Pressan - 04.11.1993, Qupperneq 26

UPP, UPP M I N SAL
Fimmtudagurinn 4. nóvember 1993
26 PRESSAN
NÁIN KYNNI
... Cvjj UfLpSUiU, GvHxSxLHA,
Það er merkilegt þetta andleysi. Þvílík lognmolla inni í
hausnum á mér, þaö gerist aldrei neitt. Ég geri ráð fyrir að
mörgum sé lika álíka farið og mér. Það er ekkert lengur
gaman. Ekki einu sinni gaman að nöldra yfir því að ekkert
gerist. Að vísu eru alltaf einhverjar smáuppákomur öðru-
hverju, smárifrildi hér og þar, en síðan er samkomulagi
náð. Það er ekkert fútt lengur.
Þaö er eins og allur vindur sé úr fólki eftir sumarið og
sumarleyfiö. Fyrst er unnið hörðum höndum allt árið til að
komast í leyfið til að slappa ærlega af, og líkast til er byrj-
að að spekúlera að leyfinu hálfnuðu — vegna leiðinda og
aðgeröarleysis — hvort jólin komi ekki bráðum?
Sem fyrr koma jólin í desember, svona rétt til að minna
þá á það sem haldnir eru þeirri náðargáfu aö geta gleymt
því. Allt stressið meö hver á að fá hvað og hvað á að éta
gleymist allt of fljótt. Það verður þess valdandi að álag á
tauga- og heilakerfið verður mjög mikiö. Réttast væri að
yrja að skipuleggja jólin í janúar, jafnvel bara síðast í des-
ember þegar jólin eru enn í fersku minni. Með þessu móti
væri hægt að auðvelda alla skipulagningu ársins í heild.
Auðvitað þyrfti ég ekki að lenda í þessari tilvistarkreppu
sem virðist hijá mig á þessum haustmánuðum. En ég er
ráðalaus! Jólin eru helsti viðburður ársins. Það kemst ekk-
ert í hálfkvisti við þau. Ekkert. Lif okkar gengur út á jólin.
Þau eru afrakstur ársins, endapunkturinn. Aðrir viðburðir
fölna í samanburði, jafnvel afmælið mitt. Kannski eru ein-
hverjir viðburðir minnisstæðir frá liðnu ári, en tilvist þeirra
byggist á því að jólin eru í desember.
Þessari andlægu lægð má alfarið skella á reikning jól-
anna. Allir vilja hafa þaö gott um jólin, annars er áriö hrein-
lega ónýtt. Sjáið mig héma! Ég er farinn að hafa áhyggjur
af einhverju sem kemur í desember. Og núna er rétt byrj-
aður nóvember! Ekkert kemst að í hugsanaferli mínu ann-
að en blessuð jólin. Þetta eru fjötrar. Ég get ekki einu
sinni hugleitt hvort geimverurnar koma eftir nokkra daga,
hvað þá hvort þær lenda á réttum tíma.
Ég man ekkert stundinni lengur. Ég veit ekki einu sinni
hvort vextirnir voru að lækka eða hækka, hvort ég verð
betur settur eftir að vextirnir lækka eða hækka. Gátu
þessir mætu herrar ekki sett þessar hreyfingar í samhengi
viö jólin?
Stærð rjúpnastofnsins kemur ekki rjúpunni eða hennar
lífi við. Það er ekki áhyggjuefnið. Umhyggjan og áhuginn á
rjúpunni eru til komin vegna jólanna. Rjúpa verður að vera
á borðum landsmanna. Annars eru jólin ónýt á mörgum
heimilum.
Góð og gróðamikil jól leggja grunninn að góðu nýju ári.
