Tíminn Sunnudagsblað - 26.10.1969, Blaðsíða 21

sean þá gat bjargað honum, var
ibei'ðni til keisarans um náðun. Fað
ir minn sagði imér, að hann hefði
þó hafnað náðunarbeiðninni.
Þannig stóðu málin, þegar ég sat
við vinnu í skrifstofu minni morg-
nn einn og fangelsispresturinn boð
aði komu sína.
Þetta var gamall, virðulegur
prestur, mikill mannþekkjari og
vanur að umgangast alls konar
glæpahyski.
Mér virtist hann vera í vand-
ræðum, ruglaður og kvíðinn. Þeg-
ar við höfðum talað saman í nokkr
ar mínútur um einskisverða hluti,
reis hann allt í einu á fætur og
sagði:
— Ef Moiron verður hálshöggv-
inn, herra ríkissaksóknari, þá haf-
ið þér lótið lífláta saklausan mann.
Síðan fór hann án þess að
kveðja. Orð hans höfðu djúp áhr'f
á mig. Hann hafði sagt þetta hát;ð-
lega og innilega — í viðleitni sinni
til þess að bjarga lífi manns, hafði
(hann næstum rofið þagnareiðinn.
Klukkustundu síðar var ég á leið
til Parísar. Ég ræddi við föður
minn og eftir samtalið bað hann
um áheyrn hjá keisaranum mér til
handa.
Ég fékk tíma næsta dag. Okk-
ur var vísað inn í litla dagstofu,
þar _sem hans hátign sat við skrift-
ir. Ég sagði frá máli Moirons, og
var að þvi kominn að segja frá
heimsókn prestsins, þegar dyrnar
fyrir aftan keisarann opnuðust og
keisarafrúin, sem hélt að keisar-
inn væri einn, kom inn. Napóleon
spurði hana ráða. Þegar hún hafði
heyrt alla málavöxtu, hrópaði hún:
— Það verður að náða þennan
mann, það má ekki taka hann af
lífi, hann er saklaus.
Hvers vegna fyllti þessi ósjálf-
ráða sannfæring þessarar góðu
konu hug minn hræðilegum efa?
Hingað til hafði ég óskað þess
innilega, að fá dóminn mildaðan.
En nú læddist að mér sá grunur,
að ég væri hafður að fífli af út-
smognum glæpamanni, sem hafði
notað prest og skriftamál sem
sína síðustu vörn.
Ég lét í ljós áhyggjur mínar við
hans hátign. Keisarinn virtist hik-
andi. Meðfædd góðsemi hans hvatti
hann til náðunar, en hann var líka
hræddur um, að forhertur Lmtur
ætlaði að nota hann til þess að
bjarga sér. En keisarafrúin, sem
var sannfærð um, að presturinn
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
hefði farið eftir tilvísun frá æðri
Völdum, endurtók:
— Það skiptir ekki máli. Við
verðum fremur að sýkna sekan en
Mfláta saklausan.
Hún vann, og líflátsdómnum var
breytt í ævilanga þrælkunarvinnu
Nokkrum árum seinna frétti ég,
að í fangelsinu í Toulon hefði
hegðun Moirons verið til slikrar
fyrirmyndar, að athygli keisarans
var beint að honum á ný. Hann
hefði fengið þjónustustöðu hjá for
stjóra ríkisfangelsisins.
Því næst frétti ég ekkert af hon-
um í langan tíma.
Svo var það sumardag einn um
hádegisbilið fyrir tveim árum, þeg
ar ég dvaldist hjá frænda mínum,
Larielle, sem bjó í Lille, að ég
fékk þau skilaboð, að_ ungur pre.-í-
ur vildi finna mig. Ég bauð hon-
um inn og hann sárbændi mig
um að koma með sér til deyjandi
manns, sem vildi endilega hitta
mig.
Þess konar tilmæli bárust mér
oft á löngum starfsferli mínum í
embætti ríkissaksóknara, og jafn-
vel nú, þegar ég hafði dregið mig
í hlé frá störfum, var ég öðru
hverju* beðinn að koma, þegar
svipað stóð á.
