Íslendingaþættir Tímans - 27.07.1968, Page 9

SEXTUGUR:
GÍSLIHÖGNASOH
BÓNDI
Gísli Ilögnason bóndi Læk í
Hraiungerðisíhaeppi, er sextugur
fæddur 13. júlí 1908 á Heiðarbæ í
Þingvallasveit, ea foreldrar hana
voru þá í kaupavinnu þar nýbyrj-
uð búskap í Reykjavík. Þau voru
Högni Guðnason, Högnasonar í
Reykjadal í Hrunamannahreppi af
ætt Högna prestaföður, og Ólöf
Jónsdóttir filá Köldukinn í Holtum
Gíslasonar Ásum í Gnúpverja-
hreppi.
Eftir tveggja ára veru í Reykja-
Vík fóru þau hjón árið 1909, að
Austur-H'íð í Gnúpverjahreppi og
þar bjuggu þau í 10 ár,
en fóru þá að Laxárdal
í sömu sveit og gerðu
þau garðinn frægan um áratugi, og
þar situr Högni enn í hárri elli
hjá Björgvin bónda syni sínum.
Börn þeirra Laxárdalshjóna voru
8 og Gísli þeirra elztur. Framan
af búskaparárum foreldra hans var
lífsbaráfcta hörð á litlu koti eins og
Austur-iHlíð var þá, en tók að batna
eftir að Laxárdal kom, þó einnig
þar yrði að beita mikilli elju svo
stórt heimili hefði nóg.bjargræði.
Gísli lagði strax fram krafta sína
og efldist skjótt að vilja og hörku,
en í Laxárdal sannast það sem
Bjarni Thorarensen sagði í hinu
jón, að sér hlýni jafnan um hjarta
rætur, þegar honum verður hugs-
að til Eggerts, eða þegar hann
hittir einhvern af afkomendum
hans.
Frá Laugardælum fór Gúðjón
árið 1935 að Glóru í Hraungerðis-
hreppi og hóf þar búskap með
konu sinni, Kristínu Guðmunds-
dóttur frá Drumlboddsstöðum í
Biskupstungum, en þar voru þá
búin að vera í hjónabandi í tvö
ár. Frá Glóru fluttu þau eftlr eitt
ár að Boliastöðum og hafa búið
þar síðan. Börn þeirra hjóna eru
þrjár dætur, allar gilftar og farn-
ar að heiman, og einn sonur, sem
stundar búskapinn með foreldr-
um sínum. Fósturson eiga þau
einnig. Hefur samlyndi og sam-
starf fjölskyldunnar verið til fyr-
irmyndar. Guðjón hefur ræktað
mikið og gert góð tún úr grýttu
landi, en hann hefur einnig með
alúð ræktað bústofn sinn og á
góða gripi. Munu flestir, að
minnsta kosti hér á Suðurlandi,
sem við nautgriparækt fást, kann-
ast við Bolla, hið fræga kynbóta-
naut, sem af sérfróðum mönnum
er samkvæmt reynslu talið hafa
bezt verið allra nauta hér sunn-
an lands, en móðir þess var kýr-
in Baula i Bollastöðum, sem fyrstu
verðlaun hlaut á landbúnaðarsýn-
ingunni í Reykjavík 1947 og aft-
ur Slík verðlaun 1951.
Hér um slóðir er Guðjón ekki
síður kunnur fyrir áhuga sinn og
árangur í hrossarækt, þó ekki
hafi hann sjálfur hampað því.
Hann elskar góða hesta og nýt-
ur mikils yndis af samvistum við
þá. Hefur hann fyrr og síðar átt
gæðinga og er manna nærfærnast-
ur við þessa vini sína.
Iirossaætt sú, er Guðjón hefur
mest ræktað, er komin út af
hryssu, er hann keypti ótamda á
uppboði fyrir rúmum aldarfjórð-
ungi. Hafði hann gefið tryppi þessu
gætur og þóttist sjá í því mikla
kosti. Fór hann á uppboðið með
þann ásetning — þótt fátæfcur
væri — að eignast tryppið, hvað
sem það kostaði. Annar glöggur
hestamaður fór einníg á uppboð-
ið í sömu erindum. Buðu þeir hvor
í kapp við annan og var þeirra
atgangur harður og langur, en
honum lauk með sigri Guðjóns,
og fór hann heim með hryssuna
ungu. Var Guðjón svo glaður yfir
sigri sínum, að honum kom ekki
‘ dúr á auga næstu nótt.
Þessi glaða andvökunót var
upphaf að mörgum hamingju-
stundum, sem Guðjón hefur síð-
an átt, og bættust við aðrar í lífl
hans, þvi hryssan varð snillings-
reiðhross og afkvæmin líkjast ætt-
móðurinni í því, að vera fögur á
að Iíta, gædd fjöri og gangfimi,
enda var eigandinn jafnan mjög
vandlátur að makavali fyrir uppá-
halds hryssu sína, eins og vera
bar.
Guðjón er starfsmaður mikill
og hefur yndi af búskapnum. Á
yngni árum var hann talinn meðal
beztu sláttumanna, en þó bar af,
hversu fljótur hann var að binda
hey. Lék honum allt í höndum, er
að heyskap laut og var hann mjög
eftirsóttur til þeirra starfa, sem
og allra starfa, ekki sízt þeirra,
er fjör og karlmennsku þurfti til.
Guðjón á Bollastöðum er ekki
eitt í dag og annað á morgun,
hann er maður fastlyndur, en
einnig frjálslyndur í skoðunum.
Hann er enn vel á sig kominn,
þótt sextugur sé. Hann hefur ekki
sótzt eftir umboðsstörfum á vett-
vangi félagsmála, en lagt gott til
mála og verið jafnan í þeirri sveit
manna, er vilja styðjast við fé-
lagsleg átök til framfara, þvi
hann skilur, að alþýða manna get-
ur aðeins með þeim hætti tryggt
sér viðunandi Iífsfcjör og sótt fram
til þeinra umbóta,, sem nauðsyn-
legt er að ná á hverjum tíma.
Guðjón mun hér eftir sem hing-
að til hafa bóndans iðju að við-
fangsefni og rækja starf sitt með
hóflegu stolti þes manns, sem
finnur þróttinn í sjálfum sér, þekk
ir söguna og veit, að án bænda-
stéttarinnar getur þjóðin ekki þrif
izt í landinu.
Megl Guðjón, kona hans og
börn, lengi lifa og njóta gæfu og
gengis.
Ágúst Þorvaldsson.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
V
9