Tíminn Sunnudagsblað - 25.05.1969, Blaðsíða 9

meliiti, og 'hWMItilð á irmlli bross-
breid'dar og fánalhreMidiair er e'tirus
hárnsitt otg bezit veröuir ó kosi® eft-
ir þe'iim fyriinm'æfam, ©r þá glillitu og
Igilllda enn. Um þa'ð höfnm vi@
óraökit vitni, þar sem ©r fámimm
isjáifuir, en stamigameáitnir hans yg
krossinm er hvort tvegigija ó-
edsemumlt.
Þessu til sonmiumar sbal bent á
eftirfarandi:
í bamuimgsiúrsburði mr. 14., frá
19. júrní 1915, um' gerð íslenzba
fánans, segir svo:
„Með tilvísuin til bomumgsúr-
sburðar um sérgtakam, ísienzkan
tfáma 22. móvember 1913 er geirð
fámarns ákveðin þanrnig: HeiðbMr
(uil'tramarime-Wár) með hvítum
krossi oig hárauðum krossi immam í
hvíta krossimum. Armiar krossanma
skulu ná alveg út í jaðra fánans
á ala 4 vegu. Breidd krossmarks-
ims aiLs shal vera 2/9 af breidd alls
fánams, en rauði krossiinm heim-
irngi mjórri, 1/9 af breidd fánams.
Reitirnir við stömgina sikulu vera
rétbhynndir ferhyrmimgar og ailar
mliðar þeirra jafmstórar, ytri reit-
árnir skufa vera jafnbreiðir sbarng-
arreiltumuni, en heimiimgi lemgri.
Hlutfalið mffli breiddar fánams og
lemgdar hams verður sem 18:25“.
í komumgsúrskurði um fánamm,
frá 30. móveiimbar 1018, eru ffyirtLr
mælii um ©eið fámams samlhlljóða
fyrra ikonungsúrskurði, isem áður
er itl viitnað. En bætt er við þess-
alri kfliaiusu:
„Stjórmin og opinberar stofimam-
ir ákufllu rnota fánamn klofinn að
framan. — Námari álbvæði um
miötkun klofma fámams verða sett
með sérstökum komungsúrsk urði“.
Ekkert er sagt, hvortoi um lemigd
úbreita rné uim geið bLaufarinnair í
„stjónnarfána íslands", svo að mot-
að sé orðalaig Mabthíasar Þórðar-
sonar.
Mál á fámamum, sem dregLnm vair
á sbömg Stjórnarráðshússins 1. des-
ember 1918, eru þessi: Stiamgar-
reibir eru femiimgar, 94,5 sm á
htið. Rauði krossimn er 27 sm
breiður og hvítu randirnar 13,5
sm. Öil brossbreiddlin er því 54
sm. Öll bréidd fánams er 243 sm.
Og 54:243=2:9, en það eru ná-
kvæinlega rétt hlutföil samlkvaemt
gldamdi fyrirmæimm. Þessar töl
ur eru tebnar úr lýsimgu Matthías
ar Þórðarsomar þjóðminjavarðar á
fámamum, sem gerð var í septemi-
ber 1919, enda seigir Maibthíias,
að fáninm sé rétt gerður,
samkvæmt kamumgsúrókurði um
himn óklofna þjóðfána, að því er
breiddina snerbir á fámamum, kross
iirnum og römdumum. Ég hef mœllt
bæði Stamíganieiti oig knossbreidd í
þessum fáma og gemgið úx skugga
uim, að þessar töilur Matbhíasar
Þóirðarsonar eru hárrðtbar. G-era
mlá ráð fyrir, að í þessum fána
ókiofnum hafi lemgd útreita eimrn-
ig verið irétt það er heimiimgi leragri
en stangarreibir, þóbt ekkert verði
um það fu'Iyrt mú, þar sam svo
mikið vamibar á þá. Lamgd fámans
hefur þá verdð: 94,5x3x54=337,5
sm, en breiddin 243 sm. IfiutfaU
niilli lemgdar og breiddar því
243:337,5=18:25 eims og vera ber,
Krossfánar NorSurlanda.
Það er sameiginlegt með öflilum
krossfánum Norðurliamda, að gerð
sbamgarreita og hlutfallið á milii
krosSbreiddar og brteiddar fámans
er nákvæmlega hið sama, hvort
sem fáninm er óklofimn éða klof-
imn.
í blofnia fámanum eru útreitir
hafðir nokkru iemgri en í fáman-
um óklofma. Er þessi viðbót við út-
ireitima misjafnllega mlik'I eftir því,
um hvaða þjóðfáma er að ræða.
Mest er viðbótim í danska fánan-
um, en miimmst í þeim fimmslba,
eða sem svaiiar 1/5 af iengd stamg-
arreita (geba má þess, að fiimmsM
f'áraimin er frá árimiu 1918 eims og
1. desember 1918, þegar lýst var yfir fullveldi Fslands, danski stjórnarfáninn dreginn niður og fullveldls.
fáninn hafinn a3 húni. Mannfjöldinn myndar hring um autt svæSi í hallanum neðan við stjómarráSshúsiS,
og á báðia bóga úf frá hliðinu standa sjóliðar af dönsku varðSikipi í röS með byssur við öxl. Þótf þetta værl
I svarfasta skamimdeginu og spanska veikin eins og rettt sverð yflr höfðum Reykvíkinga, þyrptist fólk að
tH þess að verlða vitrvl að þessum söguiega atburðl, er fsland endurhelmtl sjálfstæði sitt.
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