Tíminn Sunnudagsblað - 18.11.1962, Page 19

Hér sést skógarbirna með húna sína. Þeir fæðast um hávetur, þegar hún er í híðinu
deyja alltaf í híSinu.
Menn ætla oft, — og með miklum
rétti — að það sé kuldinn, sem sé
höfuðorsök þess, að dýrin leggist í
dvala. Þó eru til dæmi um það, að
dýr leggist í dvala, meðan enn er
'heitt i veðri, en þá stafar það af því,
að, erfitt er orðið um öflun fæðu.
Heslimúsin í Mið-Evrópu fer í híði,
jafnskjótt og hún hefur gert vetrar-
bælið og safnað nægilegri forðanær-
iugu, og hún sefur vært, þrátt fyrir
það að heitt sé í veðri.
Svefn dýranna er misjafnlega vær
og þungur. Leðurblakan sefur í ein-
um dúr, og sp hún vakin, deyr
hún venjulega. Hún gerir sér ekki
híði, heldur hangir í lofthitum og
hanabjálkum, þar sem ekki frýs. Mör-
gæsin dre,gur sig í hlé, þegar hún
er orðin maddömuleg og vel feit og
sofnar þá djúpum svefni, rumskar
þó öðru hverju, sérstaklega á sól-
heitum dögum, en enga forðanæringu
hefur hún. Þegar hún vaknar, fær
hún sér stundum göngutúr til þess
að viðra sig og leggst síðan til svefns
á ný. Björninn safnar heldur ekki
forða, hann leggst í október-nóvem-
ber og sefur þar til snemma vors, í
apríl eða maí. Hann lifir bara á fitu
líkamans. í raun og veru er ekki hægt
að segja um björninn, að hann sé eig
inlegt dvaladýr, því að hann er oft
vakandi í híðinu, og það furðulega
er, að birnan fæðir unga á meðan hún
er í híðinu. Þeir líta dagsins ljós,
þegar vetrarkuldinn er hvað harð-
astur.
Hér hefur verið rætt um vetrar-
dvala hinna ýmsu dýra, en það er
líka til svokallaður sumarsvefn, sem
svarar í raun og veru alveg til vetr-
arsvefnsins. Á ýmsum landsvæðum í
hitabeltinu verður jörðin skrauf-
þurr, þegar sólin hellir geislum sín-
um án afláts yfir slétturnar, en aldr-
ei kemur regndropi úr lofti. Mörg
dýr lifa af þetta eyðimerkurástand
með því að grafa sig í jörðu og leggj
ast í eins konar dvala. Dýr, sem þetta
gera, eru til dæmis krókódillinn og
anakoridaslangan, stærsta kyrki-
slanga Ameriku. Hinn afríski
lungnafiskur grefur sig niður i leir-
á botni tjarnanna og lokar holunni
með slími. — Það er frægt dæmið
um snigilinn, sem fannst í egypzku
eyðimörkinni. Hann fannst árið 1846
og var hafður — eða réttara sagt
skelin af honum — til sýnis í brezka
náttúrugripasafninu. Allir héldu, að
skelin væri tóm. En viti menn, fjór-
um árum seinna varg vart við líf í
henni, og þegar skelin var sett í
vatn, kom snigillinn í ljós og byrjaði
að hreyfa sig, eins og ekkert hefði í
skorizt.
Þannig hefur náttúran útbúið þessi
dýr, til þess að þau mættu lífi halda,
vaxa og auka kyn sitt.
Brýr á Jöklu -
Framhald af 875. sí8u.
68 ár. 3. Brú Björns Péturssonar um
1698—1783, ending um 85 ár. 4. Brú
Guðmundar Péturssonar um 1783—
1819, ending um 36 ár. 5. Brú Páls
Melsteðs, um 1819—1883, ending um
64 ár. 61 Brú Balds, um 1883—1931,
ending um 48 ár.
Gagnsemi brúarinnar hjá Fossvöll
um var víðtækari en það að auðvelda
almenna umferð. Við brúna eða í
grennd hennar var um langa tíð al-
mennur samkomustaður. Fyrst var
þar sameiginleg þinghá og þingstað-
ur fyrir þrjá núverandi hreppi, Jök-
uldal, Hlíð og Tungu. — Var þing-
staður sá nefndur Trébrúarþing eða
aðeins Brúarþing, sem fyrr er sagt
Mun þingið þá hafa verið háð í tjaldi
eða við tjald. — Síðar varð Foss
völlur næsti bær við brúna, almennur
kjörstaður til alþingiskosninga fyrir
Norður-Múlasýslu. Hafa því við tré-
brúna á Jökulsá gerzt margir sögu-
legir atburðir, kunnir og ókunnir.
Járnbrú var byggð yfir Jökulsá hjá
Hákonarstöðum 1908 og síðan hafa
verið byggðar tvær brýr yfir ána,
önnur nálægt Hjarðarhaga, hin hjá
Brú, í nánd við þann stað, þar sem
hin forna steinbogabrú var.
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
883