Íslendingaþættir Tímans - 16.02.1983, Blaðsíða 14

NG
Hinrik Jórmundur
Sveinsson
Fæddur 25. febrúar 1897
Dáinn 26. desember 1982
Fyrir þremur áratugum og einu ári betur bar
fundum okkar Hinriks Jórmundar Sveinssonar
fyrst saman. Atvikin böfðu hagað því á þann veg
að ég og kona mín höfðum fcst kaup á íbúð á
jarðhteð í húsinu Granaskjóli 5 hcr í borg, en
Hinrik hafði á sínum tíma staðið fyrir byggingu
þessa húss. Hinrik og kona hans Laufcy Ba’rings-
dóttir bjuggu þá á efri hæðinni í umræddu liúsi
ásamt dætrum sínum Guðrúnu og Margréti. þá
ungum að aldri. Brátt mvndaðist mikill kunnings-
skapur milli okkar hjónanna og íbúanna á efri
hæðinni, þeirra Laufeyjarog Hinriksogdætranna
ungu. Aldursmunur var að vísu töluverður milli
hjónanna á þcssum tveimur hæðum í húsinu í
Granaskjóli 5. en stundum virðist það ekki skipta
svo miklu máli. Kynslóðabilið gctur oft orðið cins
og lítil grunn vík milli vina. Enda varð sú raunin
á í þessu tilviki. Milli okkar myndaðist brátt gott
samband og vinátta, sent entist meðan öll voru
ofar moldu.
Hinrik og Laufey voru fróð og lífsreynd og
höfðu gcngið í harða skóla lífsins og gátu miðlað
okkur svo mörgu. I’au kunnu frá ýmsu fróðlegu
að scgja og voru gædd ríkri kímnigáfu og gátu á
auðveldan hátt séð það spaugilega í flestum
málum. Þessi eiginleiki varsnar þáttur í eðli þeirra
beggja. Gaman var á góðum stundum að spjalla
við þau hjón og ég kom aíltaf fróðari og léttari í
lund af þeint samfundum. Bæði höfðu þau mikið
yndi af því að grípa í spil og mörg kvöldin sat ég
hjá þeim að spilum. Margt var þá spjallað og oft
hlegið hátt.
Eg og kona mín þökkum Hinriki og Laufeyju
fyrir þá miklu vinscmd og hlýju. sem þau sýndu
tveiinur ungum börnum okkar á þessum árum.
Börnin okkar áttu alltaf öruggt athvarf hjá þeim
hjónum á efri hæðinni og þar var vel litið eftir
þeim og við vissum þau í öruggum höndum.
Hinrik var fæddur þann 25. febrúar árið 1897
og var því á áttugasta og sjötta aldursári þegar
hann lést. Fæddur var hann i Miðseli vestast við
Vesturgötuna örskammt frá Selsvör, þar sem sást
út á úfinn sæ. Sjávarseltan var lionum því í blóð
borin og átti eftir að hafa sín áhrif og marka djúp
spor í allt hans ævistarf.
Segja má með sanni að Hinrik hafi verið
sannkallaður Vcsturbæingur því árið 1907 byggði
faðir hans húsið að Brekkustíg 10, sem enn
stendur á sínum stað og þar ólst Hinrik upp, og
í þessu húsi dvöldust foreldrar hans til æviloka.
Faðir Hinriks, Sveinn Jónsson, mun hafa stundað
sjómennsku alla sína ævi og ungur að árum fór
Hinrik að stunda sjóinn með föður sínum. Gamalt
máltæki segir að snemma beygist krókurinn að
því scm verða vill, enda mun það sannmæli hvað
Hinrik snertir. Móðir Hinriks var Guðrún
Hinriksdóttir. Mjög var kært nteð Hinriki og
henni og minnist ég frá þessum árum okkar í
Granaskjólinu hversu oft hann fór í heimsókn til
aldinnar móður sinnar á Brekkustíg 10, til að líta
eftir henni, en þar bjó hún áfram eftir lát
eiginmanns síns í hárri elli. Enn sé ég fyrir mér
rúnirnar í andliti þessarar gömlu og lífsreyndu
sjómannskonu, sem svo margt hafði reynt á langri
ævi.
Hinrik útskrifaðist úr Stýrimannaskóla íslands
vorið 1922 og má segja að allt hans ævistarf hafi
vcrið tengt sjónum, sjómcnnsku. útgerð og
aflabrögðum upp frá því á einn eða annan hátt.
