Tíminn Sunnudagsblað - 03.03.1963, Blaðsíða 4

Beinamálið húnvetnska
lokaþáttur
xxxx.
Þær vonir, sem Jón Espólín hefur
sennilegí gert sér um það í upphafi,
að hann fengi einhverju áorkað í
beinamálinu, urðu að engu. Hinar
ströngu yfirheyislur hans á Torfalæk
höfðu ekki borið neinn teljandi ár-
angur, þótt ekki skorti sögurnar, og
hvorki var líkiegt, að Þorvaldur og
Eggert játuðu á sig þyngri sakir en
orðið var né neitt yrði á þá sannað
til viðbótar. Samt gerði hann Húnvetn
ingum nýja heimsókn um miðbik októ-
bermánaðar. Þottist hann einkum eiga
högg í garð prófastsins á Melstað, séra
Haildórs Ámundasonar, vegna vott-
orðs þess, sem hann lét Þorvaldi í té.
En séra Halldór hafði ítrekaðar stefn-
ur Jóns Espólíns að engu og þóttist
njóta þeirra forréttinda sökum emb-
ættistignar sinnar, að honum bæri
ekki skylda til þess að koma fyrir
sýslumannsrétt. Vildi hann láta bréf
nægja sem vitnisburð af smni hálfu.
en það sætti Jón Espólín sig ekki við.
Varð mikið þóf þeirra á milli, og
spratt af því megn óvild. En séra
Halldór sat við sinn keip, hvernig
sem dómarinn ógnaði honum. Aftur
á móti var það látíð kyrrt liggja,
þótt kaupmaðurinn í Höfða, Kristján
iichram, harðneitaði að bera vitni
fyrir rétti.
Þessi ferð fóns Espólíns vestur í
Húnaþing varð þó ekki óslitin högg-
orrusta við þijózka brotamenn og
þverlyndan og þóttafullan prófast.
Sýslumaður sat einnig erfisdrykkju í
Víðidalstungu og brúðkaupsveizlu á
Þingeyrum, því að lífið gekk sinn
gang í Húnavatnssýslu, þrátt fyrir
allar málsóknir. „Var þar vel drukk-
ið púns“, og er svo að sjá, að sýslu-
maður hafi verig talsvert hreifur í
þessum samkvæmum. Reyndi hann
| þar afl sitt við ítækustu Húnvetninga
og bar af þeim sigurorð. En það þótti
] honum miður, að hann var ekki svo
búinn í þessum samkvæmum sem
hæft hefði. Hann varð ag bjargast
við ferðafötin, því að vestan Vatns-
skarðs fékkst hvergi sæmilegri klæðn-
aður, er hann gæti notag fyrir vaxtar
sakir.
Jón þingaði á nokkrum stöðum í
þessari ferð, yfirheyrði vitni og þýfg-
aði þá Þorvald og Eggert. En ekkert
vannst á. Þorvaldur tíndi enn til fá-
eina dali, sem hann lézt hafa varið
til kaupanna á Gauksmýri og háði
harða orðasennu við dómara sinn um
blettótta klútinn, sem vitnazt hafði
um í eigu þeirra Gauksmýrarhjóna.
Var kominn upp sá kvittur, að í hon-
um væri gamlir blóðblettir, og þrá-
spurði Jón Espólín um uppruna klúts-
ins. Varð það síðast, að Þorvaldur
sagðist hafa fengið klútinn með móð-
ur sinni sunnan úr Reykjavík og væri
hann af Englendingi, sem fallið hefði
í slag. Og við það híaut að sitja, því
að ekki varð önnur skýring út úr
Þorvaldi dregin, enda gerðist hann
þverari og þrjózkufyllri með hverjum
degi sem leið, og vann það engan bil-
bug á honum, þótt sýslumaður hefði
hann hjá sér í járnum. Aftur á móti
var málareksturinn farinn að leggj-
ast ærið þungt á Ásbjarnarstaðahjón.
Var Eggert hugsjúkur í mesta lagi,
þótt spakur væri, og Ragnheiður, kona
hans, hætt ag risa úr rekkju. Stein-
unn frá Akri var einnig orðin veii
á geðsmunum.
Jón Espólín nefndi fjóra menn í
dóm með sér, þá Ólaf Björnsson á
Beinakeldu, Hannes Þorvaldsson í
Sauðanesi, Ólaf Ólafsson á Hæli og
Þorstein Steindórsson í Holti — og
var dómurinn síðan kveðinn upp seint
í októbermánuði. Höfðu þá verig yfir-
heyrð öll hugsanleg vitni, sem til náð-
ist, nema nokkrir menn á Vestur-
landi. Var þvi vikið til amtmanns,
hvoit málinu skyldi frestað, á meðan
aflað væri vitnisburðar þeirra, en
honum þótti ekki taka því. Enginn
impraði aftur á móti á því, að hinir
dönsku hásetar sem björguðust af
Hákarlinum, Friðrik og Jakob, væm
leitaðir uppi í Danmörku, ef á lífi
kynnu að vera, og eftir því grennsl-
azt, hvaða stoðum þeir gætu rennt
undir grun sina á Þorvaldi.
Dómurinn var harður. Þeim Þor-
valdi og Eggerti var báðum dæmd
ævilöng þrælkun í Kaupmannahöfn
og kaghýðing að auki. Var sá gerð-
ur munur á reísingu þeirra, að Þö’r-
valdur skyldi erfiða í járnum, en Egg-
ert hlotnast tukthúsvist. Skyldu þeir
og báðir bera málskostnað allan til
þess tíma, er landsyfirréttur vísaði
málinu á ný heim í hérað, 'sem og að
föllnum þessum dómi í héraði. Dómur
þessi var rökstuddur með sterkum
grunsemdum, sem á sakboiningunum
hvíldi, hnupli því, er þeir höfðu ját-
að á sig, og illri meðferg Þorvalds á
móður sinni og börnum.
Jón gamli á Reykjum skyldi greiða
kostnað þann, er hlauzt af heimvís-
uninni og rannsókn Espólíns, og var
það ærið fé. Þorleifur Þorkelsson í
Stóra-Dal var sektaður um tvo rík-
isdali fyrir slælega fangagæzlu og
auk þess klipig af þóknun þeirri, er
hann taldi sig eiga að fá fyrir vörzl-
una. Þá þótti sýslumanni Jón llluga-
son hafa þagað yfir stórmæli, en taldi
sig skorta vald til þess að ákvarða
honum refsingu fyrir það. Loks álykt-
að'i hann, að séra Halldór á Melstað
hefði brotlegur gerzt og stefndi hon-
um fyrir landsyfirrétt. Það var enda-
hnúturinn, sem hann rak á þetta
viðamikla mál.
Jóni Espólín þótti miklu íargi af
sér létt. Hann neri lófana að loknum
dómum og kvað stöku:
Margur veð í sína sál
setur, lítt þó gagni.
Þetta bölvað beinamál
bið ég loksins þagni.
XXXX).
Þeim Þorvaldi og Eggerti mun
Eftir langa mæðu verða að lokum veðraslot,
196
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