Tíminn Sunnudagsblað - 25.07.1971, Blaðsíða 14

franska hafi verið töluð með
árangri. En Stefán þessi var hinn
mesti efnis- og greindarpiltur.
Hann varð síðar faðir Friðjóns
heitins Stefánssonar rithöfundar
og þeirra ágætu systkina.
Svo var það nokkru seinna, að
nokkrir Frakkar komu til okkar
að Tungu og með þeim Stefán
Þorsteinsson. Það var til hljóðfæri
heima, eins og jafnan, og vildu nú
Frakkar láta syngja. Þá var fariö
að spila og syngja Gamla-Nóa, en
Stefán þýddi áður textann á
frönsku, öll erindin. Þegar
Frakkarnir heyrðu ljóðið á sínu
máli, hlógu þeir mjög. Og svo var
sungið og spilað. og skemmtu sér
allir sem bezt mátti verða, ekki
sízt F/akkarnir.
En á árum fyrri heimsstyrjald-
arinnar lagðist allt þetta niður.
Frakkar hættu að koma, og kirkj-
unni þeirra var breytt í íbúðarhús.
Sjúkrahúsið þeirra var keypt og
flutt út að Hafnarnesi, þar sem það
var notað fyrir barnaskóla, en í
Hafnarnesi var þá lítið sjávarþorp,
þótt nú sé það einnig horfið. Nú
þýddi ekki okkur, krökkunum, að
horfa til hafs. Það komu engar
duggur og ekki heldur neitt hér-
skip. Hið eina, sem minnti á veru
þessara sumargesta okkar, Fá-
skrúðsfirðinga, var lítill, afgirtur
reitur uppi í hlíðinni, með mörg-
um hvítum krossum. Þar voru
leiði þeirra Frakka, sem haft
höfðu sumardvöl hér við land á
liðnum árum, en ekki att aftur-
kvæmt til síns heimalands.
En svo sterkur þáttur í lífi Fá-
krúðsfirðinga á þessum árum,
dvöl Frakka var, þá munt þú þó
eiga fleiri og máske merkari minn-
ingar?
— Það rifjast auðvitað sitt af
hverju upp, þegar maður fer að
Ifta til baka.
Seytjánda júni árið 1911 ber hátt
í endurminningu minni. Þá var
hundrað ára afmæli Jóns Sigurðs-
sonar haldið hátíðlegt víða um
land og líka á FáskrúðsfirðL Við,
börnin í Tungu, fengum öll að
fara út í kaupstað þann dag, því
þar var skemmtunin lialdin, á svo-
kallaðrj Búðagrund. Sjálf hátíða-
hf'idin fóru fram undir beru lofti,
en kaffi og súkkulaði var drukkið
í t’aldi. Aðalræðu dagsins flutti
séra Jónas Hallgrímsson, sem lengi
hafði verið prestur í Kolfreyju-
stað, en var nú orðinn gamall og
b iinn að taka sér aðstoðarprest,
Harald Jónasson. Hafði séra Jónas
stundað guðfræðinám sitt í Kaup-
mannahöfn og verið tíður gestur
á heimili Jóns Sigurðssonar, sem
hann taldi „föður allra íslendinga
í Kaupmannahöfn“ — og var víst
ekki einn um þá skoðun.
Nú lýsti Jónas í ræðu sinni
mörgum komum sínum á heimili
Jóns, veizlum, sem hann hafði set-
ið þar, og mörgu fleiru. Var gerð-
ur góður rómur að ræðu séra Jón-
asar og þótti mönnum hún öll hin
fróðlegasta.
En það var fleira eftirminnilegt
um hönd haft á þessari skemmtun,
en ræða séra Jónasar, þótt góð
væri. Karlakór söng og ungir pilt-
ar sýndu glímu. Vori þeir um
fermingu eftir stærðinni að dæma.
Og það vakti sérstaka athygli, að
þeir voru allir á bryddum sauð-
skinnsskóm.
Þetta held ég að ég láti nægja
um afmælishátíð Jóns Sigurðsson-
ar. En fyrst ég á annað borð er
að rekja æskuminningar mínar,
langar mig að segja frá dálitlu,
sem ég hef aldrei getað gleymt, og
sem mér hefur oft komið í hug
síðar á ævinni.
