Tíminn Sunnudagsblað - 07.03.1971, Side 5

hún hélt áfram að tala (auðheyrt,
að enn hefur lifað í koliim Estrups-
tímabilslns í huga sumra norður
hért:
„Eitt af þeirn fáu rökum, sem
þjóðleiðtogar bera fram í landsmál
um, er það, að hærri gjaldendur
einir hafi rétt til að hlutast tll uni,
hvernig landinu sé stjórnað. Fátæk
lingar gjaldi nær enga skatta og
eigi því ekki að Ivafa veg né vanda
af landstjórn og löggjöf. . .
Þessir góðu, fróðu menn álíta,
að hærri gjaldendur landsjóðs séu
meginsúlur þjóðarhofsins — það
séu þeir. sem herja auð úr skauti
náttúrunnar, bæði á sjó og landi.
En að þeim fylgi, og þróist í skjóli
þeirra, lítilsigldur mannsöfnuð-
ur, vesalir þjónar, smalar, vinnu-
menn og vinnukonur, sjónvenn og
liandsverksnvenn. Þessi gæfulitli
hópur halda fræðimennirnir, að sé
gagnslaus sníkjudýr, sem af náð
tína molana, fallna af borðunv
drottnaranna — menn, senv fæðast,
lifa og enda aunva daga sína í
miskunnsömum skugga og skjóli
efnamannanna. Og fyrst svo sé,
beri þeinv, sem sitja svo lágt á
þrepum mannfélagsstigans. að láta
vera að skipta sér af. hvert þjóð-
arfievið stefnir. Þeir hafa ekki lagt
tii afl né efnij Þeir eru réttlausir.
Etv er nú þetta satt Reynunv að
líta á veruieikanvi. Látum ekki
blinda okkur glæsileg nöfn og
nafnbætur franvsögunvannanna.
svo að við játum rökum þeirra
rannsóknarlaust. Þeir segja. að
fátæklingamir eigi að vera rétt-
lausir. af því að þeir séu gagns-
lausir. Ef svo er. þá mættu þeir
hver.fa að ósekju. Mannfélagið
niyndi standa óhaggað sníkjudýra-
laust.
Setjum þá svo, að eitthvert stór-
kostlegt þjóðarböl sópaði^ burtu af
landi lifsins öllunv beim íselnding-
um, sem bera svo lítið úr býtum
fyrir vinnu sína, að nær ekkert er
afgangs verði daglegra nauðþurfta.
Setjum svo, að sjómaðurinn hnigi
örendur með færið við borðstokk-
inn, kolabei'inn með pokann milli
bryggju og búðar, þvottakonan við
laugarnar. þjónustukonan við eld-
inn eða gólfþvottinn, vinnumenn-
irnir við orfið og nvjaltakonurnar í
kviunum. Engill dauðans hefði á
andartaki losað landið við gagns-
lausa byrði fátæklinganna. Máfctar-
sfcoðir þjóðfélagsins stæðu effcir í
ein.manalegri tign eins og háar eik-
ur, senv njóta sín bezt, þegar kjarr-
ið, sern vex í kringum þær, er
höggvið frá þeim.
Eftir væru í landinu hærri gjald-
endur þess: Stjómarráðið, allir
sýslumenn og dómarar, allt þingið.
allir prófessorarnir, allir lögmenn-
irnir, allir kaupnvenn og útvegs-
menn, allir unvboðssalar og agent-
ar. allir ,,brókar“ og fjárglæfra-
menn, allir prangarar og prakkar-
ar — í stuttu nváli: allir nytjamenn
í iandinu, allir frumherjar hjóðar-
innar.
Lítils háttar breytingar rnyndi
þó leiða af þessu mannhruiná. Fiski-
skipin fúnuðu franvan við borg eig-
endanna. Grasið sölnaði óslegið á
engjum og túnum í sveitinni. Fén-
aðurinn hryndi niður hirðingarlaus
í vetrarhörkunum. I höíuðborginni
væru húsin vatnslaus og gaslaus,
óræstuð, brotin og lek. Hvergi væri
mat eða drykk að fá. því að allir,
er lifðu, væru of vnenntaðir til að
seðja hungur sitt og leita sér
skjóls. Stutta stund horfðu embætt-
i&nvennirnir á þurran landsjóðinn.
lögmennirnir héldu u|)pi málaferl-
unum, þingmennirnir lvéldu á sér
hita við að bræða upp stjórnarskrá,
sem leyfði, að ráðherrar væru
margir.
