Tíminn Sunnudagsblað - 02.11.1969, Side 15

Þannig er a3 horfa heim aS Bergþórshvoii nú á dögum. En sé ímyndunaraflið ríkt, breytist myndin kannski, ef
vi3 lokum augunum: „Bergþórsbvoll logandi blasir viS sýn'.
þjóðminiasafnið að. Allt er þstta
sér á parti, en ekki inni í þeirri
tölu, sem ég neffldi áðan. Og það
eru ekki öll kurl komin til graí-
ar, því að enn eru ótaldir ýmsir
aðrir sérstakir munir, svo sem úr
eigu Þorvalds Thoroddsens,
Tryggva Gunnarssonar og■ fieiri.
En það skal þó enginn halda,
að starf okkar sé eingöngu bnhd-
ið við þetta eina hús hér. Öðru
nær. Einn stærsti þátturinn í stdrf
semi okkar, er sá, sem snýr að
landsbyggðinni: Verndun gamaila
bygginga úr torfi eða timbri, bæ-
ir, kirkjur, verzlunarhús og svo
framvegis. Fyrsta húsið, sem tek-
ið var á fornleifaskrá, var Hóia-
dómkirkja, sem Matthías Þórðar-
son lét gera við nálægt 1920, en
seinasta húsið er Viðeyjarstofa.
sem tekin var á fornleifaskrá nú
í sumar En bæði eru þessi hus
með elztu húsum á hér á landi.
bæði byggð skömmu eftir miðja
18. öld.
Svo hafa auðvitað verið frið-
lýstar fornminjar víða um land.
til dæmis rústir fornbæja, eða
gömul mannvirki af öðru tagi. SMk
friðlýsing er þinglesin og lögform-
leg, og má þar af leiðandi ekki
hrófla við neinu án leyfis. Á sein-
ustu árum hafa verið sett upp fnð
lýsingarspjöld við mörg af þessum
friðlýstu mannvirkjum og því verð
ur haldið áfram á næstu árurn.
Allt er þetta verndunarstarf geysi
lega dýrt og fyrirhafnarsamt, því
að húsin þurfa sífelldra endurbóta
við, en þetta er sá þáttur í starf-
semi okkar, sem með engu móti
má vanrækja.
Við reynum lika að gera einhverj
ar • fornl.eifarannsóknir á hverju
ári, eftir því sem tök eru á. í þvi
sambandi má til dæmis nefna rann
sóknirnar í Skálholti árin 1954 og
1955, rannsóknirnar í Hvítárholti
1963—1967, rannsóknirnar að
Reyðarfelli í Borgarfirði, sem stað
ið hafa nú um nokkur ár, og svo
síðast en ekki sízt rannsóknirnar
miklu í Þjórsárdal árið 1939, sem
að vísu voru að miklu leyti fram-
kvæmdar af erlendum aðilum.
Þessi þáttur starfseminnar er
þannig engan veginn vanræktur,
þótt við vildum gjarnan gera enn
meira, og við vitum um margar
rústir úti um land, sem eru mjög
girnilegar til fróðleiks, en verða
að bíða síns tíma.
Svo reynum við að halda opnu
samibandi við umheiminn. Ekki
dugir nú annað. Heifnsóknir er-
lendra fræðimanna hafa aukizt á
síðari árum og við reynum að
greiða götu þeirra hér eftir föng-
um. Sýna þeim landið og fornminj
ar þess. Og ennfremur reynum við
að fylgjast með þvi, sem fram fer
í þessum fræðum erlendis. Við
eigum allgott bókasafn um nor-
ræna fornleifafræði og menning-
arsögu og kaupum erlendar bæk-
ur um þau efni eftir því sem unnt
er. Margt af þessu er í skiptum
fyrir Arbók Fornleifafélagsins,
sem safnið sér um útgáfu á.
— Hvernig er aðsóknin að þjóð-
minjasafninu?
— Hún er góð. Á síðastliðnu ári
komu hér um fjörutíu þúsund
manns. Mikill hluti af því var út-
lendingar Það liggur nærri, að
hver einasti útlendingur, sem til
landsins kemur, komi hingað, ým-
ist í hópi ferðamanna eða af sjálfs-
dáðum. Það er því ekki svo lítil
landkynning í því fólgin að búa
þolanlega að þessari stofnun. Við
megum vel hafa í huga gamla
spakmælið, glöggt er gests augað,
það er áreiðanlega í ^fullu gildi
ennþá.
Ég hef stundum tekið svo til
orða, að þjáðminjasafnið sé eitt
af andlitum landsins, ss?iir þjóð-
T I M f N N — SUNNUDAGSBLAÐ
879