Morgunblaðið - 22.05.2004, Qupperneq 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 22. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
DAGNÝ Jónsdóttir, þingmaður
Framsóknarflokksins, sagði við upp-
haf þingfundar Alþingis í gær ein-
kennilegt að Hæstiréttur vísaði ekki
málverkafölsunarmálinu aftur til hér-
aðsdóms heldur felldi endanlegan
dóm. Hún sagðist ekki skilja af hverju
fölsuð málverk séu ekki tekin af
markaðnum eins og gilti um aðrar
falsaðar vörur. „Ég spyr hvort ein-
hver óvissa sé í lögum sem geri það að
verkum að Hæstiréttur dæmi með
þessum hætti,“ sagði hún og taldi
engan vafa leika á því að Alþingi og
ráðherrar þyrftu að bregðast við og
skoða lögin.
Þingmaður Samfylkingarinnar,
Lúðvík Bergvinsson, sagði Hæstarétt
hafa sett út á rannsókn málsins.
„Hæstiréttur getur aðeins byggt á
þeim gögnum sem liggja fyrir og í
þessu tilviki lágu ekki fullnægjandi
gögn fyrir,“ sagði hann og spurði
hvort dómsmálaráðherra hefði enn
óbilandi trú og traust á ríkislög-
reglustjóra eftir þessa rannsókn.
Davíð Oddsson, forsætisráðherra
og starfandi dómsmálaráðherra,
sagði að svo virtist sem Lúðvík hefði
ekki átt annað erindi í ræðustól en að
koma höggi á ríkislögreglustjóra-
embættið. „Það hefur ekkert komið
fram um það, að þessi rannsókn hafi
ekki verið unnin af miklum heilindum
og miklu afli af hálfu ríkislögreglu-
stjóraembættisins,“ sagð Davíð og
umræðan snerist um hvaða þættir
yrðu að vera til staðar svo Hæstirétt-
ur gæti lagt efnisdóm á mál.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,
menntamálaráðherra, sagði að fyrir
nokkru hefði verið ákveðið að fara vel
yfir mál sem snerta málverkafalsanir
með það í huga að skoða hvaða áhrif
slíkar falsanir hafa á menningarsög-
una og myndverk þekktra meistara.
Sagðist Þorgerður Katrín hafa
ákveðið að skipa starfshóp og væri að
móta hann nú, og hópurinn myndi
m.a. fá það hlutverk að skrifa grein-
argerð um áhrif listaverkafölsunar og
skila tillögum til úrbóta um hvernig
hægt sé að sporna við listaverkaföls-
un. Sagði ráðherra að helstu sérfræð-
ingar verði skipaðir í þennan starfs-
hóp.
Kolbrún Halldórsdóttir, þingmað-
ur Vinstri grænna, þakkaði mennta-
málaráðherra fyrir að setja starfshóp
til að vinna að lausn málsins. Það sé
nauðsynlegt að rannsaka málverka-
fölsunarmál til hlítar og réttarstaða
bæði eigenda og höfunda verði skoð-
uð og greitt úr þeirra málum.
Mál byggt á sandi
Guðjón Arnar Kristjánsson, for-
maður Frjálslynda flokksins, sagði
stöðu eigenda málverka í þessu máli
ömurlega. Þeir viti ekki hvort þeir
eigi fölsuð eða ófölsuð málverk. „Hér
er um að ræða eitt dýrasta rannsókn-
armál í íslenskri sögu. Það virðist
vera byggt á sandi. Ferlið tók sjö ár
og það á sjálfsagt eftir að bætast við
kostnaður vegna málaferlanna,“
sagði Guðjón og vildi skoða málið bet-
ur.
