Pressan - 09.06.1994, Síða 4

heífðef jkytíc*.
h\S€!r$ /',jJvjylamnS
O-^ SPtí/A Jtnlchu/ji/ryi
Sátím CCSiTM^

4B PRESSAN FIMMTUDAGURINN 9. JÚNÍ 1994
Kjartan Arnórsson - Kjarnó - hefur hingað til látið sér nægja að teikna
myndasögur fyrir börn. Nú hefur hann haslað sér blautlegri og ofbeldisfyllri
völl - auðvitað í Ameríku.
Almennileg
til áð
ast um líkamann
á að
hrísl-
Fáir íslendingar hafa fengist við
teiknimyndagerð og jafnvel höfða-
talan gerir hlut okkar ekki meiri. Sé
talað um íslenskar teiknimynda-
sögur detta manni helst í hug Hall-
dór Pétursson, Sigmund og Gísli
Ástþórsson, og útgáfa Gisp-hóps-
ins hefiir á síðustu árum verið
ágætis innlegg. Einn er þó sá mað-
ur sem lítið annað hefur aðhafst
um dagana en að teikna skrípó.
Þetta er auðvitað Kjartan Amórs-
son, Kjarnó, eða Kamo, eins og
hann hefur kallað sig. Hér á landi
er hann kunnur fyrir sögumar um
Pétur og vélmennið, Kaftein ísland
og Könnuðinn, sem sést hafa í
blöðum og í sjónvarpi. Þetta em
sögur fyrir böm og unglinga.
Kjartan á sér „dekkri“ hliðar og er
að hasla sér völl í heimi fullorðins-
teiknimyndanna með blautlegum
og ofbeldisfullum teiknimyndasög-
um. Hér segir Kjartan frá sjálfum
sér, heimi teiknimyndanna, við-
brögðum lesenda og fleiru.
„Teiknimyndaáhuginn kviknaði
þegar ég var oggu pínku lítill. Ég
fékk pappír og tréblýanta og sat og
teiknaði. Ég vissi auðvitað ekki að
ég var að æfa mig í því að verða
ekta listamaður, fattaði það ekki
fyrr en dagblöð og sjónvarp vom
farin að kaupa af mér teikningar —
heyrðu, það er hægt að græða á
þessu! Ég get orðið teiknarí og
fengið borgað fyrir að skemmta
mér!“ Kjartan talar í upphrópunar-
merkjum. Hann er kannski orðinn
fullinnviklaður í tjáningarform
teiknimyndanna. Ég spyr hann
hvort það hafi gengið að lifa á
þessu.
„Jaa, ég er ekki orðinn ríkur
ennþá, sem er óskiljanlegt, en mér
hefur tekist að lifa á þessu meira
eða minna. Ég fór í listnám í
Bandaríkjunum ’84 og hef húkt
þar nokkum vegjnn síðustu tfu ár-
in og er rétt núna að koma tánum
inn á markaðinn. Ég kom þó hing-
að í ár til að kanna Evrópumarkað-
inn. Ég komst nýiega á teikni-
myndaráðstefhu í Danmörku —
var víst eini íslenski teiknarinn sem
þeir höfðu heyrt af — en mér gafst
ekki nægur tími til að kanna alla
útgefenduma og möguleikana þar.
„Einhvem tímann kem ég aftur
með peninga!“ sagði ég þegar ég
kom heim.“
Húmor er langlífasta ánægj-
an
Fyrir utan teiknimyndagerð
skrimtir Kjartan af allra handa list-
ffamleiðslu. Hann teiknar auglýs-
ingar, gerir myndskreytingar fyrir
blöð og tímarit og mótar smástytt-
ur eftir pöntun. Eftir fjögurra ára
nám í Boston hélt hann með
teikniblokkina til Tucson í Ariz-
nokkum veginn sama sagan var
endurtekin mörg þúsund sinnum:
Vöðvastælt hetja hittir ljótan ofur-
bófa, þeir lemja hvor annan, hetjan
vinnur, endurtekið eftir þörfum —
og maður þurfti að leita logandi
ljósi að einhveiju öðm. Núna er
komin gróska í þetta, það er kom-
inn húmor, það er komið klám: allt
frá laufléttri erótík yfir í krassandi
efni. Það em komnar allskonar æv-
intýrasögur, ástarsögur og sálfræði-
legir tryilar þar sem kafað er í sálar-
líf mannsins. Þú hefur semsagt um
margt að velja, það er gróska í
þessu og jafhvel pláss fyrir furðu-
fugla eins og mig.“
Nú ert þú í mörgu í einu; teikni-
myndum, myndskreytingum, smá-
styttugerð ogjafnvel málun. Langar
þig ekki til að einbeita þér að ein-
hverju?
„Éins og stendur eiga myndasög-
ur hug minn mestallan því mér
finnst gaman að segja sögur. AJ-
mennileg saga á að fá vessana til að
hríslast um líkamann og til þess er
myndasagan mjög vel fallin því
hún getur slegið mann í augað
með aílskyns ímyndum og það er
ekki nærri því jafndýrt að búa hana
til og kvikmynd."
Sumt af efninu þínu er dálítið of-
beldiskennt og klámfengið...
„Jú jú jú, mér leiðist öll vella,
þannig að ef saga hefur ekld góða
ona, sem varð bældstöð hans til
margra ára.
„Tucson er allt annar heimur.
Þar er þurrt, þar er heitt, þar eru
stórar herbældstöðvar og mildð af
hermönnum. Þar eru kábójar og
indíánar og þónolckur slatti af
gömlum mafiósum á eftirlaunum.