Hann kvæntist Laufeyju Bæringsdóttur árið
1932 og eignuðust þau tvær dætur eins og fyrr
getur. Guðrúnu og Margréti, sem báðarcru giftar
og búsettar hér í borginni. Skömmu eftir að þau
hjón gengu í hjónaband fluttust þau til Flateyjar
á Skjálfanda og stundaði Hinrik þar sjómennsku
og rak útgerð allt til ársins 1940. J>á fluttust þau
hjónin ásamt dætrum sínum til Reykjavíkur og
rcistu húsið í Granaskjóli 5 þar sem þau áttu
heima til æviloka. Hinrik lagði ekki árar í bát þótt
Póra Hjartar
Framhald af bls. 11
kom víða við og lét margt gott af sér leiða á sviði
félagstn.lla
Jslensk varslu í anda.
orði, verki, þekking,
sterk ( veg og vanda,
vissir ei af blekking." Matt. Joch.
Þóra var ein af stofnendum kvenfélagsins
Ársólar í Súgandafirði. þá 24 ára gömul, og var
fundarstjóri á stofnfundinum og kosin ritari í
fyrstu stjórn. Því embætti gengdi hún í 5 ár uns
hún varð formaður 1925 til 1932 er hún fluttist til
Siglufjarðar. Þar tók hún mikinn þátt í stukustarfi
og leikstarfi á vegum stúkunnar. einnig starfaði
hún í kirkjukórnum.
Árið 1942 gekk Þóra í kvenfélagið Von á
Siglufirði, en ári síðar var hún orðin formaður
þess og var það þar til hún fluttist til Akraness
1944.
Á Akranesi starfaði hún einnig mikið að
félagsmálum, hún var í leikfélaginu. kirkjukórn-
um, stúkunni og kvenfélaginu og var formaður
þess 1948 til 1962.
Hún var heiðursfélagi í Kvenfélagi Akraness,
Kvenfélaginu Ársól í Súgandafirði og Stórstúku
íslands.
Ferskeytlan og söngurinn átti mikinn sess í huga
og hjarta Þóru. Á heimili hennar var mikið
sungið, enda fjölskyldan einkar söngvin.
Þóra var góð móðir börnum sínum og tengda-
hann hætti í útgerðinni hcldur stundaði hann
atvinnu sem tengd var sjómennsku og vinnslu
sjávarafurða meðan kraftar hans entust.
Laufey kona Hinriks andaðist þann 14. febrúar
árið 1979 og eftir það bjó Hinrik einn í íbúð sinni
meðan heilsa hans leyfði en dætur hans litu eftir
honum og önnuðust um hann af stakri nærfærni
og umhyggju allt til hinstu stundar.
Þetta er í stuttu máli lítið og ófullkomið ágrip
af lífshlaupi dugmikils aldamótamanns. Hógværs
manns sem aldrei lét mikið á sér bera, en æðraðist
samt aldrei þótt stundum blési svalt á móti. Hann
var alinn upp í hörðum skóla aldamótaáranna og
þreytti sínar aflraunir við saltan sæ. Hann er að
mínu mati einn þcirra góðu sona þessa lands, sem
við öll stöndum í þakkarskuld við og hafa átt sinn
þátt í að byggja upp það velferðar þjóðfélag, sem
við nú búum í. Það er okkar, sem eftir lifum, að
ávaxta það pund og bregðast ekki skyldu okkar.
Hinrik andaðist þann 26. desember s.l. eftir
langa vegferð. Hann var jarðsunginn frá Fossvogs-
kapellu föstudaginn 7. janúar sl.
Blessuð sé minning Hinriks Jórmundar Sveins-
sonar. Fari hann í friði. Klemenz Jónsson
börnum. Viðfrændsystkinin nutumgóðsafhennar
göfuelyndi.
Guðrún P. Helgadóttir segir í kvæði sínu Móðir:
„Móðirin leikur
létt og blítt
við lítið barn.
Hún gefur því
gull í lófa
og gull í tá
að stœrri og verður
siálf. “
Þetta fallega ljóð á líka við Þóru frænku. Þóra
var mikil handavinnukona og marga hefur hún
glatt með sinni fallegu vinnu og mörgum hefur
hún yljað með sínu fallega brosi og góða geði.
„Ceiglaus mun hennar ganga
um gullbúið himins hlið“
Með þessum orðum kveð ég mína elskulegu
föðursystur, en ég mun alltaf minnast hennar með
söknuði og virðingu.
„Ljúft er að sofna I logaskininu bjarta"
Sigrún Sturludóttir.
14
Islendingaþættir