Tíminn Sunnudagsblað - 19.04.1970, Blaðsíða 19

f&ir staðir hafa í þessu tilliti verið
fytrr á ferð en Kópasker.
Eins má enn geta í sanigöngu
málum, sem var þýðingarmikið
fytrir hóraðið. Það var flug til Kópa-
skers. Náttúran laigði til völlinn að
mestu, en kaupfélagið bafði byggt
upp gistihússrekstar, sem mjög
var rómaður og nauðsynlegur í
þessu sambandi. Síðan voru braut
ir lagðar tii vetrarflugs í stað vall-
arins, sem þá fóir 1 kaf. Geirði þetta
öll ferðalög þægEegri og umsvifa
minni og þokaði héraðinu fjær ein-
angrun og umkomuleysi.
Stækikun og endurbygging slát
urhúss og frystihúss hefur reynzt
mjög þýðingarmikil og affara
sæl fyrÍT félagið. Er þarna um að
ræða eitt bezta sláturhús á land
inu, þar sem vörugæði eru betur
tryggð en viðast annars staðar.
Gefur að skilja hvers virði það er
í jafnstóru og miklu fjárræktar
héraði. Jafnframt var byrjað að
vinna ú.r vissum tegundum slátur
afurða, sem gaf sæmilega raun.
Frystihólfum var einnig komið upp
til afnota fyrir félagsmenn og því
að vonum fagnað af öilum.
En geta þarf þess, að í fram
kvæmdir slíkar sem þessar var
ekki ráðizt fyrr en stjórn og aðal-
fundur höfðu fjallað þar um áður,
stunduim einnig deildarfundir.
Fviiinkvæði gátu komið frá ýms
um þessara aðila, auk kaupfélags-
stjóra, en aðalatriði, að heppileg
ust ieið væri valin. Auk starfs
nianna hafa kaunfélagsstjórar nán-
ast samstarf við stjórn og þá ekki
sízt stjórnarformenn, en þeir voru
á bessu tímatoili Þorsteinn Þor
st.einsson á Daðastöðum og Pétur
Siggeirsson frá Oddsstöðum. Báð
ir aðhylltust þeir heils hugar sam
v nr.ustefnu, voru miiklir hug-
siónamenn, ágæt.Iega vel máli farn
ir og nutu aimennra vinsælda.
Forysta þeirra, og ýmissa annarra
góðra mauna i stjórn, var félaginu
núkilsverð. En það. sem reyndist
þó traustast alls, var samstaða
almönniugs um féiagsskapinn og
skilningur hans á, að hverjum ber
að standa við skuldtoindingar
sínar, eí vel á að fara.
Á fyrstu árum kaupfélagsins
voru aðalfundir oft haldnir í Skóg
um í Öxarfirði. Va-r þar húsrými
einna bezt og höfðingdómur mikill
til að veita mörgu fólki viðtöku.
Fundir stóðu gjarnan tvo daga og
kvöldum varið til almenns fundar-
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
halds o-g skemnitana-r. Flyk'ktist
þá ekki sízt ungt fólk að. Rætt var
ýmislegt, er gæti orðið lyftistöng
andlegu lífi og menningu innan
héraðs. í þessum sveitam hafði
Guðmundur Hjaltason rekið skóla
sinn og haft vekjandi áhrif á hugi
margra æskumanna. Menn fundu,
að vor var í lofti, kaupfélagsskap
urinn var eitt af táknum þess. Og
fundir félagsins hafa oft síðan
reynt að hafa einhver efni til
skemmtunar og upplyftingar fyrir
þá, sem komu þar saman. Og
með starfi m-enningarsjóðs og
þeirra samkoma, sem' hann stóð
að, var reynt að halda við þessum
þætti, auka hann og styrkja til
uppbyggingar og skemmtunar
fyrir héraðið í heild.
