Íslendingaþættir Tímans - 21.09.1972, Qupperneq 7

Olöf Runólfsdóttir
frá Syðstu-Fossum
,,Þá eik i stormi hrynur háa,
þvi hamrabeltin skýra frá,
en þegar fjólan fellur bláa,
fallið það enginn heyra má —
en ilmur horfinn innir fyrst
urtabyggðin hvað hefur misst.”
Snemma i nóvembermánuði siðastl
'andaðist á Sjúkrahúsi Akraness
Ólöf Runólfsdóttir frá Syðstu-Fossum
i Andakil, Borgarfjarðarsýslu. Hún
var jarðsett að Görðum á Akranesi við,
hlið sonar sins 12. sama mánaðar, að
viðstöddum nánustu vinum og tengda-
fólki.
Mig langar til, þótt seint sé, að biðja
Islendingaþætti TIMANS að geyma
mynd hennar og örlitla minningu, þvi
Olöf var vissulega kona, sem skilur
eftir sig góðar minningar hjá öllum
þeim, er af henni höfðu kynni.
Ólöf Runólfsdóttir var fædd 16. mai
1908 að Geldingaá i Melasveit i
Borgarfirði. Foreldrar hennar voru
Sigriður Þorbjarnardóttir og Runólfur
Björnsson. Þau voru, eins og fleiri i þá
daga, ekki rik af veraldlegum efnum,
og þess vegna eignuðust þau aldrei
eigið jarðnæði, en voru i vinnu-
mennsku með börnin, sitt á hvorum
bæ: móðirin með soninn Einar i Höfn
en ólöf var sem ungbarn tekin i fóstur
að Fiskilæk i sömu sveit hjá þeim
heiðurshjónum Diljá og Sigurði, er
sýndu henni atlæti sem væri hún eitt af
þeirra börnum. Og átti Fiskilækjar-
fjölskyldan alla tið stóran hlut i hug
hennar og hjarta.
Ég hefi heyrt að Ólöf hafi snemma
verið mjög tápmikil og dugleg telpa,
,,jafnt úti sem inni”, eins og sagt var i
þá daga. Og árin liðu. Ólöf var oft hér i
Reykjavik á vetrum, en oftast heima á
Fiskilæk að sumrinu. Einn vetur var
hún i Kvennaskólanum á Blönduósi.
Atti hún þaðan margar góðar minn-
ingar, og skólasysturnar þaðan héldu
siðan hópinn og hittust eins oft og tök
voru á.Kom þar meðal annars fram sá
riki þáttur i fari ólafar, sem var
tryggðin við þá, sem eitt sinn var
bundin vinátta við.
t júnimánuði 1937 giftist Ólöf
Guðjóni B. Gislasyni frá Súlunesi i
Melasveit, gáfuðum og góðum dreng,
sem þá hafði nýlega lokið búfræðings-
prófi frá Hvanneyri. Hófu þau búskap
á Súlunesi af miklum dugnaði. Eftir
fárra ára búskap þar, keyptu þau svo
jörðina Syðstu-Fossa' i Andakil, og
bjuggu þar siðan allan sinn búskap.
Guðjón er, eins og kunnugir vita, mjög
farsæll og hagsýnn bóndi, sem hefir
haft lag á að vinna meira af viti en
striti. Þess vegna hefir allt gengið
léttara hjá honum en hjá mörgum
öðrum, sem heilsuhraustari hafa
verið. — En i bænum réði húsfreyjan
rikjum með sinni miklu atorku, sem
oft hefir vakið undrun okkar, sem
álengdar stóðum, þegar tekið var tillit
til þess, að undanfarna áratugi gekk
hún nálega aldrei heil til skógar. Og
auk þess áttu þau hjónin um áraraðir
við að striða fjallháa erfiðleika i sam-
bandi við átakanleg veikindi einka-
sonarins. En á þeim bæ var meira
iðkað að brosa en barma sér.
1 litla húsinu á Syðstu-Fossum var
alltaf hlýtt og bjart. Þar var gott að
vera. Gp'úurinn mætti þar ævinlega
hinni sönnu islenzku gestrisni, sem
kemur beint frá hjartanu, og áttu þau
hjón þar jafnan hlut að, enda var oft
margt um manninn hjá þeim, einkum
að sumrinu um helgar, þegar vinir og
vandamenn flykktust að þeim. Þá veit
ég til, að gestirnir urðu stundum tveir
og jafnvel þrir tugir, og veitingarnar
eins og á 1. flokks hóteli — um annað
var ekki að tala. Og einhvern veginn
finnst mér, þegar ég lit til baka, að
veizlurnar á Fossum hafi verið eitt af
þeim minningum, sem ekki gleymast,
þótt árin liði: fermingarveizlur barn-
anna og siðar brúðkaupsveizlur, þar
sem systkini og tengdafólk, vinir og
vandamenn, komu saman til þess að
samgleðjast — fólk, sem annars hittist
sjaldan. Þá var gjarnan farið út á hlað
og sungið af hjartans list, og sagðar
gamansögur, þvi að ekki vantaði
„húmorinn” á góðra vina fundi.
Börn þeirra Ólafar og Guðjóns urðu
þessi fjögur:
Sigrún—lic.i lifeðlisfræði, nú búsett
i Sviþjóð, gift Lars Erik Larsson þjóð-
lifsfræðingi,skólastjóra i Fránsta.
Unnsteinn — andaðist 1961, tvitugur
að aldri.
Sigriður — gift Snorra Hjálmars-
syni, bónda á Syðstu-Fossum.
Þóra—giftSveini Gestssyni bónda
að Staðarfelli i Dölum.
Allar eru dæturnar sérstaklega vel
gefnar og duglegar og foreldrum sin-
um til mikillar gleði — eins og tengda-
synirnir, er mér lika óhætt að bæta við.
Þau Sigriður og Snorri maður
hennar hafa undanfarin ár, eða það
sem af er þeirra búskap, búið
félagsbúi með eldri hjónunum á
Syðstu-Fossum, og hefur það samstarf
gengið framúrskarandi vel. Þar hefur
ekki verið neitt kynslóðabil. Nú hafa
ungu hjónin byggt nýtt hús áfast við
það gamla, og þar verður merkið
áreiðanlega ekki látið niður falla með
rausnina og myndarskapinn.
Mér hefir orðið tiðrætt um heimilið á
Syðstu-Fossum, en það var einmitt
heimur Ólafar. Þar lifði hún og starf-
aði og gleymdi sjálfri sér i umhyggj-
unni fyrir þeim, sem hún unni. Ég
Islendingaþættir
7