Pressan - 12.08.1993, Blaðsíða 23

E R L E N T
Fimmtudagurinn 12. ágúst 1993
PRESSAN 23
Væntanleg bók um Norman Schwarzkopf sýnir
„hetju" Persaflóastríðsins í nýju Ijósi
Time birtir falsaðar
fréttamyndir
Hulunni svipt af
hershöfðinglanum
Allt frá dögum Persaflóa-
stríðsins hefur Norman
Schwarzkopf hershöfðingja
verið hampað sem stríðshetju
jafnt innan Bandaríkjanna
sem utan. Eins og mörgum er
enn í fersku minni stýrði
Schwarzkopf her banda-
manna í stríðinu við íraka í
ársbyrjun 1991 og var pottur-
inn og pannan í hernaðarað-
gerðinni „Desert Storm“. Þeg-
ar Schwarzkopf sneri sigri-
hrósandi aftur til Bandaríkj-
anna að stríðinu loknu var
honum fagnað sem þjóðhetju.
Sigurinn gegn írökum hefur
fýrst og ffemst verið þakkaður
hershöfðingjanum og víða
hefur verið lokið lofsorði á
ffammistöðu hans í stríðinu. í
ljósi þessa er fullvíst að ný bók
um Schwarzkopf og Persa-
flóastríðið, sem væntanleg er á
markað í Bandaríkjunum í
haust, á eftir að valda miklu
fjaðrafoki, en í henni er dregin
upp ný og heldur óskemmti-
leg mynd af stríðshetjunni.
Bókin nefhist „Krossferðin
- hin hliðin á Persaflóastríð-
inu“ og er eftir kunnan
bandarískan blaðamann, Rick
Atldnson að nafni, sem meðal
annars hefur hlotið hin effir-
sóttu Pulitzer-blaðamanna-
verðlaun fýrir störf sín. Blaða-
maðurinn, sem nú starfar sem
fféttaritari Washington Post í
Þýskalandi, varði miklum
tíma í rannsóknir og heim-
ildaöflun áður en hann lagðist
í að skrifa Krossferðina. Bók-
arinnar er nú beðið með tals-
verðri eftirvæntingu enda sýn-
ir hún óþekkta hlið á hers-
höfðingjanum og á því að öll-
um líkindum eftir að breyta
ímynd hetjunnar úr Persaflóa-
stríðinu umtalsvert.
Að því er fram kemur í
Krossferðinni á Schwarzkopf
mjög erfitt með að stilla skap
sitt og missti oftsinnis stjórn á
sér við minnsta tilefni á með-
an á stríðinu stóð. Af þeim
sökum voru samstarfsmenn
hans sífellt á nálum og enginn
þorði að andmæla honum af
ótta við reiðilestur. Calvin
Waller, staðgengill Schwarz-
kopfs, lagi sig allan ffam við
að reyna að lægja öldurnar í
herbúðum Bandaríkjamanna.
Honum tókst þó ekki að
koma í veg fýrir að Schwarz-
kopf hótaði æðstu yfirmönn-
um innan hersins ýmist brott-
rekstri eða herréttarhöldum,
yrðu þeir ekki við óskum
hans.
Samkvæmt bókinni urðu
Schwarzkopf á mörg mistök í
Persaflóastríðinu sem reynd-
ust afdrifarík. I slíkum tilfell-
um, og eins þegar aðgerðir
bandamanna gengu ekki sem
skyldi, kaus hershöfðinginn
oft að segja aðeins hálfan
sannleikann. Þannig fullyrðir
Atkinson að Schwarzkopf hafi
sagt ósatt þegar hann skýrði
frá því að napalmsprengjur
hefðu aðeins verið notaðar til
að ffeista þess að slökkva í log-
andi olíulindum íraka. Eng-
inn vafi leiki á því að banda-
menn hafi beitt þeim vopna-
búnaði gegn íröskum her-
mönnum, með skelfilegum
afleiðingum. Þá segir Atkin-
son í bókinni að af þeim 167
sprengjum sem bandamenn
vörpuðu yfir Bagdad fyrstu
fimm daga stríðsins hafi nær
helmingur misst marks. Enn-
fremur segir að Schwarzkopf
hafi samviskulaust logið því til
að áform um að gereyða sjö
Scud-eldflaugapöllum Iraka
hafi heppnast, enda þótt
nokkru áður hafi komið í ljós
að skotmörkin reyndust ekki
vera eldflaugapallar heldur
skriðdrekar.