Guðmundur Árni Stefánsson, þing-
maður Samfylkingarinnar, sagði að
það væri sérkennilegt að forsætisráð-
herra héldi því fram að fráleitt væri,
ósanngjarnt og óeðlilegt að víkja orði
að ríkislögreglustjóra og hans starfs-
mönnum. Auðvitað væri það undir á
sama hátt og niðurstaða Hæstaréttar
og raunar enn frekar og alls ekki væri
óeðlilegt að rætt væri hvernig ríkis-
lögreglustjóri og framkvæmdavaldið
hafi staðið að þessu máli.
Þorgerður Katrín sagði að að sér
sýndist að Lúðvík Bergvinsson væri
enn við sama heygarðshornið og á síð-
asta kjörtímabili þegar þau sátu sam-
an í allsherjarnefnd þingsins en svo
virtist sem Lúðvík væri með ríkislög-
reglustjóra og allt sem hann gerði á
heilanum.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir menntamálaráðherra skipar starfshóp vegna listaverkafalsana
Alþingi skoði lög í kjöl-
far hæstaréttardóms
AF 90 fyrirtækjum sem högnuðust
mest á síðasta ári samkvæmt Frjálsri
verslun er ljóst að um 60 þeirra hafa
annaðhvort markaðsráðandi stöðu
eða þá að mikið álitamál er hvort svo
sé, sagði Ásgeir Friðgeirsson, vara-
þingmaður Samfylkingarinnar, í
þriðju umræðu um fjölmiðlafrum-
varpið á Alþingi. Nær öll fyrirtækin
hefðu veltu yfir tveimur milljörðum
króna og mættu því ekki fjárfesta fyr-
ir meira en 5% í ljósvakamiðlum verði
frumvarpið að lögum.
Ásgeir sagði fjölmiðlafrumvarpið
takmarka möguleika til fjármögnun-
ar ljósvakafyrirtækja, útiloka líkleg-
ustu fjárfestana og minnka kaup-
endahópinn. „Pípur fjármagns til
fjáfestinga í þessari atvinnugrein eru
þrengdar verulega, sem er afar
óheppilegt þar sem tækni og afþrey-
ingargreinar kalla á háar fjárfesting-
ar.“
Hann sagði það umhugsunarvert
að takmarka eignarhald markaðsráð-
andi fyrirtækja í fjölmiðlum við 5%.
Ekki væri með neinum hætti hægt að
sjá rökræn tengsl milli þess og fjöl-
breytni í dagskrárefni, sem er meg-
inmarkmið frumvarpsins.
Ásgeir sagði að heppilegt hefði ver-
ið að skoða hvaða afleiðingar þetta
hefði fyrir fjárfestingar í þessari at-
vinnugrein og hversu mikið þetta
þrengdi pípur fjárstreymis inn í at-
vinnugreinina. Ein leið til þess væri
að skoða þau fyrirtæki sem högnuð-
ust mest á síðasta ári. Það væri eðli-
legt; þau hefðu peninga og fjármuni
og gætu hugsanlega fjárfest í öðrum
starfsgreinum og dreift áhættunni.
Þau 30 fyrirtæki af 90 sem geta
samkvæmt frumvarpinu, að mati Ás-
geirs, fjárfest í ljósvakamiðlum eru
nær öll sjávarútvegsfyrirtæki. Því
spurði hann: „Er það markmið þess-
ara laga, að kvótakóngar og fyrir-
menn í sjávarútvegsfyrirtækjum séu
þeir einu sem megi fjárfesta og eiga
virkan hlut í íslenskum ljósvakafyr-
irtækjum?“
Sérlög sett áður
Einar K. Guðfinnsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, sagði aðstæður
hér dálítið sérstakar. Ekki væri bara
um gríðarlega samþjöppun á eignar-
haldi að ræða heldur væri stærsti
auglýsingakaupandinn, sá sem fram-
fleytti að miklu leyti frjálsum fjölmiðl-
um, einnig eigandi. Það hefði mark-
aðstruflandi áhrif.