Þess vegna fór ég með prestin-
um, sem leiddi mig inn í lítið og
fátæklegt' herbergi undir súð í
vinnuskála. Þar fann ég mann, sem
var að dauða kominn. Hann hálfsat
uppi til að geta dregið andann.
Hann var líkastur beinagrind,
og hitagljái í sokknum augum.
Þegar hann sá mig, umlaði í
honum:
— Þekkið þér mig ekki aftur?
— Nei.
— Ég er Moiron.
Mér rann kalt vatn milli skinns
og hörunds, og ég spurði:
— Kennarinn?
— Já.
— Hvernig hafið þér komizt
hingað?
— Það væri of langt mál að
segja frá þvi. . . Ég er að deyja
. . . Presturinn þarna var sendur
til mín . . .og þegar ég fékk að
vita, að þér væruð hér í bænum,
bað ég hann að sækja þig. . . Fyr-
ir þér einum vil ég skrifta. .þér
björguðuð lífi mínu . . .þá.
Með krampakenndum rykk]um
kreisti hann hálminn með höndun
um Siðan hélt hann áfram með
lágri, ákafri röddu:
— Takið vel eftir. . . Þér eig’ð
skilið að fá að heyra sannleikann
. . .og það skuluð þér Mka fá. þvi
að ég verð að segja þetta einhverj-
um áður en ég dey.
Það var ég, sem myrti börnin
. . .öll börnin. . . Það var ég. . .
Ég gerði það til aðhefna mín.
Ég hafði alltaf verið heiðarleg-
ur maður . .hreinn og beinn . . .
ég bað til guðs — hins góða guðs
— það er að segja þess guðs, sem
kennir okkur að elska — ekki hins
fláráða guðs, böðulsins, þjófsins,
morðingjans, sem stjórnar jörðinni.
Ég hafði aldrei gert neitt illt,
aldrei unnið öðrum mein. Ég var
saklaus eins og nýfætt barn, herra
ríkissaksóknari.
Ég kvæntist, eignaðist börn, elsk
aði þau — enginn faðir hefur elsk-
að börnin sín meira en ég gerði.
Ég elskaði þau meira en allt ann-
að. Þau dóu, öll þrjú. Hvers vegna’
Hvers vegna? Hvað hafði ég gert’
Ég komst í uppnám, og allt í einu
opnuðust augu mín: Mér skildist,
að guð væri vondur. Hvers vegna
hafði hann drepið börnin mín? Þá'
sá ég, að guð naut þess að deyða.
Það er yfirleitt hið eina, sem harm
kærir sig um. Hann gefur líf, að-
eins til að taka það aftur. Guð er
fjöldamorðingi. A hverjum degi
verður hann að deyða. Hann drep-
ur með ýmsum aðferðum til þess
að skemmta sér sem bezt. Það er
hann, sem hefur fundið upp sjúk-
dórna og slys, bara til þess að stytta'
sér stundir. Og ef honum leiðist
samt sem áður, þá á hann eftir
allar farsóttirnar. svartadauða, kól-
eru, bólusótt og ég veit ekk; hvað;-
sem þessi ófreskja hefur fundiði
upp. En þetta er honurn ekki nógv
farsóttirnar líkjast hverri annarri!
of mikið. Þess vegna stofnar hann
til styrjalda öðru hverju, svo að
hann sjái hundruð þúsunda af her
mönnum liggja dauða eða særða á
vígvöllunum, ötuð blóði og saur
— menn með afrifna handleggi og
fætur, höfuðin tætt og sundurskot-
in og flakandi eins og egg, sem|
maður hefur misst niður.
Þetta er ekki allt. Hann hefur
líka skapað mannætur. Og af þvi!
að mannfólkið er, þrátt fyrir alit,
betra en hann, hefur hann skapað
dýr tii að sjá mennina veiða þau,
drepa, og síðan hafa þau til mat
ar. Þetta er ekki allt. Hann hefur
skapað fjölda smádýra, sem lifa
aðeins einn dag, flugurnar sem
drepast í milljörðum, maurana,
sem eru troðnir niður, og margt
861