Tíminn Sunnudagsblað - 23.10.1966, Qupperneq 15

Var Eva fyrsta galdranornin? Kirkjan álelt hana fyrstu kcnuna,
sem gerði samning vi8 djöfulinn. — Eirstunga frá 16. öld.
FÓRNARLÖMB BÁLSINS:
Tvö dönsk galdramál
haít mikiS upp úr því, ef ég aug-
lýsti miðasafnið til sölu úti, ég er
ekki í minnsta vafa um það. Nei,
þetta er ekkert vitlausara en frí-
merkjasöfnun, því það vita allir, að
allt, sem er forðað frá glötun, það
verður alltaf verðmætt, þegar frarn
líða stundir. Og hvort sem miðinn
er íslenzkur eða útlenzkur, það finnst
mér engu máli skipta. Fjarlægðin er
nú ekki orðin nein í heirpinuin og
mér finnst það bara ekkert minna
áhugavert, þó það séu ekki endilega
eintómir íslenzkir miðar í safninu.
Þeir eru að safna hér útlendum frl-
merkjum. Ef ungir strákar byrjuðu
á því að stúdera svona miða, skal
ég ábyrgjast það, að þeir fengju ekki
minni áhuga á því heldur en frl-
merkjum.
— Það vita fáir um safnið þitt,
Þórður. Mörgum þætti án efa for-
vitnilegt að sjá þetta.
— Já, já, en ég held þessu ekkert
á lofti, og ég hef haft góðan friS.
En hver og einn má koma og skoða
þetta, þetta er ekkert leyndarmál.
— Þér hefur ekki hugkvæmzt að
selja safnið eða gefa það almenn-
ingssöfnum?
—• Nei. Ég mun ekki selja þetta
að svo stöddu og ekki gefa það held-
ur. Að minnsta kosti ekki bækurnar.
En hvað ég geri með afganginn, það
er óráðið. Hann er mikill og alveg
óskemmdur.
Þórður sýnir mér fleiri bækur,
brúnleitar stílabækur, gormur í kili,
og þar gaf að líta miða frá flestum
löndum heims, ærið ólíka að lögun
og skreytingu. Þarna glottu stríðnis-
lega gamlir kunningjar eins og Tú-
borg, Karlsberg og Hæneken, og öll-
um var þeim lagið að espa bjórþurr-
ar kverkar komumanns og dapurlegt
til þess að vita, að þeir voru einungis
óæt bréfsnifsi. Við vorum niðursokkn
ir í athugun á vínandastyrkléika
tékkneskra bjórtegunda, þegar elzta
dóttirin, Nanna, hljóp inn I stofuna
og sagði tvær kindur hafa stolizt inn
á lóðina. Þórður virtist ekki kippa
sér mikið upp við slíka fregn, en ég
áleit réttast að kveðja, svo honum
gæfist tóm að verja landareign sína
óboðnum gestum.
Er við höfðum skipzt á nokkrum
íslenzkum kurteisisorðum, var ég aft
ur kominn út I mitt aursvað götunn-
ar. Gegnum sortann heyrði ég köll-
in í Þórði, þar sem hann stuggaði
við kindunum tveim, og innan stund-
ar þutu þær fram hjá mér og hrygldi
I þeim eins og lungnaveikum körlum.
Sögunni um íslendinginn, sem á
tuttugu þúsund flöskumiða, er þá lok
ið. Ef til vill þykir lesendum hún
einskis verð, en þeir skyldu gæta
þess, að ekki er aUt jafn ómerkt og
það sýnist í fljótu bragði. Að minnsta
kosti hefur það sannazt á flöskumið-
um og íslendingum. jöm.
I.
Innosentíus var aðeins páfi I átta
ár, frá 1484 til 1492. Hann var orð-
inn aldraður ekkjumaður, þegar
hann var kjörinn páfi, og hann átti
mörg börn, bæði I hjónabandi og ut-
an þess . . . Innosentíus seldi iðu-
lega embætti í stórum stíl og hann
sló ekki heldur hendinni á móti neins
konar mútum. En hann hefur
þó fyrst og fremst skráð^nafn
sitt I söguna sem sá páfi, er gaf út
það tilskipunarbréf, er hleypti galdra
ofsóknunum af stað meðal kaþólskra
þjóða. Fram að þeim tíma höfðu
menn ofsótt trúvillinga með báli og
brandi, en nú tóku ofsóknirnar eink-
um að beinast gegn galdranornum
og galdramönnum.
Þetta páfabréf vakti mikla athygli,
og þjónar kirkjunnar létu strax til
skarar skríða. Heljarmikil bók um
700 síður var samin um það, hvermg
haga skyldi sókninni gegn göldrum.
Að sjálfsögðu höfðu fordómar og hjá-
trú ríkt um langan aldur í Evrópu,
en með galdraofsóknunum tók út yfir
allan þjófabálk. f Evrópu urðu kon-
ur einkum fyrir barðinu á ofsóknun-
um, en til samanburðar má geta þess,
að hér heima á íslandi var þessu öf-
ugt farið. Fleiri karlmenn voru brenn
ir hér en konur.
Ofsatrúaðir prestar sáu skækju I
því nær hverri fagurri konu. Og þeg-
ar verst gegndi samband hennar og
djöfulsins, sem alls staðar var nálæg-
ur. Var ekki Eva fyrst allra til þess
að gera samning við Satan? í sál
þessara ofsatrúarmanna var stutt öfg
anna á milli, — annað hvort elskaði
konan guð eða hún hafði samvinnu
við djöfulinn um að afvegaleiða sálir
mannanna. Og það voru ekki aðeins
ungar konur, sem gengu á mála hjá
TÍMINN - SUNNUDAGSBLAÐ
903