Og ég er oröinn að andlegum aumingja við tilhugsunina
um að jólin koma í desember. Ég get ekki einu sinni hugg-
að mig við tilhugsunina um að jólin eru bara einu sinni á
ári. Einu sinni er alveg nóg. Og meðan þau koma alltaf
þarna í desember sé ég fyrir mér áframhaldandi lágþrýsti-
svæði á landinu, nei í heiminum öllum. Viðkvæðið aö aldrei
gerist neitt er ekki lengur afsökun eða ásökun heldur
staðreynd.
Allt hjal um blómstrandi menningarlíf, lífleg kaffihús,
vaxtarbrodda í hinu og þessu, góðar fréttir og slæmar er
hreint húmbúkk meðan jólin koma alltaf í desember. Ég sé
bara eina lausn út úr þessum ógöngum.
Ekki sjálfsmorð, ekki heldur að afnema jólin. Það væri
ekki kristið. Lausnin er svo einföld aö mér sýnist nú þegar
byrjað að birta til í kringum mig. Ég finn meira að segja fyr-
ir kláða í heilanum.
Við afnemum þennan staðlaða desembertíma á jólunum
og látum tilviljun ráða hvenær þau eiga sér stað. Bara allt
í einu eru jólin komin, tímasetningin hending ein. Með
þessu móti yrði fjötrunum létt af og miklu meiri spenna
væri komin f líf okkar. Enginn gæti sagt að það gerðist
aldrei neitt, því jólin gætu verið að bresta á. Allir dagar
byðu upp á möguleikann á einhverju nýju og viö öll gætum
tekist á við lífið sem frjálst fólk en ekki þrælar uppskeru-
hátíðarinnar í desember.
Verst er að ég treysti engum til að velja nýja tímasetn-
ingu.
Einar Ben.
Megas og Nýdönsk lofa eftirminnilegum tónleikum
TVIFARAR
safnplötur með gömlu efni og
ég lagði blessun mína á það
núna þótt ekki væri nema fyrir
sögulega nauðsyn. Platan heit-
ir „Paradísarfuglinn“ og til
bragðbætis fyrir þá sem eiga
gömlu snjáðu vínílplöturnar
eru á plötunni tvær nýjar
upptökur.“
Að lokum, lofarðu
eftirminnilegum tón-
leikum?
„Ég held ég sé ekk-
ert að lofa upp í
ermina á mér með
það þegar ég lofa
mjög flnum konsert.
Menn verða fegnir því
að hafa mætt. Þama eru
góðir músíkantar á ferð
sem hafa lagt mikla vinnu í að
búa til mjög gott prógramm.“
Hin hliðin á málinu snýr að
Nýdanskri. Jón Ólafsson tjáði
sig um tónleikana fýrir hönd
sveitarinnar.
ErMegas harður húsbóndi?
„Já og nei. Hann veit hvað
hann vill en er sveigjanlegur og
opinn fyrir hugmyndum.
Maður hefur sjaldan unnið
með manni sem er jafn til í
allt.“
Hvernig skilar nýdanski
hljómurinn sér í lögum Megas-
ar?
„Mér finnst þetta koma
mjög vel út. Ég hef alltaf haft
þá skoðun að það þyrfti að
poppa Megas upp frekar en
draga hann niður í einhvern
öndergránd-fílíng. Hann er
það agressífur og orginal fýrir
og því finnst mér hann koma
æðislega út í þessu poppvæna
nýdanska umhverfi.“
Hvað er atmars að gerast hjá
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Allir vita hvað það er
I erfitt að eiga verslanir og
I veitingastaði á íslandi.
Það sýnir sig á svipn-
um á Friðriki We-
isshappel. Ef
hann lyfti ögn
brúninni og
leyfði sér aö
brosa væri
hann alveg
eins og
W i 11 i a m
Waldegrave,
fyrrum að-
stoðarutanrík-
isráöherra Bret-
lands. Sá hefur
engar áhyggjur aðr-
ar en að vera flæktur í
vopnasöluhneyksii, enda
er hann allur svipléttari
og betur til hafður en tví-
fari hans.
J
hljómsveitinni?
