Tíminn Sunnudagsblað - 25.06.1972, Page 12

Fyrir nokkrum vikum hringdi And-
rcs Kristjánsson, ritstjóri, til mín og
sagöi: ,,ÞÚ ættir aö tala við hann Guö-
mund Gilsson.” ,,Hver er þaö?” spuröi
ég, eins og úti á þekju. ,,Hann var
bóndi fyrir vestan, en er staddur hérna
i bænum núna til þess aö halda upp á
r
GUÐMUNDUR GILSSON, FYRRUM
BÓNDI t HJARÐARDAL í ÖNUNDARFIRÐI
HEFUR KOMIÐ TIL MANNS STÓRUM
BARNAHÓPIÁ LITILLI JÖRÐ, EN TIL ÞESS
VARÐ HANN AÐ HAFA ANNAN FÓTINN Á
SJÓ EN HINN Á LANDI. HANN ER NU ATT-
RÆÐUR EN ÞÓ ERN VEL OG KOM TIL
REYKJAVÍKUR NÝLEGA I ÞVl SKYNI AÐ
HALDA UPP Á SEXTÍU ÁRA SKIPSTJÓRA-
AFMÆLI SITT, ÞEGAR SJÓ MANNA-
SKÓLANUM VAR SLITIÐ Á DÖGUNUM.
PÁLL SONUR HANS ÁTTI ÞÁ UM LEIÐ
TUTTUGU ÁRA SKIPSTJÓRAAFMÆLI. —
V.S. BRÁ SÉR Á TAL VIÐ GUÐMUND OG
BAÐ ÞENNAN SANNKALLAÐA ÚT-
VEGSBÓNDA AÐ SEGJA OKKUR EITT-
HVAÐ FRÁ DÖGUM SÍNUM.

Með annan fótinn á
sjó en hinn á landi
sextiu ára skipstjóraaf mælið sitt”,
sagði Andrés. Siöan var samtalinu lok-
ið og ég lagði simann á. En svo fór ég
að hugsa: Bóndi fyrir vestan, og er þó
aöhalda upp á skipstjóraafmæli? Nei,
nú hlaut ég aö hafa tekiö eitthvað
skakkt eftir, og það meira en lítiö.
Jæja, þetta hlyti aðkoma iljós — og ég
skundaöi þangaö, sem Guðmundar var
von. Góöur var hann heim að sækja, en
ég þoröi ekki aö láta á fávizku minni
bera og spurði þvi með mestu gætni:
— Hvort er það sveitabúskapur eöa
sjómennska, sem þú hefur stundaö um
dagana, Guðmundur?
— Hvort tveggja, svaraði hann með
hógværð og yfirlætisleysi hins lifs-
reynda manns. Minn búskapur var
alltaf blandaður. Ekki þó i þeirri
merkingu, sem algengast er að leggja
i það orð nú á dögum, það er að segja
að bústofninn sé jöfnum höndum sauð-
fé og kýr, heldur i hinni merkingunni,
að sjór og land var stundað nokkurn
veginn jöfnum höndum.
Fyrir sextiu árum var ég hérna i
Reykjavik og stundaði nám i Sjó-
mannaskólanum. Og það er nú einmitt
þess vegna, sem ég er staddur hérna
nú. Það er nefnilega verið að segja upp
Sjómannaskólanum núna i dag, og þá
eru rétt sextiu ár liðin siöan ég tók
skipstjórapróf. Eðlileg afleiðing af
þessu var svo sú, að lengi vel var mað-
ur með annan fótinn á sjó, en hinn á
landi — og liðu svo allmörg ár. En árið
1919 hóf ég formlegan búskap og ætlaði
nú að lifa af landbúnaði eingöngu.
Brátt kom þó i ljós, að það nægði eng-
an veginn til þess að sjá fjölskyldunni
farborða, sem óx hratt.
— Snerir þú þér þá aftur að fornvini
þinum, sjónum?
— Já, um annað var ekki að ræða.
Ég keypti mér trillu og fór að gutla á
henni, en réðist ekki aftur á skútu.
— Skútuöldin hefur auðvitaö ekki
verið búin að renna sitt skeið fyrir
vestan á uppvaxtarárum þinum?
— Nei, nei. Hún stóð með fullum
blóma löngu eftir að ég fór að taka eft-
ir lifinu i kringum mig.
— Var ekki skútulifið hin arðvænleg-
asta atvinna, á meðan það var og hét?
— Það var alls ekki svo slæmt. Ég
get sagt það sem dæmi, að þarna i ná-
grenni viö mig, á Sólbakka, var hval-
veiðastöð en þangað réðust mennyfir-
leitt ekki, þótt þar ætti að heita fast
land undir fótum, i fleira en einum
skilningi. Menn vildu miklu heldur
vera á hákarlaskipunum, þvi þar
fengu þeir bæði kaup og premiu, sem
kölluð var. Vinnumennirnir fengu
premiuna, en ihúsbændurnir hirtu
kaupið. Þetta var miklu betri útkoma,
einkum fyrir vinnumennina. Við hval-
veiðistöðina á Sólbakka unnu þviyfir-
516
Sunnudagsblað Tímans