Tíminn Sunnudagsblað - 03.02.1963, Qupperneq 14

r
GUÐBJÖRG
HE
ÁSGEIRSDÓTTIR:
YDALUR
ur. Kalt vatn er þar ekki að fá nær
en í lind, sem rennur með túnfæt-
inum. Þá er ag heit laug utan til
við túnið, hlaðin innan með grjóti.
Þar kom dálítið vik út, sem lækurinn
úr henni rann, og voru þar þrír stein-
ar. Tveir, sem hægt var að Iiggja á,
þegar verifj var að þvo föt þarna,
og svo steinn á milli þeirra, sem
keppuð voru á sokkaplögg og utanyfir-
föt.
I.
Allir íslendingar kannast vig ísa-
fjarðardjúp, með sínum mörgu og
fögru fjörðum og fengsælu fiskimið-
um, að ógleymdum hinum fríðu og
frjósömu eyjum, Vigur og Æðey, sem
liggja svo til miðja vegu milli Skut-
ulsfjarðar og ísafjarðar, en það eru
yzti og innsti fjörður Djúpsins. Þetta
vita allir, enda er ekki meiningin að
fjölyrða um þessa staði, þótt um þá
mætti skrifa beila bók.
Dalur liggur innanvert frá Mjóa-
firði að vestan, sem Heydalur heitir.
Eg minnist þess ekki að hafa heyrt
hans getið í útvarpi eða séð um hann
skrifað í blöð eða timarit, þótt mér
finnist, að hann verðskuldi það ekki
síður en margir aðrir fagrir staðir á
okkar kæra landi. Langar mig því að
minnast hans að nokkru, ef vera
mætti, að það, sem hér verður skráð,
gæti orðig til þess að vekja löngun
einhvers til ao líta á dalinn og ná-
grenni hans.
Heydalur hefur verið mjög afskekkt
ur eins og fleiri staðir við ísafjarð-
ardjúp og víðar. Var því frekar fá-
förult þar á verrum. En á sumrin var
engin nýlunda ag sjá ferðamanna-
hópa leggja lei'ð sína um dalinn. Nú
er þjóðvegurinn búinn að teygja svo
úr sér, að Heydalur er kominn í sam-
band vig vegaKerfi landsins, svo að
öllum er nú opin leið að skoða þenn-
an sumarfagra dal. Hann er framúr-
skarandi grösugur og skógi vaxinn
að miklu leyti. Að vísu eru þetta
aðeins leifar fornrar rányrkju, en
þó eru víða samfelldar breiður, sem
örðugt er að hafa sig í gegnum. Þetta
er aðallega birki- og víðiskógur.
Stærsta og þéttvaxnasta skógarbeltið
er frammi í dalnum, liggur það að
austanverðu. alveg fast að gljúfur-
barmi árinnar. sem rennur niður dal-
inn og nefnist Heydalsá. Rennur hún
þar í lágum gljúfrum, annars er víða
þægilegt að komast yfir hana. Tveir
fossar eru í henni í lágdalnum, spöl
fyrir framan bæina. Heitir sá Nafar-
foss, sem nær er, en hinn fremri
Stokkafoss. Þar eru mjög djúpir hyl-
ir. Mikill silungur er í ánni, og fyrir
mörgum árum voru látin í hana laxa-
seiði. Þetta skógarbelti heitir Loðni-
skógur og hefur þótt bera nafn með
réttu, en þarna hefur ekki manns-
höndin hjálpað til, að svo mætti verða.
En fyrir löngu var rudd braut gegn-
um skógarbeltið endilangt, til þess ag
Fyrir ofan þetta skógarbelti, er mýr
hægt væri að koma heim heyj af
engjunum framar í dalnum.
lendi og slægjuland, sem ekki er hægt
að fara yfir með hesta. Þarna reynd-
ist hinn ákjósanlegasti vegur, hörð
moldargata, sem ekki sást steinn i.
Gaman var að skeiðríða þarna í gegn,
meg ilmandi birkið til beggja handa
og toppa þess yfir höfði sér, með
hvíslandi laufi og margrödduðum
fuglaklið.
í Heydal eru tveir bæir, annar sam-
nefndur dalnum. Hann stendur að
vestanverðu, en hinn ag austan, að-
eins framar og heitir Galtarhryggur.
Dregur hann nafn sitt af háu kletta-
belti, efst á fjallinu upp af bænum,
sem Göltur heitir. Skarg er í klett-
ana, sem ber við himin frá bænum,
og heitir Hádegisskarð. Það er með
lóðréttum hlíðum og láréttum botni,
eins og þag hafi verið sagag út eftir
teikningu. Þegar sólina ber þarna
yfir, á klukkan að vera tólf á hádegi.
Þá eru Nónhnúkur og Miðaftanshæð
líka á sínum réttu stöðum.
Talsvert er um jarðhita á Galtar-
hrygg. Bæjarlækurinn er vel volgur.
Svo er annar lækur frammi á túninu.
dálítig heitari. Hann heitir Volgilæk-
Þessi laug var líka óspart notuð
til þess að baða sig í, og var þá veitt
í hana köldum læk, sem er utan til við
laugina, því að ann-ars var hún of
heit. Þetta var hin mesta heilsulind.
Væru þeir, sem í hana fóru, með
skrámur af einliverju tagi, greru þær
óðar. Eg heyrði sagt, að fólk hafi
fyrr á tímum komið langan veg til
þess að njóta þess læknismáttar, sem
þetta vatn hafði að geyma. Guðmund-
ur góði hafði vígt iaugina á sínum
tíma.
Síðasti bóndinn á Galtarhrygg
byggði sér íbúðarhús á eyri fyrir
neðan laugina og hitaði það upp með
vatni úr henni meg góðum árangii.
Nú býr enginn á Galtarhrygg, síðan
þessi maður lézt fyrir nokkrum ár-
um. Heydalsbændur nýta jörðina með,
enda stutt að fara, aðeins áin á milli
túnanna.
f Heydalstúninu er líka volg laug.
Heydalur má teljast auðugur af gilj-
um og gjám. innan til við Heydals-
túnig er svo nefnt Heydalsgil, með
breiðum gljúfrum, sérstaklega mið-
hlíðis. Beint á móti því að austan er
gjá, en hún er ekkj eins breið og
gilið. Framarlega í dalnum eru tvö
gil, hvort á móti öðru. Heitir vestra
NeSri hluti Heydals — Galtarhryggur til hægri, Heydalur til vinstri. Vegurinn
liggur heim að Heydal, og áin rennur á milli bæjanna út í Mjóafjörð. — Myndirnar
tók Ingibjörg Valdimarsdóttir.
110
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