„Eftir þessa tónleika mun-
um við einbeita okkur að því
að semja lög við „Gauragang“
Ólafs Hauks Símonarsonar,
sem fer á íjalir Þjóðleikhússins
í byijun febrúar. Á næstu vik-
um komum við einnig fram
og kynnum nýja plötu sem
kemur út bráðlega.“
Að lokum. Lofarðu eftir-
minnilegum tónleikum?
„Já, ég lofa mjög góðum
tónleilcum. Það er mjög mikið
af gömlum lögum á pró-
gramminu og Megas er ekki
að prufa mörg ný lög á fólki í
þetta skipti þótt nokkur fljóti
með. Þetta verður eftirminni-
legt já.“
Það eru fimmtán ár liðin
síðan tónleikar Megasar „Drög
að sjálfsmorði“ voru haldnir í
hátíðarsal Menntaskólans við
Hamrahlíð. Með honum spil-
aði Sjálfsmorðssveitin, saman-
sett af hljóðfæraleikurum úr
rokk- og blúsgeiranum, og
tvöföld tónleikaplata fýlgdi í
kjölfarið. Þetta reyndist vera
síðasta uppákoma
Megasar þar til
hann reis upp þurr
og endurbættur.
Um helgina heldur
listafélag MH
tvenna tónleika
sem nefhast „Drög
að upprisu“. Það
er frekar misvís-
andi nafn, því
Megas hefur verið
„upprisinn“ í
mörg ár og t.d. var
risið á honum með
því hæsta á síðustu
plötu, „Þremur
blóðdropum“.
Megas kemur ff am
með hljómsveit-
inni Nýdanskri og
enn á ný í Hamra-
hlíðarskólanum. Tónleikamir
verða annað kvöld, föstudags-
kvöldið, og svo á sunnudags-
kvöldið. Hljómsveitin Yrja
kemur einnig fram. Megas
svaraði nokkrum brennandi
spurningum.
Hvað verðurá efnisskránni?
„Þetta er þverskurður eða
langskurður af ferlinum. Efnið
kemur úr fortíð og ffamtíð.“
Hvernig kom til að Nýdönsk
spilar með?
„Aðdragandinn er sá að í
fyrra vom áætlanir um að við
mundum slá saman, verandi
hjá sama útgáfufyrirtækinu, en ,
Nýdanskir höfðu ekki tíma af-
lögu þá. Núna höfðu þeir
rýmri tíma og það hafa farið
rösklega þrjár vikur í að æfa
prógrammið upp. Mér finnst
þetta skemmtilegur samruni.
Þeir koma með sinn stíl og
sína reynslu og reyna sig við
efni ffá utanaðkomandi aðila.
Ég nýti mér þessa krafta en gef
þeim lausari taum en oft áður
er ég hef átt samvinnu við
hljómsveit.“
Verða þetta langir tónleikar?
„Allt of langir. Við erum
komnir með í kringum þriggja
tíma prógramm en viljum
ekki ganga fram af fólki og
höldum okkur því við tæpa
tvo tíma. Það verður eitt hlé og
mannabreytingar. I einu sett-
inu koma söngkonurnar úr
Yrju við sögu og í öðru verður
MEGAS. í poppvænu nýdönsku umhverfi.
Gulli Óttars með sinn „júnik“
gítarleik.“
Verður boðið upp á sama
prógrammið bœði kvöldin?
„Þetta er sama sjóið að upp-
lagi en ekki er óhugsandi að
einhver lög hnikist til.“
Á að gefa tónleikana út eins
ogsíðast?
„Mér er ekki kunnugt um
ákveðin plön í því sambandi,
en ég held að það sé mikill
áhugi á að hljóðrita efnið og
gefa það út. Það er í það
minnsta mjög freistandi, því
þetta verður ekki endurtekið
og við hverfum í sitt hvora átt-
ina að tónleikunum loknum."
