Tíminn Sunnudagsblað - 28.02.1965, Síða 20
Tvær tengur, gerðar af mönnum af Chamberlensættinni.
en af kaupunum yrði, skyldi Hugh
Chamberlen standast þraut, er færði
sönnur á ágæti tækisins. Próf þetta
fór fram 19. ágúst 1670. Frægur
franskur læknir, Mauriceau, hafði
árangurslaust reynt að hjálpa konu,
sem ekki gat fa|'t, og hafði hann nú
gefið upp alla von um, að sér tæk-
ist það. Kom þá Hugh Chamberlen
til skjalanna og kvaðst mundu ljúka
verkinu á stundarfjórðungi. En það
kom á daginn, að Chamberlen hafði
Þannlg voru tækl þau, er arabíski læknirinn Abúlkasim lýsfl i bók sinnl.
lofað meiru en hann gat efnt. Eftir
þriggja klukkustunda strit varð
hann að gefast upp, en konan dó
næsta dag án þess að nokkuð yrði
fyrir hana gert. f þessu tilviki hefur
verið um að ræða of þrönga grind,
en þegar svo er, kemur töngin ekki
að gagni. Af þessu sést, að Hugh
Chamberlen hefur ekki gert sér
grein fyrir, hvenær hægt er að koma
tönginni við og hvenær ekki. Að
sjálfsögðu varð ekkert úr sölu á
tönginni í þetta sinn.
Öðru hvoru megin við aldamótin
1700 seldi Hugh Chamberlen töng-
ina til Hollands. Læknir nokkur í
Amsterdam, Roonhuysen að nafni,
keypti hana. í Hollandi gekk hún
síðan kaupum og sölum. Jafnvel eft-
ir að hún var kunngerð í Englandi
milli 1730 og 1740, urðu allir, sem
vildu verða fæðingarlæknar í Hol-
landi, að kaupa töngina af lærifeðr-
um sínum, því að öðrum kosti fengu
þeir ekki leyfi til að starfa sem slík-
ir. Verra var þó, að það, sem selt
var, var ekki nándar nærri alltaf
hin rétta töng, heldur annað, varla
nothæft verkfæri. Virðist tönginni
hafa farið aftur í höndum Hollend-
inga. Roonhuysen, sem fyrstur fékk
hana til umráða, gætti þess vand-
lega að láta engan fá vitneskju um
gerð hennar. Hann lét ekki einu
sinni konur þær, er hann hjálpaði,
sjá töngina, hvað þá Ijósmæður eða
aðra, sem eitthvað gætu á henni
grætt.
Loks kom þó að því, að Roon-
huysen gat ekki lengur haldið furðu-
verkinu leyndu. Eitt sinn bar svo
við, er hann var í þann veginn að
taka til starfa, að borgarstjórinn í
Amsterdam kom og gerði boð fyrir
hann. Roonhuysen flýtti sér að fela
tækið, en elzti nemandi hans, sem
þarna var staddur, og hann hafði
lofað að kenna listina, fann töngina,
meðan hinn brá sér frá, og teiknaði
hana upp.
Það hafði reyndar spurzt út, að
til væri leynilegt meðal til hjálpar
fæðandi konum, en ekki var vitað
hvað það var. Ýmsar ágizkanir voru
uppi, talið, að þetta væri einhvers
konar lyf, eða bara sú aðferð að
snúa fóstrinu. En óvíst er, hvort
nokkur hefur verið svo snjall að
láta sér detta hið rétta í hug.
Allur þessi feluleikur Chamberlen-
ættarinnar með töngina leiddi ti
þess, að öðrum var veittur heiður-
inn af uppfinningunni. Allt fram til
ársins 1882 töldu margir fræðimenn,
að höfundur fæðingartangarinnar
væri flæmski læknirinn Johan Pal-
fyn. Honum var meira að segja reist-
ur minnisvarði af því tilefni. Palfyn
á að vísu skilið viðurkenningu, því
að hann lagði af fúsum vilja fram
tæki það, sem hann notaði. Þetta
áhald líkist helzt tveimur skeiðum,
188
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