Tíminn Sunnudagsblað - 28.02.1965, Blaðsíða 21

Töngin, sem enski læknirinn Chapmann
lýsti árið 1735.
en það er ekki hægt að festa þær
saman, svo að úr verði töng. Þetta
verkfæri er mjög óhentugt, og verð-
ur ekki talið, að það hafi haft nein
ábrif á þróun tangarinnar. Jafnvei
er vafasamt hvort hér sé um frum-
gerð að ræða.
Ekki er vitað með vissu, hvernig
enskir fæðingarlæknar kynntust i
fyrstu töng Chamberlens. Gizkað hef
ur verið á, að síðasti karlmaður ætt-
arinnar, Hugh Chamberlen yngri,
sonur H. Chamberlens eldra, sem
fyrr er nefndur, hafi af fúsum og
frjálsum vilja gefið læknum kost á
að irynnast henni.
Á árunum 1638—1715 var óðals-
setrið Woodham Martimer Hall i
eigu Chamberlen-ættarinnar. Sumar-
ið 1813 fannst þar leyniherbergi með
safni af lækningaáhöldum, sem not-
uð voru við fæðingar, og þar á meðal
fernar tengur. Tengur þessar eru nú
varðveittar sem helgidómur í Lon-
don.
Vitað er, að á fyrri hluta átjándu
aldar voru enskir fæðingarlæknar
farnir að nota tengur, sem að gerð
voru komnar frá töng Chamberlens.
Árið 1735 kunngerði læknirinn Edm.
Chapmann töng þá, er hann hafði
gert. Upp frá því fór fæðingartöng-
in að verða sameign lækna, þótt
hægt færi í fyrstu. A meginlandi
Evrópu vorú það einkum tveir fransk
ir læknar, sem unnu að þróun henn-
ar Það voru feðgar tveir, Grégoire
að nafni. Þeir ráku meðal annars
mjög fjölsóttan skóla fyrir fæðing-
arlækna 1 París. Einkum var það
Grégoire yngri, sem vann að því að
útbreiða þekkingu manna á töng-
inni. Meðai nemenda hans var lækn-
irinn Johan Gotfried Erichsen. sem
fyrstur notaði fæðingartöng í Nor
egi 14. febrúar 1748. Annar nem-
andi Grégoires var Jens Bing, sem
fyrstur notaði fæðingartöngina i
Kaupmannahöfn.
Þegar á átjándu öld voru til marg-
ar ólíkar gerðir af fæðingartöngum
Margir unnu að því að endurbæta
og fullkomna tengurnar, og eru
einkum nefndir til tveir menn, sem
gerðu miklar endurbætur á þeim á
átjándu öld. Það eru franski læknir-
inn Ándré Levret og Englendingur-
inn William Smellie. Smellie bjó ti
bezta ásinn, sem þangað til hafði
þekkzt (enska lásinn)
Þegar hér er komið sögu, má segja
að lokið sé þeim kapítula í ævisögu
fæðingartangarinnar, sem hvað eftir-
minnilegastur má teijast. Hún er
orðin þjónn læknastéttarinnai allr-
ar um allan hinn menntaða heim,
eftir að hafa verið einkaeign fárra
einstaklinga, sem höfðu hana sér og
sínum til framdráttar.
Um sögu tangarinnar framvegis
er að sjálfsögð ekkert hægt að full-
yrða, en líklegt má þó teljast. að
hún þyki þarfur þjónn hér eftir sem
hingað til, að minnsta kosti svo lengi
sem móðir náttúra verður ekki
neydd til að sjá af hiutverki því
í HEIMSINS
Framhald af 178. síðu.
ári. Móðir hennar var Margrét Jíagn
úsdóttir, vinnukona á Hálsi ekk
Halldóra henni i móðurstað
Þetta sama ár byggði Hasmus þeim
íbúðarhús, sem kaliað var í Borgar-
garðsstekkum. Ekki ei ég Mveg ör-
uggur um, hvar það hefur ítaðið.
Vil þvi ekki fullyrða neiti um það
En þar bjuggu þau allan sinn b iskap.
Hann mun hafa stundað smíðar. og
talið er, að Halldóra hafi haft ein
hverja veitingasölu á síðari árum.
Sennilega hafa þau einnig haft 'ítils
háttar búskap.
Þau eignuðust þrjú börn: Tristján
Skeiðar Jóhanns Pslfyns.
sem hún hefui hir.gað til gegnt um
viðhald mannkynsins á jörðinni í
hendur vísinda og tækni
ÓNÁÐ FÆDD -
Eðvald. Dórótheu bofiiu og. Hann
veigu Helgu sem hét móðurnöinum
þeirra hjóna því að nóðir Rasmus-
ar var síðari kona Rasmusar Lynge,
Rannveig Ólafsdóttir
Kristján Eðvaid dó níu ára gam-
all úr barnaveiki 1860 En stúlkurn-
ar brjár náðu fultorðinsaldri.
Þarna í litla bænum gerðist lífs
saga Halldóru Sigurðardóttur Hún
sá börn sín vaxa og dafna og sinnti
heimr’.í sínu Af ytri atburðuro er
ekki mikið ti) frásagnar, þó að slíkt
kyrriátt líf aeti verið auðugt að innri
reynslu.
Af börnunum verður yngsta stúik
r í M I N N — SUNNUDAÍiSBLAÐ
189