Íslendingaþættir Tímans - 09.02.1983, Blaðsíða 16

Sigurður Einarsson
frá Gvendareyjum
Fæddur 29. janúar 1890.
Dáinn 31. janúar 1983.
Ég ætla að minnast hér nokkrum orðum afa
míns og alnafna, sem nú er nýlátinn á tíræðisaldri,
eða níutíu og þriggja ára og tveimur dögum betur.
Sigurður fæddist að Borgum á Skógarströnd 29.
janúar 1890, sonur hjónanna Guðrúnar Ikaboðs-
dóttur og Einars Sigurðssonar. Hann ólst upp við
almenn sveitastörf eins og svo algengt var á þeim
dögum. Hann kvæntist 13. október 1913 Magnús-
ínu Guðrúnu Björnsdóttur, sem upprunnin var úr
næsta nágrenni. Öll þau ár sem þau stunduðu
sveitabúskap áttu þau heima á Skógarströnd,
bjuggu fyrst á B orgum, 1913-19, sfðan Innra-Leiti
1919-26, Litla-Langadal 1926 -28, en lengst í
Gvendareyjum, 1928-46.
Ég þekki vitanlega ekki til búskaparára afa
nema af afspurn, en mér er sagt að honum hafi
haldist vel á, þrátt fyrir lítil efni, og kom þar til
hagvirkni hans og iðjusemi, ásamt mikilli natni
við hirðingu búpenings. Mikið þótti í ráðist, er
Sigurður afi festi kaup á Gvendareyjum og hóf
eyjabúskap, sem hann var með öllu óvanur.
Börnin voru þá orðin sex, af sjö alls, er upp
komust, en hið yngsta fæddist í Gvendareyjum.
Gvendareyjar voru einbýli eins og flestar eyjar
í Breiðafirði og að landkostum og hlunnindum
rétt í meðallagi, en afi keypti fljótlega til þeirra
nokkrar eyjar og hafði oftast aðrar á leigu. Hann
bætti mjög jörðina að ræktun og húsum og ýmsu
öðru sem til hagræðis var. Þótti mér gaman að
því er ég kom sem krakki í Gvendareyjar að virða
fyrir mér starfsvettvang afa míns og handarverk,
þ.á.m. haglega hlaðnarbryggjur. Hefurmér verið
satt sitthvað af eyjabúskapnum, sem um margt
var svo sérstakur: eggja-og dúntekja, hrognkelsa-
og selveiði, heyskapur i uteyjum og heyflutning.-
ar, tíðar ferðir með fé milli lands og eyja og úr
einni eyjunnnni í aðra o.s.frv.
En þar kom að börnin fluttu að heiman eitt af
öðru, auk þess sem los komst á búskap í eyjunum
eins og svo víða annars staðar í stríðslokin.
Brugðu þau afi og amma búi 1946 og fluttust
suður, áttu fyrsta árið heima að Hamrafelli í
Mosfellssveit, en keyptu sér 1947 gamalt hús í
Ytri-Njarðvík, byggðu þar síðar rúmgott hús og
bjuggu þar allt til 1969, er þau fluttust til
Reykjavíkur. Par komu þau sér fyrir í hentugri
íbúð, en heilsa Guðrúnar ömmu fór nú mjög
hrakandi og lést hún 16. apríl 1973. Eftir það bjó
afi einn í íbúðinni þar til hann fluttist að Elli- og
hjúkrunarheimilinu Grund í mars 1978. Þar
dvaldist hann til æviloka eða þar tii hann var
fluttur í Landspítalann rúmri viku fyrir andlát sitt.
Eftir að afi fluttist suður stundaði hann ýmsa
almenna vinnu, svo sem við byggingar og
fiskverkun, og mörg síðustu árin hreinsunarstörf
o.fl. á Keflavíkurflugvelli, eða allt fram um
áttrætt, er hann fluttist til Reykjavíkur eins og
áður segir.
Afi var kominn talsvert á áttræðisaldur, þegar
ég man fyrst eftir honum. Það var alltaf
tilhlökkunarefni að koma í heimsókn til ömmu og
afa í Njarðvíkum í fallega húsið þeirra. Það var
ætíð mikil snyrtimennska í kringum þau og
tignarleg ró ríkti yfir öllu. Kristín dóttir þeirra var
þar jafnan til staðar um helgar, er okkur bar að
garði, og var hún gömlu hjónunum mjög innan
handar, er heilsu ömmu hrakaði.
Amma og afi áttu kistu eina sem í voru
margvísleg leikföng. Þannig var vel fy rir því séð
að sístækkandi hópi barnabarna og barnabarna-
.barna leiddist ekki meðan á heimsókn stóð. Þessi
leikföng voru að ýmsu leyti frábrugðin þeim sem
við áttum að venjast, því afi smíðaði mikið af
þeim sjálfur á sinn vandvirka hátt. En auk
leikfanga smíðaði han ógrynni smárra búshluta,
sem hann ýmist gaf eða seldi vægu verði. Aðstöðu
til slíks hafði hann ekki eftir að hann fluttist að
Grund, en þá sneri hann sér af sama áhuganum
að því að rýja teppi og mottur. Ræddi hann eftir
það margt um þetta nýja áhugamál sitt við þá
sem að garði bar, þ.e.a.s. þá sem voru viðræðu-
hæfir á þessu sviði.
Afi var ern fram á elliár og fagnaði á
níræðisafmæli sínu vinum og ættingjum, en
niðjarnir voru þá jafnmargir æviárum afmælis-
barnsins. Þeir eru nú við lát hans 107 talsins og
eru allir á lífi að þremur undanteknum, sem dóu
í bernsku.
í sveitinni tók afi talsverðan þátt í félagsmálum,
sat m.a. í hreppsnefnd um skeið, og allt fram á
sitt síðasta ár fylgdist hann af áhuga með
þjóðmálum. Annars var afi hlédrægur og hélt sér
lítt fram. Hann var rólyndur að eðlisfari, ætíð í
góðu jafnvægi og í sátt við sjálfan sig og aðra.
Hann virtist eftirlæti þeirra sem önnuðust hann á
elliheimilinu, enda naut hann þar góðs atlætis,
sem börn hans og aðrir aðstandendur eru
sérstaklega þakklátir fyrir.
Ég vil að lokum þakka afa mínum fyrir
ómetanleg kynni, sem stóðu aðeins um tuttugu ár
af æviskeiði hans. Lokið er farsælli ævi aldraðs
manns af þeirri kynslóð, sem lifað hefur meiri
breytingar í þjóðlífinu en líklega allar fyrri
kynslóðir.
Blessuð sé minning hans.
Sigurður Éinarsson.
16
Islendingaþættir