Andrúmsloffið í Tucson er gott
fyrir heilsuna og jafnvel gamalt fólk
sem er ekki mafiósar kemur þang-
hingað. Núna fyrst þegar ég er far-
inn frá Bandaríkjunum er að kom-
ast gangur á mál mín þar. Ég er að
komast inn í fleiri hasarblöð og
það er gaur sem ædar að koma
mér inn í tölvuteiknimyndagerð —
„Computer animation" — hann
leggur til tæknibúnaðinn og ég á að
leggja til hæfileikana. Þetta er því
allt á uppleið. Það sem ég ætía að
gera það sem eftir er íslandsdvalar-
að í hreina þurra loftið. Þarna lenti
ég í hópi með öðrum teiknurum,
enginn okkar var ríkur en við
höfðum allir áhuga á dýrakarakter-
um og skotvopnum. Ég keypti mér
smávopnabúr til að fólk héldi ekki
að ég væri afbrigðilegur. Ég lifði á
að teikna í nokkur ár en fannst ég
vera orðinn fastur í sömu rásinni
þannig að ég reif mig upp og kom
innar er að leita mér að verkefnum
til að fjármagna ferðina."
Ég spyr Kjartan hvað sé það heit-
asta í teiknimyndabransanum
vestra.
„Það gleður mig að segja að það
er ekkert eitt,“ svarar hann. „Það er
affur að koma almennilegt líf í
teiknimyndabransann. Á tímabili
tröllriðu ofurhetjumar öllu —
brandara, skotbardaga eða uppá-
ferðir þá nenni ég einfaldlega ekki
að lesa hana.“
Gœti Freud fundið samhengi á
tnilli þessara sagna ogþín?
„Sjálfsagt myndi hann segja:
„Þessum manni hlýtur að leiðast
fyrst hann eyðir tíma sínum í að
búa til svona ýkjukennt efhi.“ Mér
finnst gott að hafa mikla fjöl-
breytni. Einn daginn er ég að gera
sætt efni fyrir börn sem heillar for-
eldrana upp úr skónum og hinn
daginn er ég að teikna íkoma sem
gengur um með loðið skott og 44
Magnum og skýtur allt sem hreyf-
ist — þetta fer allt effir því í hvern-
ig skapi maður er, eða fýrir hvað
kúnninn borgar. Ég hef gert dót
sem mér hefði aldrei dottið í hug
að ég ætti eftir að gera. Það er viss
spenna í að vera leiguteiknari, sér-
staklega í Bandaríkjunum. Þótt
tekjurnar séu mjög óömggar —
stundum er maður ríkur og stund-
um þarf maður að veiða gæludýr
nágrannans til að hafa eitthvað að
éta — þá er fjölbreytnin mikil og
alltaf forvitnilegt að vita hvað
næsta pervert dettur í hug að láta
mann teikna."
Hvað er það einkennilegasta sem
þú hefurgert?
„Það hef ég sjálfsagt afmáð úr
minni ntínu nteð skömm. Það sem
mér finnst skemmtilegast að gera
em verkefni með húntor í og ég
lauma smáhúmor í næstum því allt
sem ég geri. Það er langlífasta
ánægjan. Þegar ég er orðinn gamall
og blindur og getulaus mun ég enn
geta hlegið að góðum brandara.“
„The Porno Babies"
Við tölum um teiknimyndir og
Kjartan segir að stíll sinn sé sprott-
inn upp úr því að hafa stolið nógu
mörgu þar til allt sauð saman.
Hann vitnar í Picasso sem sagði að
amatörinn fengi lánað en fagmað-
urinn stæli. Mér leikur forvitni á að
vita hvað Kjartan er kominn langt
á ffamabrautinni og spyr hvort
hann eigi marga aðdáendur.
„Þeir einu skipulögðu em í „The
Pomo Babies Fan Club“. Mér þótti
afskaplega leiðinlegir teiknimynda-
þættir sem tóku ráðsettar teikni-
myndafigúmr og gerðu smábama-
útgáfur af þeim: Muppet-babies,
Wamer-babies og Tom and Jerry-
babies — nafnið eitt fær mig til að
æla — svo ég gerði grínútgáfu af
þessu sem ég kalla Pomo babies.
Þau em lítil, sæt og stóreygð og em
í litlum sætum sögum nema hvað
allt er uppfullt af kynlífi. Vegna
þess að þetta er svo lítið og sætt og
snautt af ofbeldi þá féll fólki við
þetta og nú er til lítill aðdáenda-
klúbbur sem ég legg til efhi.“
Pomo babies er þá það vinsœlasta
sem þú hefur komið nálœgt?
„Já, maður roðnar hálfþartinn
við að viðurkenna það, því þetta
átti að vera einnota brandari. Ég
man að á einni teiknimyndasam-
kundunni kom til mín þessi litla
dama, sem leit út eins og uppá-
haldsamman, vel tilhöfð eldri
kona. Hún tjáði mér að sér fyndist
Pomo babies svo afskaplega milcil
krútt og keypti af mér heilt sett
sem mér fannst auðvitað frábært
því ég hélt að hún væri komin til
að hneykslast yfir mér. Þeir sögðu
samleigjendur mínir að ég hefði
spillt þeim því þeir fóm að fást við
klámteikningar eftir að þeir sáu
mig gera það vita áhyggjulaust."
Þú tekur undirþað?
„Já, mér finnst það heilög skylda
hvers listamanns að spilla saklaus-
um sálum æskunnar.“
Gunnar H