En Atkinson varpar ekki
aðeins ljósi á undarlega ffam-
komu hershöfðingjans á víg-
vellinum. I bókinni segir að
Schwarzkopf sé ákaflega
óheflaður í allri ffamkomu og
mjög gefinn fyrir að láta aðra
stjana við sig, að ekki sé talað
um þörf hans fyrir að berast á.
Þannig hafi hann látið aka sér
í gegnum Saudi-Arabíu í
langri bílalest, rétt eins og
þjóðhöfðingi væri á ferð. Og í
hvert sinn sem hann hafi
komið fram á meðal frétta-
manna hafi hann látið einn af
hermönnunum færa sér fjóra
drykki; vatn, appelsínusafa,
kaffi og heitt súkkulaði, og
dreypt á þeim eftir kúnstar-
innar reglum.
Að því er segir í Krossferð-
inni hafði Dick Cheney, fýrr-
um varnarmálaráðherra, lengi
haft ímugust á Schwarzkopf
og velti því alvarlega fyrir sér
að víkja honum frá störfum
skömmu áður en Persaflóa-
stríðið braust út. Cheney mun
margoft hafa ofboðið fram-
koma Schwarzkopfs og undr-
ar engan, ef satt er sem segir í
bókinni. Meðal nefhdra atvika
er flugferð yfirmanna banda-
ríska hersins ffá Washington
til Saudi-Arabíu í upphafi
stríðsins. I flugvélinni sá
Cheney sjálfur til háttsetts
yfirmanns í hernum þar sem
hann lá á hnjánum og baksaði
við að slétta úr jakka Schwarz-
kopfs. Á meðan beið annar
yfirmaður í röð fýrir utan sal-
ernið og hélt plássi fyrir
Schwarzkopf, sem ekki þókn-
aðist að bíða sjálfúr.
NORMAN SCHWARZKOPF.
Sagöi oft ósatt um framvindu
Persaflóastríösins til aö halda
andlitinu, aö því er segir í
væntanlegri bók um hershöfö-
ingjann.
Bandaríska tímaritið Time birti í júnímánuði
grein um barnavændi í Moskvu. Greininni fýlgdu
myndir af „melludólgi“ ásamt tveimur drengjum og
var annar þeirra klæddur í stúlkuföt. Áður en til
birtingar myndanna kom varaði ritstjórnarskrif-
stofa tímaritsins í Moskvu New York-ritstjórnina
við, þar sem myndirnar væru að öllum líkindum
falsaðar. Efitir að hafa ráðfært sig við lögffæðing tók
Time samt þá ákvörðun að birta þær og sendi
blaðamann til Moskvu, en sá hitti aldrei drengina á
myndunum. Þetta kom nýverið fram í franska
vikublaðinu L’Evenement dujeudi, en skömmu eftir
að greinin birtist í Time kom annar drengjanna
fram í sjónvarpsviðtali og lýsti því yfir að hann hefði
aldrei stundað vændi en setið fyrir á myndunum
gegn greiðslu. Málið olli usla meðal vestrænna
blaðamanna í Moskvu og því ákvað bandaríska
stórblaðið New York Times að fýlgja því eftir. En
hótanir Time Warner-blaðasamsteypunnar um
ffekari eftirmála ef af umfjöllun yrði urðu til þess að
stórblaðið dró ákvörðun sína snarlega til baka. Hið
sama var upp á teningnum þegar yfirmaður ljós-
myndadeildar PeíUer-fréttastoíunnar í Moskvu ætl-
aði að bera fram mótmæli og vara fjölmiðlaheim-
inn við, því þessar myndir eru ekkert einsdæmi um
sviðsetningu á fréttaefni í borginni. Þá hafði Time
Warner samband við höfuðstöðvar Reuters í Lond-
on og hótaði að segja upp áskriftinni ef málið færi
lengra. Starfsmaðurinn var því vinsamlegast beðinn
að hafa sig hægan og málið þaggað niður. Það má
augljóslega ekki segja hvað sem er þegar ein stærsta
fjölmiðlasamsteypa í heimi er annars vegar.
