Tíminn Sunnudagsblað - 04.05.1969, Síða 8

Ó8mn á Sfetpni hinum áitlafl®, m*Wa8ur é snotíenáiwn bautHtein írá í.. öld.
GySjan Epóna á líesti sínum. Sand-
steinsmynd frá 2. öld, fundin á Suður-
Þýzkalandi.
urn, en he.sturÍTin var hraðíæraxi,
og þess veigna gat hann oft komið
að betri notwim tiU skyndiáhlaupa
í heanaði. Em þar að auki femgu
hesturimm og hjóiið ismiemma sé'r-
stafct gldi við g'uðsdýnk'um. Meðal
írægustu formgiripa á Norðmiönd-
um er sóiiguðinn danski- í vagmi,
seim hesti er beiit fyrir. Bergrist-
ur í Sviiþjóð og Noregi sýma lífea
viða h'esfimn, hjólið og isólina.
í fyrstu virðist Ihest/udmm eim-
göneu hafa verið temigduir guða-
dýirkun hér á Norðudönduim, og
það viirðist ekki hafa verið
fyrr em á jármöld, fyrir urn
það bil tvö þúsumd árum, að
'h-es't-a'r voru irafeír t41 smi-
arra nota á svo morðiæguim sióð
um. Ém brohisöM al'la virðast
hestair haifa verið hafðir að
offrii og höfðum þekra þá of't ver-
ið söikikt í áir eða keM'UT, en kjöt-
ið semmiiiiega etið. Mimmir þetta á
það, sem seg.ir í ritningunni í
sáðaiboðuim Mósesar: „Ém helg'igjai*
ir þínar, þær er þér be,r að færa,
Skaibt þú ta'ka og faira með þær tíí
þesis staðar, sern drottiinn veliur, og
þú skalt bera fram brieiiimifórmir
þírnar, kjötið og bióðið, á altad
drottin,s guðs þíms, og blóðinu úr
sliáturfórmum þírnuim skait þú hella
á aifcarinu drottims guðs þíns, en
kjötið skalt þú eta“.
En hugiurinm h'Varfilar lika til
þess, að á R'hódos var í formöM sið-
ur að fórna sóiguðinuim Heiíosi
fjó'rum hesfcum ár hvert.
Mymdér af hestum, sem draga
vaigm, hafa víða fumdizt á Norður-
löndurn eims og áður var saigt. Ern
því fer þó fjarri, að þar sé ævim-
ieiga með eitthvert sólarfcáikm. Stumid
um stjórmar maður þessum hest-
um, en iðulega sést ibvorki maður
né guðdómuir. Þá rifjast upp sú
saga Rómverjans Tacitusair, að Ger
manir tilbæðu hvita hesta. Það var
að vísu tiitölu'lega seiint á öMum,
um árið 100: „Það er eimkiemmitegt
við þemman þjóðfiokik, a@ hamm
geíur gaum að háfctuin hesta. Þeir
eru a'ldir á aOmammafcosfcnað við
heliga skóga eða lumdi. Þeir eru
sngóhvítir, óg eikikert jarðneskt erf-
iði má spimia þeiim. Þeiim er beitt
fyrir helagam vagn. og pireisburimm
eða höfðtnginm fyOigfí1 þeim efbir
og veitár því afchygli, hvermig þeir
hmeggja og frýsa. Em'gd spásögn
er eimls vel treyst. Presfcarm'iir telíja
sig siemdiboða guðs, en hætarmir
eru vitnamdi umi guðs vilja“.
Á þessum öldum var raumar
Þannig komu kimmrískir rfddarar
Grikkjum fyrir sjónir.
hireimt ekiki fáitífct, að hestar væru
hafðir til úrskurðar. Svo segir sag-
an, að árið 521 fyrir Krist burð
hafá hestar verið láfcnir skera úr
málkil'i vaiidaistreiifcu í Peirsíu. Mar^
ir töQJdiu sig tiil komumgiserfða borna,
og þess vegma var sá dómur felld*
ur, að sá skydldi verða konungúr,
er ætti þamm heist, er fyrstur
hneggjaði. Daríuis varð konungur,
en Iþvá féH þetfca efcki í gleymsku,
áð S'vik voru í taifli. Hestasveimm
Dariuisar hafði þamm viðbúmað, að
leiða striðsfák fconumigis til hryssu
á þeirn stað. er hamm áfcfci að stamda,
þegair tíl únsíita kæmi um konungs
tiigniina. Þegar hesburinm kom að
niyju á þenmam stað, sakmaði hamn
hryssuinmar og hmeggjaði háfct o,g
mikið.
Um svipað' leyti og hinir formm
Damir ófeu sólivagnl símum í heilagf
am luind, fóru sæfarar frá Mýkemáu
feöminiumarferðiir fcil lamda norðam
Svartiahafls. Við heimlkomiuma
söigðu þeir hroilvekjandi sögur um
kiemfcára og amasónuir — furðuver-
ur, sem voru maður og hestur að
hiálifu, og dðamdi sfcjaMmeyjar.
Þessiir mnemm þelkktu hesfca og öku-
fcæki mætavel, em riddarairmir, serni
þeir sáu á slétfculm Suður-Rúis®-
lamds, hafa vaikið furðu þeirra.
Svipað fór Imdiíánum, þegar þeir
sáu riddarasveifcir Korfcesar löngiu,
lömigu síðar. í bæði skiipfcim urðu
tifl kymjasögur um samgrómimiga
mamma og hesta.
Nú breiddist reiðmiemmiskam út.
Riddarar voru sigursæflir í hermaðl
oig þeir fóru víða um lömd. Tií
Norðurlamida barst þessi kumm-
áitfca þó efcki fynr em úti var brons-
ödd. Þó eru á Sfcárni e'imfcemmilegar
r'i'Stur, er sýma fnemm, semi stgmda
3ÓS
TÍHINN - SUNNUDAGSBÍ.AÐ