Tíminn Sunnudagsblað - 27.05.1962, Blaðsíða 11

BarkarbrauS úr Herdal frá hungurárinu mikla 1868.
„Heima hjá foreldrum mínum var
anikil fátækt. Þar varff að spara. Það
var yfirgengilegt, hvemig mamma gat
svelt börnin og haldið svo á, að aldrei
varff þrot. Hún var svo fastheldin á
matinn, að hún tók aldrei fram síð-
asta bitann. Margir, sem voru jafn-
fátækir og við, gátu þetta ekki. Þeir
nærffu sig, á meðan maturinn entist
Með staf í hönd og poka á baki gekk
farandfólkið byggð úr byggð og baðst
beininga á hverju heimili. —Sænskur
beiningamaður árið 1850.
og gáfu börnum sínum bita, er þau
voru hungruð. Það þola ekki allir að
hlusta á börn sín gráta af hungri, án
þess að gefa þeim bita, á meðan ekki
er algert matarþrot.
Jói og Eiríkur voru elztir, og þá
lét mamma hjálpa sér við vinnuna.
Hún spann fyrir aðra á veturna. Það
gerði hún á kvöldin, og þá lét hún
Jóa og Eirík kemba fyrir sig. Hún
lét okkur Stínu, sem vorum minnst,
í rúmið matarlaus, áður en hún byrj-
aði spunann. Við áttum ekki að fá
kvöldmat. Ég man, að hún átti gam-
alt sjal, sem hún vafði um fæturna
á okkur, áður en hún breiddi ofan
á okkur. Svo sagði hún, að við skyld
um sofna, en sjálf settist hún við rokk
inn og lét þá Jóa og Eirí'k kemba.
Og þeir fengu ofurlítinn bita með
henni, áður en þeir fóru í rúmið.
En við fengum ekkert, og við þorð-
um ekki að segja neitt eða láta á því
bera, þó að við værum vakandi og
sársvöng, heldur steinþögðum. Stund
um grétum við, en við þorðum ekki
að láta mömmu verða þess áskynja.
Ég man enn, þegar ég fann brauð-
bita, viðlíka stóran og fimmeyring,
hve mikill fengur mér þótti það“.
Hungursneyðin í lok sjöunda tugs
nítjándu aldar var síðasta hallærið í
Svíþjóð, sem kallazt gat þjóðarplága.
Oft svarf að eftir það á ýmsum svæð-
um, og um síðustu aldamót var mjög
hart í ári í sumum fjallabyggðum
Norður-Svíþjóðar, en almenn sam-
hjálp forðaði því, að það misæri ylli
búsifjum, er væri neitt í líkingu við
það, sem algengt var áður og raunar
var talið hreint og beint náttúrulög-
mál.
GLENS OG
GAMANSÖGUR
Hafði geri skyldu sína
Þessi saga er um gildan bónda í
sveit, sem búið hafði í áratugi með
konu sinni við gott samlyndi. Á efri
árum þeirra gerðist það, að karl átti
barn með stúlku á næsta bæ. Mislík-
aði húsfreyju þetta stórlega, og
krafðist hún lögskilnaðar við mann
sinn.
Nú kom til kasta sóknarprestsins
að tala milli þeirra hjónanna og
freista þess að koma á sættum. Þar
var þó þyngt fyrir, því að bæði voru
stórlynd. •
Loks vannst presti þó það, að kon-
an kvaðst láta málið niður falla, ef
hinn brotlegi eiginmaður bæðist fyrir
gefningar.
Bóndi svaraði, þegar hann heyrði
þessi skilyrði:
— Fyrirgefningar? Að ég fari að
biðja hana Guðrúnu fyrirgefningar
— nei, ónei og aftur nei. Það geri
ég aldrei. Eg er búinn að eiga fjórtán
börn með henni Guðrúnu, svo að hún
hefur ekkert upp á mig að klaga.
Orö án meiningar
Gamall harðneskjubóndi var lagzt
ur á sóttarsæng og þótti sýnt, að
hann ætti stutt eftir. Hann hafði ver
i?S lítill vinur prests síns, og ekki
fór af honum neitt guðræknisorð.
Prestur taldi eigi að síður skyldu að
koma að banabeð gamla mannsins,
enda ekki seinna vænna ag tala u.m
fyrir honum.
Bóndi var mjög þungt haldinn,
þegar prestur kom, og í einu þrauta-
kastinu heyrði hann, að sjúklingur-
inn nefndi nafn guðs. Hugði prest-
ur, að nú væri hörð lurid hans tekin
að meyrna og segir feginsamlega:
— Þú biður þá gu.ð ag hjálpa þér,
Jón minn.
— O-já, svaraði karl, — það
hrökk upp úr mér. Þetta er bölvað-
ur barnsvani. Ég meina ekkert með
því.
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
299