Íslendingaþættir Tímans - 27.07.1968, Blaðsíða 5

yjm var kærastur af öllu, með veiði-
ítöngina i hönd, leiðbeinandi að-
fcomuinönnuTn, hné hann hijóðlega
ftð brjóstum móðurfoldar slnnar
og sofnaði svefninum djúpa
Og langa. Þarna gekk Steingrímur
1 Nesi yfir landamærin miklu er
skilja lif og dauða. Bóndinn í Nesi,
skáldið, snillingur stökunnar, kenn
arinn og karlmennið en ljúfling-
urinn svo mjög, á þennan hljóð-
liáta, höfðinglega og hátíðlega hátt.
Steingrímur í Nesi sigraði sjálf-
an sig í dauðanum.
„Ef að rétt með flugu fer
fimur stangaranaður,
Kirkjuhólmakvíslin er
kjörinn veiðistaður.“
Tæpt ár er liðið síðan við Stein-
grímur sátum síðast saman á bökk-
um Laxár við Kirkjuhólmakvíslina
beint austur af bænum Nesi. Atvik
in höfðu hagað því pannig, að fund
um okkar bar nú sjaldnar saman
við „ána eilífu.“ Við vorum sáttir
við slík forlög en söknuðum hvors
annars þeim mun meira við nið ár-
innar. Allgóða stund sátum við
báðir hljóðir að loknum kveðjum
hvors til annars. Söngur Laxár
leiddi hugi okkar saman, hægt og
hljóðlega með nærgætni og þeirri
viðkvæmni, er féll í stuðla við um-
hverfið og undirleik árinnar.
„Hvert mun sá straumur halda?
Hvað mun upptökunum valda?“
Svo röktum við slæður minning-
anna upp úr gullkistum liðinna ára
fcuga. Og þarna var hann enn, eins
og fyrr, gefandinn en ég þiggjand-
inn.
Steiugrimur í Nesi elskaði þenn-
an stað, þessa náttúru og þetta
svið Laxár frá Þvottaklöppinni og
út á Skriðuflúð, með Kirkjuhólma-
kvíslina miðsvæðis. Hann tilbað,
tignaði og dáði þessa árbakka und-
ir vanga heiðarinnar Og mundi
hann hafa kosið sér annað leiksvið
fremur en einmitt þetta til kveðju-
stundar við lífið, Ég efa það.
Þarna var Steingrímur í Kesi mest
ur höfðingi og höldur í ríki sínu
þótt hvarvetna væri höfðingsbrag-
ur yfir för hans og yfirbragði.
Og þarna lifði hann og dó.
„Þessum brekkum brjóstum hjá
beztu gekk ég sporin,
þegar brá mér eintal á
albjört nótt á vorin.“
Steingrimur Baldvinsson bóndi í
Nesi er án efa eitt hið mesta og
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
bezfca „náttúrubarn,“ náttúruskoð-
andi, nóttúruunnandi og náttúru-
njótandi, sem ég hefi nokkurn tíma
þekkt. Hann var sannur aðdáandi
lands og þjóðar, íálendingur í húð
og hár.
Stundum átti Steingrimur það tU
að vera djúpur og dulur í hugsun.
En á næsta andartaki varð hann
opinn og auðlesinn í orðl, lát-
bragði og athöfn. Hann var höfð-
inglegur íslenzkur bóndi og al-
þýðumaður í yfirbragði og fasi.
Viðkvæmnin var óvenju rík í
skapgerð hans, hrifnæmni jafnan
viðbúin og þá ætíð túlkandi og
veitandi á sérkennilegan og eftir-
minnilegan hátt. En hann var líka
mjög geðríkur og skaphöfnin
skörp, þótt hann skipaði henni fyr-
ir á hinn prúðmannlegas-ta hátt.
Umfram ailt unni hann vorinu, birt
unni og gróandanum og tók þenn-
an munað fagnandi í fang sér af
barnslegri gleði og með gíóandi til-
finningum. Það var því ekki að
undra, þótt honum væri tíðrætt
um sporin sín á bökkum Laxár, í
brekkunum í heiðarvanganum og í
hvömmunum, við hraunjaðar-
inn og um blómskrýddar eyjar og
hólma árinnar. Þessi spor voru
gengin í birtu vors og sumars,
birtu kærleika og lotningar.
Og þá sáu hin skyggnu augu hans
silfraðan lónbúann — laxinn —
leita á móti straumi sterklega og
stikla flúðir,*hylji og strengi með
sterkri þrá að settu marki.
„nafni þínu lengi, lengi
lýðír velja heiðurssess.“
Þannig kvaddi Steingrímur 1
Nesi föður minn eftir nálega 40
ára náin Kynni. Mér verða nú þessi
orð skáldsins í Nesi efst í huga,
þegar hann er allur og kveðjustund
in kallar. Þau eru honum sjálfum
hér með helguð í djúpri virðingu
og þöfck.
Steingrímur í Nesi var um ára-
bil kennari í dalnum sínum. Æsk-
an kunni að meta hann og dáði
hann. Og það er til marks um karl-
mennsku þessa viðkvæma manns,
að á vetrarkvöldi, á leið sinni heim
að Nesi frá kennslu og önnum
dagsins, sveik fönnin undir fótum
hans og hann féll í hraungjá. Það-
an var honum ekki bjargað fyrr
en dægri síðar. En Sfceingrímur í
Nesi átti þann andans yl, sem orn-
aði lífi hans og bjarg þvi þá frá
bráðum bana. Sálarró hans og and-
legt afl gekk þar til hólmgöngu
við manninn með ljáinn.
Steingrímur í Nesi var af eðli-
legum ástæðum oft kvaddur til
trúnaðarstsrfa fyrir siveit sína og
sýslu. Slíkir hæfileikamenn, sem
hann, eiga jafnan eritsama ævi og
á þá er oft kallað. Dagurinn verð-
ur þeim því oft á tíðum of stutt-
ur, en önnin er þeim hins vegar
jafnan kær.
Steingrímur í Nesi verður mér
jafnan hugstæður um flesta menn
fram. Hann var mér hinn tryggi
og góði vinur, sem aldrei brást,
þess háttar maður, sem tók með
nærgætni og skilningi á málunum,
þegar skoðanir okkar fóru ekki
einn og sama farveg. En hann hélt
fast og heiðarlega við sannfærða
skoðun sína. Hann var hinn „firni
flugumaður,“ sem miðlaði mér ó-
spart af þeirri íþrótt sinni, list og
þekkingu. Hann var skáldið og
hinn þjóðkunni hagyrðingur, sem
ætíð var reiðubúinn að gefa af
þeim andans auði sinum og ljá mér
hollráð í meðferð málsins, sem
honum var í blóð borið og sem
'hann tilbað, tignaði og dáði um-
fram flest. Hann var bóndinn og
húsbóndinn, sem ásamt sinni
ágætu eiginkonu opnaði dyr sínar
og heimili á gátt fyrir mér, dálitl-
um hnokka, er hann tók á kné
sér og síðar með opnum örmum,
alúðlegu viðmóti, kærleika, tryggð
og vináttu.
Aðaldalur drúpir nú höfði.
Dalurinn dagri er fátækari í dag
en í gær.
Steingrímur í Nesi er dáinn.
Algóður guð vaki yfir Nesi í Að-
aldal, yfir húsfreyjunni, frú Sig-
ríði Pétursdóttur, yfir börnum
þeirra hjóna og ættmennum öll-
um.
„— nafni þínu lengi, lengi,
iýðir velja heiðurssess.—“
Jakob V. Hafstein.
★
5