Tíminn Sunnudagsblað - 26.10.1969, Blaðsíða 15

þar, eins og ég var búinn að segja
þér.
— Tókstu mikmn þátt í félags-
Mfinu í Keflavík?
— Ég gekk í málfundafélagið
Faxa, og við gáfum út samneínt
blað, sem enn kemur út. í félag-
inu voru menn úr öllutn stjórn-
málafiokkum, og við reyndum að
þoka ýmsum nauðsynjamálum í
rétta átt. Blaðið er nú á þriðja ára-
tugnum.
— Hvað hafa komið margar
bækur út eftir þig?
— Sex, allt ljóðabækur. Fyrsia
bókin, Suður með sjó, kom út ár-
ið 1942 hjá bókaútgáfunni Revk-
holt. Ég var þá kominn suður í
Kefiavík Ég fékk hraðbréí frá
ágætum vini mínum, Ólafi Jóhanni
Sigurðssyni, þess efnis að koma
strax til Reykjavíkur með handrit-
ið. Hann var þá áreiðanlega búinn
að plægja akurinn.
Svo líða átta ár þangað tii sú
næsta kom, Sólgull í skýjum. Fram
leiðnin var lítil, eins og nú er
sagt — það var mikið að gera við
að korna upp bókabúðinni. í fyrstu
bókinni gætir mest áhrifa frá
Grindavík, en í annarri er það
fiskibærinn Keflavík og fögnuður
yfir lýðveldisstofnuninni, þótt lika
séu þar áhrif af hörmungum styrj-
aldarinnar. Turnar við torg, sein
ég var búinn að segja þér frá,
korn út 1958. Næst kom T.ening-
unum kastað, sem er uppgjör við
hernámið og þá bölvun, sem af
því hlýzt Minni og menn eru tæki-
færisljóð, kom út 1961, og síðasta
bókin, MSslitar fanir, eru gaman-
kvæði 1963. í henni eru meðai
annars revíusöngvar og kvæði. sem
ort voru í Spegilinn.
— Hefurðu fengizt við annan
skáldskap en ljóðagerð?
— Já, ég hef skrifað fjögur
leikrit: Ást og vörufölsun skrifaði
ég í verzlunarskólanum, og þar
eru flestir kennararnir persónur.
Þetta leikrit lékum við nemendur.
Vetur og Vorbjört er nokkurs kon
ar skrautsýning fyrir börn. Vopna
hié, sem ég kalla spéþáttung, var
flutt á skemmtun hjá Staðhverf-
ingaféiaginu. Að hugsa sér var
flutt í útvarp í fyrra. Ekkert þess-
ara leikrita hefur verið prentað.
— Verður það ekki gert?
— Ég er að ganga frá ritsafni,
sem kernur út í haust, þar sem
þau verða tekin með. Auk þess
Verða þar allar Ijóðabækurnar ,ex
Framhald á 862. síSu
JÓHANN HJALTASON:
Kríng um Tr&Hatungu
og Tröllutunguætt
IV
Séra Hjálmar Þorsteinsson and-
aðist í Tröllatungu 2. júlí árið
1819, en Margrét kona hans tæp-
um tveim árum fyrr, 26. nóv.
1817.
Séra Björn Hjálmarsson fæddist
á Stað á Reykjanesi 29. jan. 1769.
Var hann því kominn nokkuð á
fjórða ár, er foreldrar hans fluttu
norður að Tröllatungu. Lærði hann
fyrst utndir skóla hjá föður sínum
og síðan hjá séra Gunnari Pálssyni,
er þá var uppgjafaprestur á Stað
á Reykjanesi, en var tekinn í
Reykjavíkurskóla hinn eldra
(Hólavallarskólann) haustið 1786
og varð stúdent þaðan 1789
með ágætum vitnisburði. Hóla-
vallarskóli hefur fengið slærn
eftirmæli í sögunni, kenn-
arar drykkfelldir og húsnæði bæði
illt o-g óhentuigt. Ekki gerir séra
Rjörn þó miikið úr þessum ágöll
um skólans í ævisögu sinni, enda
yfirieitt .mjög orðvar, er og líklegt
að minna hafi á þeim borið fvrstu
starfsárin, en skólavist séra Björns
hó'f'st einmitt það haust, sem kennt
var á Hófovelli í fyrsta sinn, 1786.
E'kki sn'eiðir hann þó með öílu hjá
að geta skólans, en segir: „Ég sett-
ist líæstur þeim efsta í neðra bekk,
eftir haldið lærdómispróf, undir
kennslu þáverandi konrektors,
Páls Jakobssonar. Þann vetur var
Mtið framhald um iærdóm í skól-
anuim miargra orsaka vegna, seint
byrjað um haustið, margt enn ó-
gjört við húsið, margur dagur og
stund eftir gefinn til ónauðsyn
Ilegra fríheita og svo framvegis“.
Hólavalarskóli var reistur sem
k'unnuigt er, þegar stól og skóli
var fl'utt frá Skálholti, vegna af-
leiðinga Skaftárelda og hinna svo-
nefndu móðuharðinda. Upphaf
laga var ætlunin, að pil-tar hefðu
heimavist í skólanum, en mötu-
neyti, semi stofnað var fyrsta haust-
io leystist strax upp, þar sem
gieymzt hafði að ætla því húsnæði.
Skólapiltar urðu því sjálfir að sjá
sér fyrir fæði, en svefnpláss höfðu
þeir í skólahúsinu. Flestir þeirra
m'unu hafa haft lítið annað til að
lifa af en námsstyrkinn (ölmus-
una), sem nam 56 skildingum á
viku. Það var því nokkur bót í.
máli, að fátæklingarnir í Reykja-
víkurkotumu'm voru ekki harðir i
kröfum og tóku aðeins 3 rd. fyrir
matreiðslu og þjómustu yfir vetur-
inn. Bj'arni Þorsteinsson, síðar amt-
maður (faðir Steingríms skálds
Thorsteinssonar), ©r var í Hólavall-
arskóla á árunum 1795—1800, seg-
ir um vist sína þar: „Fyrsta vetur
iinm las ég að kalla mátti al'ls ekk-
ert í slkólianuim, því honum var þá
í mesta máta niður hrakað. Rekt-
or var drykkfelldur mjög og kon
réktor söm'Uileiðis, og piltarnir ná-
lega allir, nema hinir hraustustu,
urðu sjúkir af kláða og öðrum
kvilum, sem stafaði af kulda og
iMu miataræði. í skólanum var um
þær mundiæ jafn illa séð fyrir lik-
arna og sál“.
Haustið 1805 var skólinn fluttur
að Bessastöðum, enda var skóla-
húsið á Hólavelli þá svo af sér
gengið, að heita mátti að engu
nýtt.
Næsta ár eftir stúdentsprófið var
séra Björn heima hjá foreldruro
símum í Tröllatungu, og stundaði
þá meðal annars haustróðra frá
Ifeydalsá þar í sveitinni, en vorið
eftir (þ.e. 1790) var hann við fiski-
róðra í Oddbjarnarskeri á Breiða-
firði. Suður á Bátsöndum bauðst
honum þá um sumarið kennslu
starf, sern þó brást þegar til átti
Ánnar hluti frásagnar
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
855