Verðurðu með í jólaplötu-
flóðinu í ár?
„Ég hefði svo sem getað ver-
ið með nýtt efni á plötu en
markaðurinn þolir bara svo og
svo mikið. Það er sjálfkrafa í
tísku um þessi jól að gefa út
BÓKMENNTIR
Vandrœðaleg mistök
BJÖRGÚLFUR ÓLAFSSON:
KVENNAGALDUR
ALMENNA BÓKAFÉLAGIÐ
1993
®
Bókaklúbbur Almenna
bókafélagsins hefur starfað
með miklum ágætum það
sem af er árinu og bók mán-
aðarins hefur venjulega verið
bók sem óhætt er að mæla
með. En svo kemur bók eins
og þessi. Og um leið verður
fátt um hrós.
Það er bæði sjálfsagt og
æskilegt að gefa ungum
mönnum tækifæri til að
koma verkum sínum á prent,
en um leið verða verkin að
endurspegla einhvern vott af
hæfileikum. Hér finnast þeir
ekki.
Þeir sem valið hafa bókina
til útgáfu hafa horft á afþrey-
ingargildið. Bókinni er greini-
lega ætlað að vera létt og
gamansöm saga um ástir,
losta og misskilning. Sögu-
hetjan er hinn tæplega fertugi
Kjartan, kunnur fjölmiðla-
maður, sem nýtur mikillar
kvenhylli. I upphafi bókar eru
ástkonur Kjartans tvær. önn-
ur er hin tæplega tvítuga
María, sem hefur það helst
sér til ágætis að „líkami henn-
ar var stórbrotið listaverk...
Hún var í stuttu máli stór-
kostlegasti líkami sem hann
hafði nokkurn tímann séð“.
Hin er menntaskólakennar-
inn Melkorka, en „samtal við
hana var þegar best lét lysti-
reisa inn í völundarhús visk-
unnar“.
Þegar líða tekur á sögu fara
fleiri konur að láta vel að
Kjartani. Ein þeirra er Ást-
hildur, talsvert augnayndi
konan sú: „Líkami Ásthildar
var alltaf jafn óaðfinnanlegur.
Flestir karlmenn gæfu annað
augað fýrir að fá að hverfa of-
an í hyldýpið á milli brjóst-
anna.“
Bókin einkennist af hæsta-
stigslýsingum á borð við þær
ffamangreindu og ekki dreg-
ur úr þegar kemur að ástalífs-
lýsingum, en þær eru í þess-
um dúr: „Flóðbylgja unaðar
fór um líkama hennar" og
„flugeldarnir sprungu á sama
tíma innan í þeim báðum“.
„Hnyttnin“ er sömuleiðis á
„Það er bœði
sjálfsagt og
œskilegt að gefa
ungum mönn-
um tœkifœri til
að koma verk-
um sínum á
prent, en um
leið verða verkin
að endurspegla
einhvern vott af
hœfileikum. Hér
finnast þeir
ekki. “
þann veg að maður tekur
um höfuð sér og andvarpar.
„Hún bar höfuð, herðar,
hné og tær yfir jafnaldra
sína“ er dæmi sem er lýs-
andi fyrir skopskyn höf-
undar.
Hvað eftir annað rekst les-
andinn á furðulega kjánalegar
og ófrumlegar líkingar á borð
við: „Honum leið ekki ósvip-
að og Palla þegar hann upp-
götvaði að hann var einn í
heiminum.“
Svo finnast einnig dæmi
um hreinan subbuskap í
orðavali: „Hún fattaði fídu-
sinn í orðatiltækinu.“
Og það skal ítrekað að fýrir
hvert ofangreint dæma má
nefna tug annarra.
Þessi bók er vandræðaleg
mistök frá upphafi til enda.
Það er næsta ófýrirgefanlegt
af Almenna bókafélaginu að
ætla sér að pranga henni inn
á lesendur sína.