Tíminn Sunnudagsblað - 04.05.1969, Side 6

vegsírjórri em uppblái'i.uirsilönd, en
fflög þaiu, seim jarðýfcijríiar getra,
mndamitelkininigairQítið engu betsri en
leirfflög og urðir tl heiða. Lofts-
lag og veðurfar á lágl-endi að
sönnu miildara. Hér koma fleiri
vitinisbuirðir till. Landgræðsilunni
ber að affla séir þeirra sem fflestira
og hagnýtia eiftir því sem efmi
stianda til. Ég vl geta reynslu
minnar i þessu efni. Hér á Fjali
er m-ikii víðiáittia mela og fflagmóa.
Þó landstærðin sé eklki nema 2—
2 y2 íkm á h-verm veg, exu moldar-
börð efalaust margir kíiómetrar.
Ósjónin aif möklkum sviptibylj-
anna sunnan við Fjailshnjúlk, er
spunnu sig yfir hann og norðaust-
ur yfir dalinn er ein ömunlegasta
æsikuminning mín. Þá fflietiti þar
öluim gróðri af nokkurri mó-
spldu, en Skofllalhnjúlk'smelar
stiæikikiuðu að <sama skapi.
Aldarfjórðung'i síðar voru um
sextíu tiii sjötiu helkt'arar atf fjall-
inu girtir og Mðaðir til skógræktiar,
móarnir ,,miiii Hnij‘ú!ka“ nrðu inn-
an girðingar, ein þó skógur haifi
vaxið í hliðin.ni og allt upp á brún,
hvers konar blómgresi og lyng og
víðir margifaidast, víða gródð að
fiögum, þá heidur eyðingin áfram
þar efra og færist í aulkana síð-
ustiu ár, fniðun fjörutíu ára virð-
ist iítl sem engin áhrif hatfa. Það
sem geris't inmam þessarar girðing-
ar í eyðingarátt, gerrst eogu síður
utan hemnar, í mínu iandi og ann-
arra, um aOllan Aðal'dái, affla Þing-
eyjarsýsiu og svo framvegis. Mold-
arbörð sýsíiunnar uerna hundruð-
um km. hvað þá ef fflaigimóunum
er breytti tii hims sama, hwrri hálf-
blásinni- þúfu raðað vdð aðra, um
alla þessa óralengd skolast regn-
og leysingarvatin. Hvar sem hali
finnst, grefuir MtM lækur sér far-
veg, stiór, þegar ffleiri koma sam-
an. Noklkrir bylijir boma ár hvert,
sem sópa molMimmi, sem frostið
hefur leyst eða vatusaginn og
þyrla henni í toft upp. Aumennur,
tolbrúniir lækdr 1 fjailiShliðinini,
nuoldrokniar fanmir, isýna mér hvað
hér gerist, sama eða svipað gerdst
aills staðar, eititlhivað meira eða
minnia.
Menn hafa séð þettia og vitiað hver
etftir annan, en ekki hatfzt að, enda
fátt hægti. Hér verður það helat
að draga úr vetrarbeit, hiífa jörð-
inni við kirafstri. Hrís- og lyngrif
hefur hér aidrei verið sáðan 1893.
Það var fynst eftiir að grasfræ og
tiiMimm áburður va^. kominn í
hivens maninis hieldiur, að ég þótltist
eyigja únræði tii umlbótia og þá að-
edns innan skógangdrðingarmmar,
þvi ég hugði öQiu á glæ kastað,
sem færi 1 óvarin flög. Það eru
þó eklki nema ede álttia ti níu ár
sdðan smiáitilraunár voru hafnar.
Vailinn var blettiur skammt flró
túni í beitillandinu. MoMnautit, gróð
uirvana holklakafflag, sem batfði
verið með sömu ummerkjum frá
því ég miiundi fyrst tál mín skörnmu
eftiir aldamót. Áramgurimm varð
með ólkimdum, fflaigið gxöri þegar
að mikiu á fyrstia árl og 'ló þó und-
iir á'gangi fjár fná þrt það litkað-
ist og ait tii vetirar.
Næsta vor var sáð i smóeyðuj
og borið á, og sáðan öðru hvoru.
Nú er þama algróinn túnfflöt með
þó diáitilum gnávíðineglliingi og
betiri landmemi er tiortfeniginn. Pleist
ár heifiur siðan verið sáð í smó-
bletiti í gnóðuriausuim eða litilum
fflögum þama umlhverfis. Því mið-
ur get ég hvorki netfnlt tötiur um
fræ eða áburðanmaigm, miðað við
ákveðna stiærð, ektoi heldur uim hve
oft hefur verið borið á hvern gróð-
urblietit. Hitti er óhætit að segja, að
þar sem e'kki hefur verið eirnt í,
giöri vei. Aðailhættam stiafar af
boMafeannim. Séu eyður í gróður-
inn, hvað þó ef hann er orðinn í
todidum, fiefllláir hoiMlak'inn hann og
eyðir á sama hátit og öðrurn saná
gróðurskúfum, sem oft myndast í
fflögum, en faiHa jafnharðan einir
sína liðs, nó seint eða aldrei að
mynda þá samfelu, sem mianns-
höndin getur geitf.
