Tíminn Sunnudagsblað - 19.01.1969, Blaðsíða 9

séi aaióigMr um mjólk að mestu
leyti.
íbóðarihúsið i Laufási, sem er
timbudiús jérnvarið, ein hæð og
xis á stein'kjallara, stendur enn
með sömu ummerkjum, nema glier
forstofan við vesturendann er horf
in oig bílskúr kominn þar. Húsið
var byiggt í tveim áföngum, stækk-
að þegar Þórhallur varð biskup
1908, og ber útlitið þess merki.
Fylgdi eigninni mikið og fagurt
tún, alilit slétt og ágætlega ræktað
og halilaði til vesturs niður að
litlu Tjörninni og Gullmýrinni.
Ég kunni þarna strax mætavel
við mig. Heita átti, að Laufás
væri þá syðsta húsið við Laufás-
veg. Skammt þar suður frá var
þó hið mikla Briemsfjós, á allstóru
fúni, en megnið af töðunni handa
kúnum mun hafa verið flutt að úr
Viðey og víðar. Þá var gróðrar-
stöð Einars Helgasonar þar sunn-
ax og loks Kennaraskólinn einn
sér, langt fyrir sunnan allan bæ.
Nokkrir túnblettir voru afgirtir
fyrir ofan Laufásveginn. Man ég
eftir, að einn vormorgun gekk ég
þar suður eftir og sá þá fjórar
geitur á afgirtum bletti. Þær lágiu
allar uppi á steinum þar í túninu,
ekki tiltakanlega sléttum, og var
einn steinninn svo lítill, að annað
læri geitarinnar lafði út af.
Heimilisfólkið í Laufási var all-
margt þennan vetur. Þórhall bisk-
up og Björn, son hans, hef ég áð-
ur nefnt. Dóra Þórhallsdóttir, síð
ar forsetafrú, yngri dóttir Þórhalls
biskups, var við nám í Svíþjóð
þennan vetur fram á útmánuði
1915. Urðu kynni okkar meiri síð-
ar, er hún var gift Ásgeiri Ásgeixs-
syni, síðar forsætisráðherra og for
seta. Hún var frábær húsmóðir,
mikil hannyrða- og vefnaðarkona,
stjórnsöm og mikilhæf.
Ráðskona í Laufási þennan vet-
ur, í fjarveru Dóru, var Guðrún
Jónsdóttir Bíldfeli, fósturdóttir
séra Árna Jóhannessonar í Greni
Vík og konu hans, Karólínu Guð-
mundsdóttir. Steingerður Árna-
dóttir frá Grenivík var og í Lauf
ási þennan vetur og Þórhallur,
bróðir hennar. Hann var þá í
læknaskótlanum. Mun hann hafa
búið hjá Þórhalli biskupi á nárns
árum sinum, enda heitinn í höfuð
honum. Voru þeir vinir, séra Árni
og Þórhalliur biskup. Þá var og
í Laufási vinnukona, er G'uðrún
hét. Annaðist hún eldhús og þjón-
ustustörf og mjólkaði ásamt mér.
Þetta heimili var þvi að fjöl-
menni til lífet og sveitaheimili gerð
ust i þann tíð. Var þar oft glatt
á hjalla og heimilisbragur ágætur.
Ég var látinn borða í stofu við
biskupsborð og þótti það fátítt þá
um fjósastrák. Var mér í fyrstu
evona um og ó, því að hvorki var
klæðnaður minn til þess fallinn né
kynni mín af fyrirmömnum þjóð-
fólagsins slík, að mér þætti það
sjálfgefið. Ég mátti einmg vera
inni í stofunum, er ég hefði tóm
tl og ekki voru gestir, en þá dró
ég mig að sjálfsögðu í hlé.
Fyrir þessa ljúfmennsku og alla
framkomu Þórhalls biskups í minn
garð, verð ég honum ævinlega
þafckilátur og minnist hans með
ástkennd og virðingu. Ég tel mig
hafia fræðzt mikið af homum og
mór aukizt víðsýni af þessum kynn
um. Þórhallur biskup var háskóla-
genginn heimsborgari, en stóð samt
föstum fótum í íslenzkri sveita-
og bændamenningu og bar bænd-
ur og málefni þeirra mjög fyrir
brjósti, samhliða guðskristni í
landinu. Hygg ég, að það hafi far-
Anna KlemensdótHr
ið vel saman og hvorngt verið
vanrækt.
Þórhalliur biskup var með fríð-
ari og glæisilegri mönnum, sem ég
hef séð, vörpulegur og sem bezt
á sig kominn, yfirbragðið bjart og
drengilegt, og virðulegt. Hann var
ríkulega gæddur hinu létta og fína
skopskyni, sem ekki þarf að særa
neinn. Orðfarið var meitlað eins
og rithátturinn, enda um hann
sagt, að það nálgaðist, að hann
skammstafaði hugsunina. Man ég,
að hann sagði oft frá háskólaár-
um sínum í Kaiupmannahöfn yfir
borðum, og samveru þeirra vin-
anna, Hannesar Hafsteins, þar úti
og ýmsum ævintýrunJ þeirra, dýr-
legum stundum í leikhúsum og
öðru, er þeir gátu notið.
Biskupinn var hversdagslega
kjólklæddur með strokið hálslín,
og svo voru flestir embættismenn
og aðrir fyrirmenn, sem ég sá í
Reykjavík á þeim árum. Hann gaf
út Kirkjublaðið og var ritstjóri
þess. Fór ég með það á pósthúsið,
og man ég, að Þórður Sveinsson
póstmaður var oft að spyrja mig,
hvort biskupinn væri ekki alltaf
í fjósinu að líta eftir verkum mín-
um, svo ég eyddi ekki heyjum í
vitleysu. Ég brást oft hinn versti
við.
Þórhallur biskup átti mikinn
þátt í stofnun Búnaðarfélags ís-
lands, var formaður þess 1901—
1907, en í stjórn félagsins þegar
hér var komið. Átti ég stundum
erindi í fremri s-krifstofuna í gamla
Búnaðarfélagshúsinu í Lækjargötu
og sá þá vinina og samherjana í
Búnaðarfélaginu, Guðmund pró-
fast Helgason, formann þess og
Tryggvi Þórhallsson
Þórhall biskup, sitja saman í gam'la
sófamum fyrir gafli stofunnar. Það
voru virðulegir og kempulegir
menn. Ekki óraði mig fyrir því þá,
að ég myndi nokkurn tíma stíga
fæti þangað inn.
Nú er að geta búskaparins í
Laufási. Hlaða, fjós, hesthús og
kindaskúr var beint niður firá íbúð
arhúsinu, svo sem 20—30 metra
frá því. Húsin voru úx timbri, vel
byggð, en ekki mjög vinnuspör.
Kýrnar voru elefu fyrst, en fjór-
um var fargað um veturinn. Ærn-
ar voru aðeins tvam, mórauð og
T I M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