Tíminn Sunnudagsblað - 25.05.1969, Blaðsíða 13

Vi# berum niður í Hörgár-
dal fyrir meira en hundrað ár-
um, Fátæk hjón, sem eignazt
höfðu margt barna, urðu að
sæta þeim kjörum að vera á
vist með bændum og berja þar
ofan af fyrir yngstu bornunum,
en koma öðrum fyrir, þar sem
þess var kostur. I þessum nauð-
um bárust þau bæði vestur í
Hxinavatnssýslu, en gátu þó
sjaldnast verið samvistum á bæ
og ekki einu sinni samsveitis
nema stundum. Yngsti sonur
þessara hjóna hét Pétur Björns
son og var oftast með föður
sínum fyrstu æviárin.
Þegar Pétur var nokkuð úr
grasi vaxinn, var elzti bróðir
hans orðinn vinnumaður á býli
því á Skagaströnd, er hét Keldu
land. Hann tók bróður sinn til
sín. Þetta var giftusamlega ráð-
i». Húsfreyjan á bæ þessum hét
Álfheiður, og hún reyndist hin-
um umkomulitla dreng úr Hörg
árdalnum góð fóstra, sem hann
minntist síðan með þeirri þakk-
Iátssemi, að hann gaf seinna
elztu dóttur sinni nafn hennar.
Pétur var á Keldulandi í skjóli
fóstru sinnar lítið eitt fram yfir
fermingaraldur. Lengur naut
hennar ekki við.
Um svipað leyti og hjónin
hörgdælsku bárust vestur í
■ ■ ■ ■■■■■■■■■■
sveitir, gerðist harmsaga, Hún-
vetnskur maður, nýkvæntur,
fórst 1 fiskiróðri. Nokkru síðar
ól kona hans dóttur, sem nefnd
var Guðrún. Hún ólst upp á
Harastöðum á Skagaströnd.
í fyllingu tímáns bar saman
fundum þeirra Guðriúiar Guð-
mundsdóttur og Péturs Björns-
sonar. Pétri fannst Guðrún álit-
leg stúlka, og Guðrúnu sýndist
Pétur þekkilegur piltur, og
svo stóðu þau einn daginn hlið
við hlið fyrir framan skrýddan
sóknarprestinn, sem spurði,
hvort þau vildu vera hvort öðru
trú í blíðu og stríðu allt til
dauðans. Og Pétur sagði já, og
Guðrún sagði líka já, og svo
voru þau hjón.
Þetta var ekki neitt fardaga-
flan. Þau bjuggu saman með far-
sæld í fjóra áratugi og eignuð-
ust þrettán börn. Tólf þeirra
komust til aldurs, og niðjar
þeirra eru orðnir fjölmargir.
Þannig spinnur lífið þræði sina.
Upp yfir þá hryggð, sem sló
okkur í gær, rís nýr og betri
dagur.
Allmörg börn þeirra Péturs
og Guðrúnar eru enn á lífi. Með-
al þeirra er Jóninna Margrét.
Hún getur tekið sér í munn
gamansamt tilsvar. sem stund-
um er vitnað í: „Ég hef aldrei
III

PÉTUR BJÖRNSSON
— bóndinn á Tjarn f N&sjum.
Í
gifzt, en ég hef verið í Hrísey“.
Eigi að síður hefur hún veriðí
matmóðir fleiri íslendinga en[
þorri annarra samtíðarkvenna!
hcnnar. Og þar eð matur er
mannsins megin má nærri geía,
að hún sé mörgum minnissiæð. B
■ ■ ■ ■ ■ ■ ’■’ ■^■íBT»?«l«íB»ll#^B®^||l|MMMNi' í
íir heyirðu til, en þúaði mig, þegair
vi'ð vorum tvaar einar. Hún átti
mikið af bókum, og ég fókfk að
liesa þa®, sem mig langaði til.
— Var ekki hefðarsmið á Stykk-
á'Shólmii á þessuim árum?
— Þar var talsvert af fófflki, sem
béilt sór tiiil gildis. Ég sé Sæmund
HiaHdórisson fyrir mér, þair sem
harnn stóð úti á tröppunum, stakk
þumalifiinigrunum uind'ir vestisbo'ð-
amgana og sagði: „Það er kútter-
iinm miinm, sem er á ferðinmd imm“
Það var miMI redisn á homuam.
— Þú hefur ekkd hugsað á skóla
gömigiu?
— Jú, það gerði óg einimátt. Það
var smemma tailsverður metmiaðuir í
mér, og óg vildi konnast áfram i
Mfiniu. í HóQmdmuim kymntist óg
stúlkiu, sem hét Salóme, og húm
hafðd hugsað sér að fara i Verzil-
unarsflcólamm. Ég var sjúk af lömg-
um tdfl þess að faira Mka — átti mér
eklkd dýrieigri drauni. Em ég sá
emiga ledð tffl þesis. Svo fór Sail'óme
suður, em þar iflflia tókst tdfl, því
að hún fél á immtökuprófi. Þá brós
aSi ég happi að hatfa ek'ki farið
líka, því að ég sá firam á, að eáms
hief'ðd farið fyrir mér. En að falla
— það fiainmst miér ég ekfei geta af-
borið. Löingum mimmd til fræðslu og
memmtumiair féfek ég efefld svalað
fyrr em ég feom tdd Akureyrar. Þar
bjó þá Siigtrygigur Jónsson, bróðir
Jóndmmu í Höfmmm, móður sýslu-
miammisifrúarimmiar í Hóimiimuim, og-
til hams réðst ég. Hamm var ekkii.,
og ráðSkona hairns hét Fláppía
Hjáflimairsem, prófiaistedóttir frá Hít-
ardal. Um vetiurimm var ég ekki í
vistimmi mema hátfam dagimm og
'SÓMi þá náimskelið, sem Haldóta
Bjairmiadóttiir stóð fyrir. Þar fékk
ég tiiisögm í samimum, íslemzku,
dömsku og reiknimgi. Það var
fyrsta tæikifæirdð, sem ég fék'k tál
þess að mamma nniig á skólatoekk.
Þá var ég orðdm medra en tvítug.
— Hvað drerjf svo á daga þína?
— Sumarið eftdr mártaSkeiðáð fór
ég út í Hrísey til Jóhaimnesar Jör-
umdssamair — hamm var þar útgerð-
airmiaður. Ég vair þair vi'ð mat-
reiðslu og vamrn Ika í sjóhúsi við
að stokka límu hálfam dagimm. Tvö
féiög, norSkt og sænskt, iögðu upp
síild í Hrísey, og nú átti ég að faira
að saflita sld. Þetta áttd að vera
þammdg, að ég safltaði á móttummd,
þegar sífld var, svæfi svo tvo eða
þrjá tima að morgmdmuim og ynmi
að degámum öfll him sömu verk ag
ég haifði áður. Sj'áBif átti ég efekert
alð fá af síild'airpemdmigum'um, og þá
meitaið'i ég að viinma nætuirvimmuma.
Það van-ð svo að vema sem ég vildi,
þó að aðrar stúHair á eynmd létu
bjóða sér þetta. Ég var smearnma
hörð á stallfld og viissi fljótt, hvað
ég váfldd. Urn haustið fór ég aftur
T í M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ
445