Hér virðist mega græða bvert
uppblástursflag, þó í óvörðu Tandi
sé, með um eins til tiveggja ára
sáninigiu, tveggja ti þriggja ára á-
bu'rðargjöf. Þetta verður að sönnu
megninigisl'and, sé ekki haldið
l'emgra en gróið þó og hietfur ski-
ytrði tii aukins gróðurs í stiað þess
að af fflaginu statfaði óvalit hætita
á (hinu gagnstiæða.
Ósagt skal látdð, hvað er hægt að
gieira anniams staðar, en hitit er víst,
að enigum er ofætliun að reyna og
það er svo kostnaðarlítiið, að fáum
er það heldiur otfvaxið.
Rótt er það þreifa fyrir sér um
smábitetiti, og hafa þaö þó í buga
að notia heidur hintefanum meira
en minna. Of naumur skamrnt-
ur ©etiur orðið gaignslauis. Fletstár
bændur mun flytja áburðinn ár
hiverit heim í lestatali og fræ í
sekkijatali öðiru hverju, og því mið-
ur hending, etf eifct fræ eða hnefi
fleHur í fflag utian túns eða tún-
stiæðis hvað þá meir. Vitia þó afflár,
og viðurkenna fflestir, að mistiök-
in í meðferð hivoiis tiveggja eru
meiri _en svo að þau verði tölum
talin. Ég á þar rninin hiufc aHveg ó-
mæildan, iðrasfc hans og einstbis
meir eftir fjöriutiíu ára búrekstiur
en 'þess, hive ég byrjaði se'int að
græða fflögin og melana og hvað
lítiið, þegar toks var byrjað. Þess
sæi víða ffljóitlega staðar, þó ektoi
væri varið nema hundraðasta htiuta
atf áburðarfcaupum hvers bónda til
græðsiiu á mieium og fllögum og
firœi í samræmd viö það, og hve.rju
ætli það skiptii í töðufallM?
Ráðstieflna um landigræðslu stend
ur tfynir dyrum. í moklkrum héruð-
uim hafa ungmieninafélögin og fflieiiri
umlbótamannasamtök hafið starf.
Það ber að eflla og leita ti fleiri
aðia, sem gætu urnndð góðu máii
MÖ mieð ýrfisu móti.
„Gufflölid“ Okkar hin nýja er
liðin hjá í bili, og víða þrengra
uan en var, en afflis óvíst, að þjóð-
þritfaimálum þurfi að veigna verr
þess veigna. Hugsjóna- og auðs-
hyggjumálin eiga sjaidna'St sam-
leið. Uimbóta- og mannbótastefnur
þróasti eftir öðrum leiðum en hag-
fræðlmnar. Et klki hugsanieat,
að sú stund sé að renna upp, að
ti aiimiennimgssamitafea dragi um
landgræðslm? ÓfyTQirsjóani'eg stór
viriki eru tflramundam, hvort sem
Iiandgræðsian heldur söniu hátitum
um friðun lands eða breytir ti að
makbru. Ábugaimanmalhemdur sá í
hundruð htekitaira endurgjaildslaust
á veguan hennar, þar sem telkur tffl
stærri 'viðflangseifna.
Vísasit er að með þessu livoiriu
tveiggja yrði mestu atfkasitað fyrir
fiiestra augum, en færi afflt fjár-
maignið til þessa, yrðd hOutiur heima
haganna víðast eftx. og sú orka
eklki mýtt, sem hægit vœci að kaffla
fram meS fjárha'gsstuðncmgi,
Þesis er ekfci von, að iandgræðsi-
an fái hverjum þeim fé í hssidur,
flrœ iné áburð, sem segðist ætla að
mota þaö tffl rœ'ktiumar á mei'um eða
fllögum, en sé stiofnáð tiil félags-
sikapar urn þá hluti, er síðan hafi
með sér héraðssatmband, gegnir
öðru mlálli, móg atf góðum fordæm-
um fyrir því. Skfflyrði fyrir fram-
lögurn bæri að setija á einm og ann-
ain hátit, tffliraiunár og lteiðbeindngar
eru einn þáttiur, sem gefa ætti
gaum og ef ailmenningur vffll snú-
ast hér að, gætu enn gerzt fcrafta-
veúk.
366
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