En um síðir drægi þó líf og dáð
úr öllum — hvild dauðans færð-
ist líka yfir hina hærri gjaldend-
ur og að lokum heyrðist aðeins ein
rödd — rödd hrópandans i evði-
nvörkinni: Það væri einasti íslend-
ingurinn. þáverandi prófessor í
sögu, senv skjálfandi í dauðans
hrolii. er færðist yfir havvn. rök-
leiddi yfir náunv landa sinna, að
þeir, senv framleiða lífsnauð-
synjarnar, séu gagnsminnstu verur
í hverju þjóðfélagi.
Þá er komið að s.jálfunv kjarn-
anum. Lífið sjálft, reynslan,. heil-
brigð skvnsemi heilbrigðra manna,
mótmæla þessari réttleysisárás á
fátæklingana. Árásarnvennirnir
skipta um á réttu og röngu —
kalla þá nvenn gagnslausa, sem
halda uppi á Herkúlesarherðum
sínum himni þjóðarinnar. en
hyggja marga þá nýta og réttháa.
senv þiggia daglegt brauð sitt og
allt, senv þeir hafa í gjöld og aðra
eyðslu. frá er.fiði þeirra manna,
senv þeir fyrirlíta og neita um eín-
földustu og sjálfsögðustu laun fvr-
ir starfa þeirra. Því að hvað sem
blindir menn segja, þá er vinnan
nvóðir auðsins. Án vinnu er engin
velnvegun, ekkert líf, engin nvenn-
ing. Ög þeir, senv vinna á sjó og
landl, hvað senv verkið heitir og
hvað sem líður auðlegð þeirra —
þeir eru þær sönnu stoðir þjóðfé-
lagsins".
Þetta hefur líklega verið í fyrsta
skipti í sögu íslands, að vinnukon-
an við eldamennskuna og þvotta-
kerlingarnar við laugarnar í
Reykjavík heyrðu það sagt tæpi-
tungulaust, að þær væru stoðir
nvannfélagsins til jafns við sjálfan
söguprófessorinn nýja, sem hleypt
hafði þessa-ri gTein af stokkunum
nveð flokkaskiptingu sinni á þjóð-
arþegnunum á fjölnvennunv fundi í
höfuðstað landsins. Það var rök-
rétt franvhald þessarar kenningar,
að alþýða nvætti ekki lála bjóðá
sér hvað sem var. Hinurn nýja rit-
stjóra Skinfara varð hugsað til
þess fólks, sem varð að fara langa
vegu nveð strandferðaskipununv.
Hann lýsti fyrst f.vrsta farrými svo.
,,að þar megi lifa og að smekk
manna og siðgæðistilfinningu sé
ekki beinlínis hryllilega nvisböðið
Þá var sagan þó ekki hálfsögð:
„En þetta er nú sanvt
ekki sú hliðin, sem snýr
að flestum íslendingum, sem
ferðast nveð skipunv hér við
land, þvi að .fvrir hverja tíu. sem
búa á fyrsta farrýnvi, eru hundrað
í lestinni. . .
Þriðja farrými við íslandsstrend-
ur er ekki búið út sem dvalarstað-
ur fyrir nvenn og ekki heldur fyrir
dýr. Það er vörulestin. sem er tek-
in til íbúðar fyrir mörlandann. . .
Engin dagsbirta nær niður i
neðsta hólfið, og þar loga dauf
skriðljós. veggirnir eru ryðgaðir
og gólfin óhrein í meira lagi. Á
öllum tímuim árs er íslendingum
troðið niður i þessar daunillu
myrkvastofur. en þó einkum vojr
og haust. Má þá sjá. helzt hér við
Suðurland, einhveria þá hryliileg-
usfcu sjón, sem hugsaz.t getur: Gott
og myndariegt fólk í vistarverum.
sem annars eru ekki hortnar mestu
illmennum hiá þeim þjóðunv, sem
kalla sig siðaðar. Því art nú á dög-
unv dettur engri menntaðri þióð í
hug annað en að gera fangeisi sín
þannig úr garði. að þau séu björt.
loftgóð og hlý — að mannlegum
verum sé þar vel vært. án þess art
týna lveilsu sitvni eða virðingu fyr-
ir sjálfum sér.
En hjá okkur vekur það enga
eftirtekt. þó að fátæklingarnir.
senv þurf-a að frVa rnilli landsfiórð-
unga í atvinnuveit til að draga fram
lífið, verði að Hfa við hundraðfalt
T I M I N N - SUNNUDAGSBLAÐ
197