Á aðalfundi 1927 var því hreyft
af Jóni Gauta, að félagið gengist
fyrir stofnun bókafélags um
erlendar bækur. Var því ágæt-
I_ega tekið, og tók Jón læknir
Árnason að sér að annast um bóka
vörzlu og bókakaup. Það hafði
hann á hendi fyrstu árin. Síðan
annaðist undirritaður bókaval.
Félagar urðu um sjötíu, og
hélzt sú tala um skeið, og kaup-
félagið veitti árlegan styrk. Gjald
keri frá öndverðu var HeLgi í Leir
höfn. Er nýja verzlunarhúsið var
reist, var bókasafninu fenginn þar
staður og starfsmaður frá félaginu
annaðist afgreiðslu.
Án þess að heimila þeirra feðga,
Björns og Þórhalls, sé að nokkru
getið. verður lífsstarf þeirra
hvorki skýrt né skilið. Þar var
sá bakhjarl, er þeir áttu traustan
og öruggan, á hverju sem gekk.
Konur beggja voru í fremstu róð
að öllum myndarskap, dugnaði og
hússtjórn, góðvild þeirra í garð
annarra var einstök og gestrisni
slík. að á betra vaxð ekki kosið.
Var hún jöfn við alla, háa sem
lága, og fór liver bressari i bragði
aftar heim, er á fund þeirra knm.
Á báðum stöðum var að vaxa upp
álitlegur liópur barna, prúður í
framkc nu og foreldrum sinum tii
mi'kils >ma.
Heiini'li Björns hefuir þarna
nokkra - rstöðu. Það var eldra á
staðnun: átti þar sín firumbýlings
ár við llí ð húsnæði og erfiðar að-
stætar. Var konunni sérstakiega
mik 11 vandi á höndum oft, er er-
iil var mestur, en öllu slíku var
mœ:t þannig, að hún óx af og
hlaut þegar ást og virðingu allra.
Þegar Útskálar risu og þangað var
flutt, varð aðstaða öll önnur, en
umferð fólks færðist mjög í auk-
ana á þessum tímum og mæddi
straumur gesta þar ekki sízt á
þeim, áður en gistihús var byggt.
Sérstakur ljómi mun lengi hvíla
yfir báðum þessum heimilum, Út
skálum og Sandhólum, í hugum
allra vina þeirra fjær og nær —
þess jafnan minnzt, hversu ljúft
var að njóta þarna gistivináttu og
skemmtilegra stunda.
Fyrir nokkru sá ég kvikmynd,
er sýna átti vöxt og viðgang lítils
bæjar í norðanverðri Skandinavíu.
Var þar öllu vel fyrir komið, hús
einstaklega snotur og verzlunar-
hús hin myndariegustu. Sagt var.
að hér væri einn þeirra bæja, sem
samvinnufélög hefðu mótað og
sett svip sinn á. Mér datt í hug
Kópasker, svo margt var þar líkt.
Án samvinnu hefði aldrei risið þar
jafnstórt og nýtízkulegt verzl
unarhús sem raun er á, né aðrar
þvílíkar bvggingar, sem viðkoma
rekstrinum. Einstaklingur, sem
þarna heföi sett sig niður og hagn-
azt á verzlun, hefði fremur fest
fé sitt i arðbærum eignum fjær.
Framtíðarbyggingar fyrir verzlun
og iðnað í litlum bæ eða þorpi
rísa aðeins fyrir mátt samvinnu
sjálfra héraðsmanna.
Þau íbúðarhús, sem þarna eru
og hafa flest verið byggð af ein
staklingum, eru nýleg og stíl-
brein. Þorpsbragur er góður. og
mun íbúatala nú vera rétt innan
við eitt hundrað.
í fám dráttum hefur verið reynt
að bregða upp myndum úr þró
unarsögu Kópaskers 1 fimmtíu ár.
En hvað framtíðin ber í skauti
sínu, veit engin... En vonir standa
til, að staðurinn haldi áfrani reisn
sinni og aukist og verði til styrkt-
•ar héraðinu í heild, standi framar
lega í sókn þess tii vaxandi vel
megunar og menningar á sem
flestum sviðum.
★