Einar vakti athygli á því að und-
anfarið hefði löggjafinn fært sig í þá
átt, með sérlögum og hugmyndum að
löggjöf, að reyna að tryggja tiltekna
valddreifingu og eignadreifingu í
þjóðfélaginu. Vísaði hann til sér-
stakra laga um hámark á kvótaeign
útgerða. Í umræðum um þær leik-
reglur, sem hefðu í för með sér kröfu
um tiltekna dreifingu eignarhalds,
hefði ekki komið til álita hvort þær
brytu gegn stjórnarskránni.
Hann minntist þess að menn hefðu
mjög rætt um það hvort ásetningur
fjölmiðlafrumvarpsins væri óeðlilegt
inngrip og hefði áhrif á eignarréttinn í
þjóðfélaginu. Rifjaði hann þá upp
frumvarp sem Steingrímur J. Sigfús-
son og Ögmundur Jónasson, þing-
menn Vinstri grænna, fluttu á Alþingi
1999–2000, um hvernig eignarhaldi
skyldi háttað í viðskiptabönkum
landsins. Þá hefði varaþingmaður VG,
Álfheiður Ingadóttir, lýst því yfir á
Alþingi að m.a. í Ameríku væri leyfi-
legt að kveða á um dreifingu eignar-
halds fjölmiðla og spurt um ístöðu og
staðfestu eftirlitsstofnana yrði sam-
þjöppun valds á þessu sviði.
„Það hefur komið mér á óvart
hversu mjög mér finnst Vinstri græn-
ir nánast hafa gengið í björg í þessari
umræðu,“ sagði Einar og vitnaði í
skrif Helga Guðmundssonar, fyrrver-
andi ritstjóra Þjóðviljans, á heimasíðu
Ögmundar Jónassonar. Þar segi:
„Stjórnarandstaðan hefur gert öll rök
auðmanna gegn frumvarpinu að sín-
um en gerir lítið eða ekkert með rök
þeirra sem segja: Það er nauðsynlegt
að setja samþjöppun á eignarhaldi á
fjölmiðlum skorður með lögum,“ og
stjórnarandstaðan geri meira mál úr
aðferð en afleiðingum.
Vinstrið ruglast í ríminu
Svo hafði Einar eftir Helga í ræðu
sinni og sagði: „Hvað er eiginlega um
að vera í pólitíkinni? Hefur „vinstrið“
ruglast gersamlega í ríminu?“
„Þetta, virðulegi forseti, fannst mér
á margan hátt athyglisverð nálgun og
athyglisvert ljós sem þessi gamli rit-
stjóri Þjóðviljans varpar á þetta mál,“
sagði Einar K. Guðfinnsson.
Segir frumvarpið útiloka
þátttöku margra fyrirtækja
Morgunblaðið/Árni Torfason
Íbyggnir: Pétur H. Blöndal og Þórarinn E. Sveinsson niðursokknir.
Stjórnarand-
staðan sögð gera
rök auðmanna
að sínum
HALLDÓR Blöndal, forseti
Alþingis, gerði athugasemd við
það hvernig Björgvin G. Sig-
urðsson, þingmaður Samfylk-
ingarinnar, notaði andsvars-
rétt sinn eftir að
samflokksmaður hans Helgi
Hjörvar hafði talað í þriðju
umræðu um fjölmiðlafrum-
varpið.
„Ætlast er til þess að við
kveðjum okkur hljóðs til að
vera með andsvar við ræðu
þess alþingismanns sem síðast
talaði en höldum ekki uppi
skjalli samherja og lengjum
þannig umræðuna, sem er al-
gjört brot á þingsköpum, en
lýsir með öðrum hætti með
hvaða hugarfari þessir hátt-
virtu þingmenn stíga hér í
ræðustól,“ sagði Halldór og
hélt áfram:
„Með því hugarfari að svín-
beygja og snúa útúr þingsköp-
um. Og með því hugarfari að
halda ekki þær reglur sem
þeim ber að halda.“
Helgi Hjörvar, þingmaður
Samfylkingarinnar, benti Hall-
dóri á að ræða þetta undir liðn-
um fundarstjórn forseta hygg-
ist hann ræða þingsköp.