Súper-Marió sigrar
heiminn
Hann hefur fulla ástæðu til að vera í
sjöunda himni, japanski verkffæðing-
urinn Sigeru Miyamoto. Fyrir nokkr-
um árum fékk hann snilldarlega hug-
mynd að nýstárlegum tölvuleik sem
reyndist eiga eftir að sigra leikfanga-
heiminn. Sigurvegarinn heitir Súper-
Maríó og hefur getið sér gott orð fýrir
að vera bæði úrræðagóður og afburða
sprettharður, rétt eins og bróðir hans
Luigi. Þessir góðkunningar barna og
unglinga um allan heim eru aðalsögu-
hetjurnar í vinsælasta tölvuspili allra tíma, sem
dregur nafn sitt af Súper-Maríó sjálfum. For-
ráðamenn fyrirtækisins Nintendo, sem ffam-
leiðir tölvuleikinn, veðjuðu svo sannarlega á
réttan hest þegar þeir ákváðu að kaupa hug-
myndina af verkfræðingnum Miyamoto.
Tölvuleikurinn Súper-Maríó reyndist gull-
náma fýrir fýrirtækið og nú græðir það á tá og
fingri. Á skömmum tíma hefur Nintendo tekið
öll völd á sviði tölvuleikja og hinir risarnir í
tölvuheiminum horfa með skelfingu til jap-
anska undrabamsins. Þegar forstjóri Apple var
til dæmis inntur eftir því nýverið hvaða sam-
keppnisaðila hann óttaðist mest nefndi hann
Nintendo. Óttinn er skiljanlegur, því á meðan
önnur tölvufýrirtæki bókstaflega berast í bökk-
um blæs Nintendo-stórveldið út. Súper-Maríó
hefur farið sigurför um heiminn og stöðugt
fjölgar í hópi ungra aðdáenda hans. Líkast til er
hann þó hvergi vinsælli en í Bandaríkjunum
þar sem hann, ótrúlegt en satt, nýtur nú meiri
hylli en sjálfur Mikki mús.
Flóðaaðstoð
Þrátt fyrir aö Ross Perot hafi mistekist
aö veröa forseti Bandaríkjanna þá er eng-
an vegínn vindurinn úr honum. Billjónerinn
hefúr nú brett upp ermamar til aö takast
á viö meiriháttar þjöðarkrísu — flóöin í
miövesturhluta Bandaríkjanna. Undanfar-
iö hefur Perot feröast um vesturhluta
landsins og biölaö til þeirra sem óánægöir
eru meö efnahagspakka Clintons og frí-
verslunarsamning Norður-Ameríku. En í
síðustu viku geröi Perot hlé á gagnrýni
sinni á Washington og hélt til flóðasvæð-
anna í Missouri, lllinois og lowa. í sam-
ræmi viö heimatilbúna heimspeki Perots
um bræöralag hvatti hann auöuga Banda-
ríkjamenn til að láta af hendi rakna þús-
und dollara tii hjálpræðishersins í neyöar-
aöstoö og einnig hvatti hann meðaljóna
til að gefa það sem þeir gætu. Til aö sýna
fram á aö sér væri alvara gaf hann sjálfur
milljón dollara og lofaöi annarri milljón ef
smærri framlög næðu samanlagt tveggja
miiljóna dollara markinu, sem er líklegt.
Framlag Perots er líklega þaö stærsta
sem komið hefur frá einum aðila til aö-
stoöar fómarfömbum flóða. Ætli Perot að
bjóöa sig fram til forseta 1996 er ekki
ólíklegt aö einhver af 150 þúsund fómar-
lömbum flóðanna í miövesturfylkjum
Bandaríkjanna launi honum höföingsskap-
inn.