstaklingarnir
af hverri kynslóð skynja
þetta og því miður hafa marg-
ir þeirra hreinlega gefist upp.
Meðal unglinga hefur þetta
síðan breiðst út sem sjálfs-
vígsfaraldur. Ef þessi örvænt-
ingarfullu börn gætu bara
séð fegurðina og lært að
njóta hennar og gert sér
grein fyrir því að Island, bæði
landið og miðin, er gullkista;
í stað þess að vera beininga-
og ölmusumenn gætu íslend-
ingar verið auðugasta þjóð í
heimi. En það þarf að henda
burt þessu bákni, þessari
handónýtu yfirstétt, og til
þess þarf algera byltingu,"
sagði Jón Óttar Ragnarsson
að lokum.
Þóra Kristin Ásgeirsdóttir
tengsl
Jón Hjattalin
Magnússon
q| formaöur HSÍ
hefur spilað
P handbolta með
Víkingi eins og
.» T Þorbergur Að-
LJH alsteinsson
v t‘' landsliösþjálf-
ari sem hefur
1 spilað í Svíþjóð
eins og
Þorbjöm Jens-
son
sem þjálfar
fyrstudeildarlið
í handbolta
karla eins og
BKristján Arason
þjáhfari FH
sem er við-
skiptafræðingur
Inga Jóna
Þórðardóttir
fyrrverandi for-
maður útvarps-
ráðs
sem er frá
Akranesi eins
og
Pétur Póturs-
son Ijósmynd-
ari
sem hefur spil-
að knattspyrnu
erlendis sem
atvinnumaður
eins og
Pétur Ormslev
starfsmaður
Stöðvar 2
sem lék með
Fortuna Dussel-
dorf eins og
Atli Eðvalds-
son
sem áður lék
með Val eins
°g
Þorgrímur Þrá-
insson ritstjóri
og knatt-
spyrnumaður
sem keppir
einnig í spjót-
kasti eins og
ILcJwB spjótkastari
1 iuleikum eins
og
Jón Hjaltalin
Magnússon
verkfræöingur.
5V0 B0R6A ÞEIp. 'N
BÚMAÐ KLUÐRA KÁL-
VERSDÆMINU NONNI
okkur'i banönuH,
banananafnváxta
STIOSRAUNBANA
N AÖkABlABlABLA- -
N«NNfV.
ERTU 'ASKFUFANþf AÐ
BANANA&PARIBWON
UfABANANAsjQÐS?!?
PETTA ER, ALT 'l LA&I ,SKAN,.VI06ER0-
UM D'iLVlf) HAVAL.ÞEIR ERU MEO RoL-
IN& 5TqN& &IOQ ~í NÆSTU VIKU.......
BBBWJEM -06 VIÐ SEllUM ÞEIN
r\. fj RAFMA&N I SVONA NEO-
&ZT$m AWSi'AVARKAPAL.BTTZXTl,
O-NEIlll...-
ÞEIRTVEIR
OBOOOOOI
MÉR L'IÐUP.
EIN& 06
pLAKATI...,
HANNAD Al
BO&OMIL
CUNT..,
HJ’ALPAÐU MEB
UPP MÉR......
I..FYNST E&
,VERA DRUKNA