Tíminn Sunnudagsblað - 08.06.1969, Page 12

Már ræðir víð
Steingrím Arnórsson
um
og triHjónir marka
Steingrimur Arnórsson dvaldist
í Þýzkalandi á því mikla gengis-
lirunstímabili, 1922—23, og stund-
a3i þar verzlunarnám og tungu-
málanám einmitt á þeim mánuð-
um, sem mesta gengishrunið átti
sér stað.
— Hvert var erindi þit-t til
Þýzkialainds, Steinigrimur?
— Ég hafði lokið gagnfræða-
pró'íi við miemintaskóil'anin í Reykja-
við óeirðum af þeim sökum. Það
varð þó úr, að ég fór, og kom það
ekiki að sök, því að ekki kom tffl
óeirða. í Ltibeck bjó ég í íbúð með
Jóni Belgasymi, sem sei'nna hafðl
Fatabúðiinia hér í Reykjavfflc, em er
nú fanarsbjóri hjá ferðaskrifstof-
ummi Summu. Hanm vanm hjá Árnna
Siemsein, sem lemgi var ræðismað-
ur íslamds í Lúbeck og er mörgum
íslemdiniguim að góðu kumrnur.
— Hófsit námið strax?
— Nei, ég fék'k vimmu á skrif-
stofu, og vanm þar fram í haust,
tiifl. þess að komast miður í málimu,
en fór svo í skólanm.
— Hvenniig var ástandið, þegar
þú fcomst?
rentumark jafmgfflti eimmi blljóm
marka. Vegmia hins mikia skorts á
gjalidmiðli til viðskiptaþarfa, vair
ýmisum borgum og héruðum leyft
að gefa út meyðarpeninga, sem
köffliuðust „Notgeld11 á þýzku, til
þess að leysa gjaldmiðilsskortinn
að nokikiru. Það var talið, þegar
rentuimiamkið kom í umferð, að um
500 triljónir af Notgeld hafi ver-
ið í umferð.
— Hvaða áhrif hafði þetta á
líf aitoenmdmigs?
— Eims og igeta má nærri, hafði
þetta miikla verðhrun mikffl og
margvísleg ábritf á líf fó'lksins í
lamdimu. Það var aigerlega ókleift
„OG VÖRUVERÐIÐ HÆKK-
ADI TVISVAR Á DAG“
vik, oig sáðarn stumdað verzlumar-
störf hjá Guðmumdi Ólsem, sem
var mieð verzlum í Aðatetræti, þar
sem nú er Morguimblaðs'húsið, og
hafðá áihiuga á að kymma mér verzl-
umarstörf nánar. Ég stumdaði eimm
ig nám í þýzku, emisku og firömsku.
— Hvar varstu í Þýzkaland'i?
— Ég fór héðam í júní, 1922,
til Kaupmammalhafnair, em fór svo
þaðam tii Lúbeck í Norður-Þýzka-
lamdi, þar sem ég var svo við nám.
Stuttu eftir að ég kom tffl Kaup-
mammahaifmar, myrtu Gyðimga'hat-
arar þýzfoa utamiríkiisráðherranm,
Wailith-er Rathemihau, og var búizt
— Það má eigimleiga segja, að
lokaiþáttur gemigisihxumsims hafi
byrjað um það leyti, sem ég kom
tffl Þýzfoallamdis. Að vísu hafði manlk
ið faffllð mikið fymiir þanm tíma og
var gengið á humdrað mörkum
forómur 2,20 dansfcar, þegar ég
kom. En í júníilok var Rathemlhau
myrtur og upp úr því hefist gerng-
ishrumið, og féll markið að heáta
mábti stöðugt eftár það, að umdam-
skffldu um það bffl þrággja mámaða
tíma'bili í ársbyrjum 1923. Gengis-
hirumiið emdaðá svo um miðjan nóv-
embermánuð 1923, þegar renitu-
markið kom tffl söigumnar, en eitt
að safna fé, því að áður en varði
voru penimgarniir faifflmir svo mjög,
að þeir voru lítilis virði. Örast fé'ffl
miarlkáð frá sumarbyrjun firarn í
nióvemher 1923. Sem dæmd um
það, hve ört gemigið féll síðmstu
vikurmar, má geta þess, að ég vamm
á skrifistofu nofokrar vikur áður
en óg fór frá Þýzkalandi, og hafði
ég í vifoulaum síðustu vikuma 490
máljánir marka, em hefði ég ver-
ið hállfuim mánuði lenigur, hefði
vikúkiaupið orðið 42 mfflijarðar.
Sumarið 1923 var vöruverð hækk-
að daglega í verZliunuim, em þeg-
ar liða fór á haustið og miarlkið
»
492
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