Athugasemd
við túlkun Halldórs
Rannveig Guðmundsdóttir,
þingmaður Samfylkingarinnar,
sagðist áður hafa heyrt svip-
aðar athugasemdir ef þing-
menn koma með andsvör án
þess að vera sérstaklega á
móti efnisatriðum í ræðu síð-
asta ræðumanns.
„Ég geri miklar athuga-
semdir við þessa túlkun,“ sagði
hún og andsvar væri það sama
og „replik“ á skandinavísku.
„Það er að segja að koma inn
með viðbrögð við ræðu þing-
manns.“
Þetta hafi verið innleitt í
þingsköpin á Íslandi þótt það
hafi gerst seinna en í ná-
grannalöndunum. Orðið and-
svar gæti verið rangtúlkað í
þessu samhengi því þingmenn
ættu einnig að koma með við-
brögð, viðbótarupplýsingar eða
athugasemdir.
Það þurfi ekki að vera í and-
stöðu við ræðu þingmannsins
sem talaði. Ef þetta væri ekki
réttur skilningur vildi hún taka
þetta mál fyrir og hvort það
væri einhugur um túlkun Hall-
dórs Blöndal á andsvarsrétti
þingmanna.
Guðmundur Árni Stefánsson
var í forsetastóli þegar þessi
orðaskipti fóru fram.
Andsvör
ekki fyrir
skjall
samherja
Í ANDSVÖRUM við ræðu Helga
Hjörvar, þingmanns Samfylking-
arinnar, um fjölmiðlafrumvarpið í
gær sagði Halldór Blöndal, þing-
maður Sjálfstæðisflokksins, að það
hefði verið hálfklökkt hvernig hann
flutti mál sitt undir þeim formerkj-
um að það væri trygging fyrir frelsi
og fjölbreytni í fjölmiðlum að láta
markaðsráðandi aðila ráða líka yfir
fjölmiðlunum.
„Það er sú framtíðarsýn sem mað-
ur sér nú að sósíalistarnir hafa hér í
þinginu. Þeir hugsa sér að við eig-
um að sitja uppi með slíkar keðjur
sem seilast til áhrifa á æ fleiri svið-
um,“ sagði Halldór og minnti á að
Helgi kæmi frá Alþýðubandalaginu.
Helgi svaraði og sagðist hafa
meiri trú á íslenskum fjölmiðlum en
það að markaðsráðandi aðilar gætu
keypt sig til áhrifa og látið fjölmiðla
tala sínu máli. „Við höfum aldrei tal-
að fyrir því að markaðsráðandi fyr-
irtæki ættu að ráða á fjölmiðla-
markaði. Við höfum sagt að allir
sem vilja prenta, útvarpa eða sjón-
varpa skoðunum sínum eigi að fá að
gera það. Það heitir einfaldlega,
háttvirti þingmaður Halldór Blön-
dal, tjáningarfrelsi og er grundvöll-
ur samfélagsgerðar okkar, stjórn-
skipunar og þess Alþingi sem hér
starfar.“
Halldór sagðist ekki vilja að í
þjóðfélaginu væru 60–70% af öllum
frjálsum fjölmiðlum í einkageir-
anum í eigu sama aðilans. „Undir
engum kringumstæðum getur mað-
ur með mína skapgerð og minn upp-
runa hugsað sér að sá, sem er
kannski með helminginn af mat-
vörubransanum, meira en helming-
inn af lyfjabransanum og þar fram
eftir götunum, að hann sé líka með
60–70% af hinni frjálsu fjölmiðlun í
landinu. En þetta er sú sýn sem
þessi háttvirtur þingmaður hefur
fyrir frjálsa fjölmiðla í landinu og
það er ömurleg sýn vil ég segja
herra forseti.“
Segir sýn sósíalista vera ömurlega