Næsti bær fyrir framan Tungu
heitir Dalir. Þar bjó á uppvaxtar-
árum mínum maður, sem hét
Björn Stefánsson. Var hann búinn
að missa konu sína, þegar ég man
fyrst eftir, og þjó með dætrum
sínum. Voru þær heima til skiptis,
en fórú annars snemma að heim-
an til þess að afla sér menntunar,
enda voru þær allar miklar greind-
ar- og myndarmanneskjur.
Þegar ég kom að Dölum í fyrsta
skipti á ævinni, sá ég þrennt, sem
ég hafði aldrei áður séð, og þótti
mikið til koma: í fyrsta lagi var
það blómagarður í varpa, annað
var prjónavél uppi á lofti og hið
þriðja var — Sigvaldi Kaldalóns,
þar sem hann sat og lék á hljð-
færi. Var hann þá aðstoðarlæknir
hjá Georg Georgssyni á Búðum.
Löngu seinna, þegar ég um tví-
tugsaldur ' var við nám liér í
Reykjavík, sótti ég dönskutímá hjá
frú Kaldalóns, en hún var dönsk,
eins og menn vita. Svo var það eitt
kvöld, þegar frúin var að æfa mig
í að tala við sig á dönsku og lét
mig segja sér eitthvað frá eigin
brjósti að ég sagði henni frá þessu,
þegar ég hafði séð mann hennar
í fyrsta sinn. Hún hafði gaman af
frásögninni, og svo var auðvitað
ekki meira um það. En næst, þeg-
ar ég kom í dönskutíma, féll ég
gersamlega í stafi og ætlaði blátt
áfram ekki að trúa mínum eigin
augum, né heldur að þora að ganga
inn í stofuna. í stað þess að þar
væri allt búið undir kennslustund
eins og vant var, stóð þar dúkað
borð með kræsingum og Kalda-
lóns sjálfur> þar hjá. Sagði hann,
að ekki mætti minna vera, en ég
fengi kaffisopa, fyrst ég myndi sig
svo vel. Síðan settist læknir við
hljóðfærið sitt og lék fyrir okkur..
Það var ógleymanlegt kvöld. Og
þegar hann hafði leikið lyst sína
og hljóðfærið og við gert kræsing
unum alveg viðhlítandi skil, var
orðið alltof framorðið til þess að
hefja kennslustund. Má að vísu
segja, að maður hafi hlotið nokkra
æfingu í því að beita danskri
tungu það kvöld sem önnur, með
því að spjalla við hjónin, því allt-
af var töluð danska á heimili þeirra
Kaldalónshjóna.
— Þú minnist þarna á námsdvöl
þína í Reykjavík. Varstu lengi við
nám hér fyrir sunnan?
— Það má segja, að ég væri hér
með annan fótinn. Ég var hér ákaf
lega oft á veturna, en það var ekki
nærri alltaf allur veturinn í einu.
Oft kom ég heim á miðjum vetri,
en stundum var ég líka alveg til
vors.
Árið 1920 kom ég heim frá
Reykjavík í janúar. Fór ég þá með
skipi til Reyðarfjarðar og á báti
þaðan að Hafranesi. Þaðan gekk ég
yfir Hrossadalsskarð niður á Nor,ð-
urbyggð Fáskrúðsfjarðar. Við gist-
um á Hafnarnesi hjá Einari Friðr-
ikssyni, föður dr. Friðriks Einars-
sonar, læknis. Þar var í heimili
mágur Einars og nafni, Einar
Hálfdánarson, fróður maður og
greindur vel.„Þegar við vorum að
borða kvöldmatinn, sagði Einar
Hálfdánársori við mig: „Hvað seg
ir þú af þinginu?“
Ég komst í bobba og hef víst
orðið hálfvandræðaleg. Á þing-
pall hafði ég auðvitað aldrei kom-
ið. Þá fyrst gekk alveg fram af
gamla manninum. Hélt hann að
það myndi seint henda sig, að
dvelja vijjum saman í Reykjavík
án þess að koma á áheyrendapalla
Alþingis. Var aúðheyrt, að honum
þótti 4g ófróður unglingur og
sinnulítil um nauðsynlega hluti.
Nei, það er ekki nýtilkomið, þetta,
að hinum eldri þyki unglingarnir
alvörulausir og skeytingarlitlir um
það, sem mestu varðar.
662
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