Tíminn Sunnudagsblað - 28.11.1965, Blaðsíða 6

JÓHANNES BENJAMÍNSSON:
í dalnum heima grænka brum á grein,
er gróSrarskúrir svala þyrstri jörð.
Og sólargeislar græða vetrarmein.
í gullnum Ijóma sé ég Borgarfjörð.
Ég geymi í minni, að gaman va rað sjá,
er glóeyg hló við Eiríksjökuls brún.
í grænum högum léku lömbin smá,
og litlir kálfar hlupu út um tún.
Af bröttum tindum þánar mjallarþak,
og þungum rómi kveður foss í skor.
í suðri heyrist villtra vængja blak.
Er vetur hörfar, glæðist líf og þor.
Sóleyjan fríða, fyrsta lóukvak
fögnuð mér veitir. Loksins komstu, vor.
Jóhannes Benjamínsson.
af því að þar hafði ég séð örla á
rindum og færi var sæmilegt. Þegar
þangað kom, varð mér Ijóst, að tals-
verð jarðarsnöp voru á dálitlu svæði
í Ytritunguheiðinni, en Ytritunga er
næsti bær sunnan við Hallbjarnar-
staði.
Þennan dag átti að vera á Hall-
bjarnarstöðum í fundarhúsi sveitar-
innar fundur í Tjörnesdeild Kaup-
félags Þingeyinga. Ég þóttist vita,
að ég gæti náð tali af bændum frá
Ylri-Tungu á þessum fundi. Sjálfur
þurfti ég einnig að mæta á fundin-
um Fór ég því heim frá fénu, þar
sem það var komið í Hallbjarnarstaða
landi og beitti sér nokkuð.
Á fundinum hitti ég bændur i Ytri-
Tungu að máli og bað þá um leyfi
til að mega beita kindum mínum
um tíma á áðurnefndu svæði í heiðar-
landi þeirra. Það var auðsótt mál.
Ég sat ekki fundinn til enda, þótt
alltaf hafi ég haft áhuga á samvinnu-
málum. Fékk að Ijúka erindum mín-
um í skyndi við deildarstjórann, sem
var Karl Kristjánsson, núverandi al-
þingismaður, og sagði honum einnig
í fáum orðum, hvað ég hefði í huga
að taka mér fyrir hendur næstu daga.
Ekki veit ég, hvernig honum leizt í
raun og veru á hugmynd mína. Hann
þekkti mig sjálfsagt nógu vel til
þess að vita, að ég mundi ekki láta
telja mig á að hætta við áformið,
að Ieggjast út með fénu. En hann
bað mig að fara varlega, ef veður
spilltust.
Því næst fór ég heim í bæ minn
og bað konu mína að búa út nesti
handa mér, því að ég færi til fjárins
og kæmi ekki heim í kveld, heldur
yrði hjá því uppi í heiðinni fyrst um
sinn nætur og daga.
Blessuð konan varð hissa og spurði
áhyggjufull:
— Heldurðu, að þú sért fær um
þetta, góði? Þú hefur hvorki tjald
né annan útbúnað til útilegu.
Ég sagði ákveðinn: Ég á tvö stór
gæruskinn, sem ég vef mig í. Þau
verða að duga.
Þar með féll talið niður, Ég hélt
af stað með mat og drykk til næsta
dags. En lagði svo fyrir, að Guðmund
ur, sonur okkar, sem var 13 ára,
kæmi eina ferð á dag á hesti til mín
með mat handa mér og brauðdelg
úr 5 kg. af mjöli, sem ég ætlaði að
gefa og gaf úr hendi mér gömlum
ám og þeim ám, sem áttu allra fyrst
að bera.
Þarna var ég í þrjár vikur með
féð. Þá voru fimm ær bornar og
allar tvílembdar. Ein þeirra var rosk-
in, svartbotnótt ær. Húri áttl tvær
stórar og fallegar gimbrar. Til þess
að létta á henni gaf ég gimbrunum
sætt kakó fyrstu vikuna. Velgdi ég
það á prímusi, sem ég hafði hjá mér.
Botnu sjálfri gaf ég auðvitað mikið
deig.
Eftir þessar þrjár útileguvikur mín
ar var byrjað að gróa mikið við sjó-
inn, og allt fór vel. Ég missti aðeins
eitt lamb á þessum sauðburði. Átti
hey afgangs.
Sennilega hefði ég komizt af með
hey, þó að ég hefði ekki farið í
útileguna með féð. En mjög vafa-
samt tel ég, að lömbin hefðu lifað
eins vel þá. Og ensinn gat heldur
vitað fyrirfram, nvenær batinn
kæmi og hvernig hann yrði. Var-
kárnin er nauðsynleg í taflinu við
veðurfarið á landi okkar.
Ég hef mjög gaman af því nú, þeg
ar ég bæli rúmið í sjúkrahúsinu, að
láta hugann reika til þessarar útilegu
minnar. Hún var af sumum talin sér-
vizka þá, og er þó enn fjær aldar-
andanum nú.
En hvert stefnir aldarandinn?
IV.Verkfall eyðilagt.
Á fyrri heimstyrjaldarárunum
1914—1918 var torvelt að fá nægileg-
ar vörur til landsins. Auk þess voru
kolin, ef þau fengust, mjög dýr —
mig minnir 300 krónur lestin. Það
var mikil fjárhæð á þeim tíma. Elds-
neytisekla varð mikil í þorpum og
kaupstöðum. Vetur voru harðir á
þessu tímabili, húsakuldi mikill og
sannarlega vá fyrir dyrum margra
vegna eldsneytisskortsins.
í jarðlögum á Tjörnesi fyrirfinn-
ast brúnkol og surtarbrandur. Þetta
er aðallega á tveim jörðum, Ytri-
tungu og Hringveri. Oft höfðu bænd-
ur á þessum jörðum tekið eldsneyti
úr þessum lögum til heimilisnota og
haft af því hagræði. Eldsneyti þetta
tóku þeir í sjávarbökkum, þar sem
lítið þurfti til þess að grafa. Surtar-
brandurinn var eldfimari en brún-
kolin, en lítið magn af honum og
hann því torfengnari. Hreinsa varð
utan af brúnkolalögunum rækilega
svonefndan sora, ef þau áttu að vera
brúklegt eldsneyti. Þennan sora
gekk óvönum illa að þekkja frá kol-
unum, og sóðar létu hann líka fljóta
með til þess að auka afköst sín. Varð
varan löngum þess vegna neytendum
hvimleið og miklu lélegrl en hún
hefði þurft að vera. Til slíkrar
vöru bendir vísa, sem Árni Sigurðs-
son, kaupmaður á Húsavik, orti ein
hvern tíma í harðindum á árum áð-
ur, þegar Húsvíkingar höíðu fengið
að afla sér kola í Ytri-Tungubökkum:
Sést nú varla sólin hrein,
sveliar að ýta spjörum.
Illa loga Ýmisbein,
utan úr Tungufjörum.
Ýmisbein er Eddukenning og þýð-
ir grjót.
1086
llDINN - SUNNUDAGSBLAÐ