Tíminn Sunnudagsblað - 25.11.1962, Blaðsíða 2

Sæi lómurinn einhvern nálgast, bældi hann sig nióur og teygði fram hálsinn.
SUMARVIKUR
Á hinum lágu strónrium Norð-
austur-GrsBnÍands er víða fjöldi
vaígpi og tjarna. Á þeim s'lóðum
á íómurinn sér varpsföðvar, svo
sem víða um norræn Iönd. Þanigað
senriu Danir Náttúrufræðinga fyrir
fáum áru.m, meðal annars til þess
að fylgjast með háttum Iómsíns í
umhverfi, sem er í slíkri órafjar-
lægð frá öllum mannabyggðum,
að þar eru menn nálega aldrei á
fer'ii. Verðu.r þráðurinn hér rak-
inn eftir frásögn náttúrufræðiiiigs-
ins Aiwins Pedersens.
Pedersen og félagi hans komu
að lómatjörnunum um miðbik júní
mánaðar. Fannirnar á láglendinu
ivoru þá sem óðast að þána, og
þorri farfugla, sem leitar á þessar
slóðir á sumrin, var kominn þang-
að. Árnar voru í flugvexti, stór
svæði orðin alauð og sól ofar sjón-
deildarhring allan sólarhringinn.
Þeir Pedersen reistu tjald sitt
við eitt vatnið, drjúgan spöl frá
ströndinni. Kalt var og hráslaga-
legt, og ísrek mikið við ströndina.
Stundum hvíldi grá ísþokan yfir
landinu dögum saman, og buldrið
frá hafísnum, sem hraktist fyrir
straumi suður með landinu, þagn-
aði aldrei. Svo var það einn dag að
hátt í lofti heyrðist hvellt gagg,
gerólíkt röddum annarra fugla. Þá
vissu gestirnir, að lómurinn var
kominn, síðastur fugla, er vitja
þessarar köldu strandar Græn-
lands. Áður en langt um leið voru
lómahjón setzt við hverja einustu
tjörn á þessu víðlenda strand-
flæmi.
Mennirnir höfðu aðeins verið
fáa sólarhringa í tjaldi sínu, þegar
það gerðist eina nótt, að tveir
lómar komu fljúgandi neðan frá
ströndinni. Þeir flugu lágt og hratt
og settust umsvifalaust á miðja
tjörnina. Svo teygðu þeir hálsana
og lituðust um. Þarna voru engir
fuglar aðrir, nema fáeinar sand-
lóur og lóuþrælar á hlaupum á
leirum, og eftir litla stund stungu
lómarnir sér og komu að nokkrum
mínútum liðnum upp rétt hjá dá-
lítilli mosaþúfu, sem var úti í vatn
inu, örskammt frá bakkanum. Enn
dokuðu þeir við stutta stund og
svipuðust um, áður en þeir hættu
sér alveg að þúfunni. Þar var
dálítil dyngja, gerð úr mosa og
sinu, en ekki hærri en svo, að fugl
arnir gátu séð yfir hana, ef þeir
syntu að henni. Þegar þeir höfðu
gaumgæft dyngjuna að vild sinni,
renndu þeir sér hvimandi spöl-
korn út á vatnið. Allt f einu teygðu
þeir báðir fram hálsana, spyrntu
við fótum og börðu vatnsflötinn
imeð vængjunum, unz þeir náðu
flTlgtaki. Þeir sveimuðu stundar-
korn lágt yfir vatninu með háum
hljóðum o'g hurfu síðan í austur-
átt.
Úti við ströndina var fjöldi
Ióma. Þeir höfðu allir vitjað vatna
sinna og sannfært sig um, að að-
koman var sem skyldi. En þeir
gátu ekki aflað i þeim þeirrar
fæðu, sem þeir þurftu, og nú lifðu
þeir nokkra daga í munaði við
ströndina, þar sem þeir gátu kafað
eftir þorskseiðum að vild sinni.
Lómar, sem voru að koma úr
njósnarferðum sínum innan frá
vötnunum, steyptu sér með lang-
dregnu góli niður á sjóinn, og
allur hópurinn, sem fyrir var, tók
undir, líkt og kveðju væri svarað.
Og svo þögnuðu hljóðin aftur jafn
skyndilega og þau höfðu hafizt.
Lómarnir voru að jafnaði á sjón-
um um nætur. Þess neyttu nátt-
úrufræðingarnir. Þeir reistu eina
nóttina grágrænt tjald um þrjátíu
metra frá vatnsbakkanum, og
gættu þess svo að láta ekki sjá
sig, þegar lómarnjr vitjuðu vatns
síns að morgni. Síðan færðu þeir
tjaldið ofurlítið nær vatninu á
hverri nóttu, unz það stóð fremst
á bakkanum, nokkra metra frá
dyngjunni. Þá virtust lómarnir
vera orðnir svo vanir tjaldinu, að
þeir gáfu því engan gaum.
Úr þessu tjaldi átti að athuga
lifnaðarhætti lómanna, og Peder-
sen,\em einkum hafði það starf
með höndum, fór aldrei í það án
þess að félagi hans fylgdi honum
þangað og sneri síðan jafnskjóft
brott og aldrei úr því, án þess að
félagi hans sækti hann. Tölvísi
lómanna virtist ekki svo þroskuð,
að þeir uppgötvuðu, hvaða grikk-
ur þeim var þarna gerður.
Þegar þeir félagar komu að
tjaldi sínu einn hinna fyrstu daga
júlímánaðar, lá annar lómurinn í
dyngjunni. Hann hvarf sem kólfi
væri skotið í vatnið, er hann varð
mannanna var, og kom ekki upþ
aftur fyrr en við hinn bakkann. I
dyngjunni voru tvö egg, grængrá
á litinn, og höfðu fáein sinu-
890
T 1 M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