Íslendingaþættir Tímans - 16.02.1983, Side 15

Haraldur Árnason
rádunautur sextugur
Haraldur Árnason, verkfæra- og vatns-
veituráðunautur Búnaðarfélags íslands verður
sextugur nú 7. febrúar.
Haraldur hefur starfað hjá Búnaðarfélagi
íslands síðan 1954 og er nú meðal þeirra
starfsmanna þess sem lengst hafa starfað fyrir það.
Það er rík ástæða til að minnast þessara
tímamóta í lífi Haralds og þakka honum fyrir
fjölþætt og giftudrjúg störf í þágu landbúnaðarins.
Það vill svo til að Haraldur hefur lagt hönd að
verki við framkvæmd þriggja mjög merkra þátta í
framfarasögu landbúnaðarins og sveitanna síðustu
þrjá áratugina, sem síðar verður vikið að.
Haraldur er fæddur í Munchen í Þýskalandi 7.
febrúar 1923. Foreldrar hans voru hjónin Hróðný
Einarsdóttir prests Pálssonar í Reykholti og Árni
Björn gullsmiður Björnsson Símonarsonar. Árni
var þekktur gullsmiður í Reykjavík.
Haraldur ólst upp í Reykjavík en átti sumar-
dvalir í sveitum eins og mjög var og er títt um
bæjarbörn og var meðal annars á Fróðastöðum í
Hvítársíðu og á Hvarfi í Bárðardal í nokkur
sumur, hjá þekktu ágætisfólki á báðum stöðum.
Á honum og mörgum fleirum sannast að sveita-
dvöl hefur fært landbúnaðinum margan góðan
starfsmann og liðsmann.
Haraldur lauk stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum í Reykjavík 1942. Stundaði síðan nám
í BA-deild og læknadeild Háskóla íslands 1942-
1944. Þá sneri hann sér að landbúnaðarfræðum
fór til Bandaríkjanna og stundaði nám á sviði
búvéla og bútækni við hinn þekkta Cornell-há-
skóla í íþöku. Þar tók hann B.Sc. próf 1947 og
meistarapróf (M.S.) 1949.
Eftir heimkomu 1949 vann hann fyrst hjá
Véladeild S.Í.S. en síðan sem verkstjóri hjá
Vélsmiðjunni Keili og einnig sem umsjónarmaður
á Keflavíkurflugvelli þar til að hann gerðist
verkfæraráðunautur Búnaðarfélags íslands 1.
febrúar 1954. Hjá því hefur hann starfað nær þrjá
áratugi.
Starfinu hjá Búnaðarfélagi íslands fylgdi meira
en ráðunaustsstarf á sviði véla- og verkfæranotk-
unar. Haraldur tók þá strax sæti í Verkfæranefnd
n'kisins. Sú nefnd átti sér merka sögu. Hún var
fyrst skipuð 1927 til að sjá um útvegun verkfæra
og gera tilraunir með þau. í lögunum um tilraunir
í landbúnaði frá 1940 var henni falið svipað
hlutverk og tilraunaráðunum í jarðrækt og
búfjarrækt, og á hennar vegum voru fyrstu
bútæknitilraunirnar hafnar á Hvanneyri 1954.
Haraldur var fulltrúi B.í. í Verkfæranefnd þar til
hún var lögð niður með nýjum lögum um
rannsóknir í þágu atvinnuveganna sem sett voru
1965. Þá tók bútæknideild Rannsóknastofnunar
landbúnaðarins á Hvanneyri við í beinu framhaldi
af fyrra starfi þar.
Meira fylgdi starfi verkfæraráðunautsins en
þetta
Þegar 1954 tók Haraldur sæti i 'veianefnd
ríkisins og gerðist framkvæmdastjóri Vélasjóðs er
hún rak. Þessum störfum gegndi hann þar til
jarðræktarlögum var breytt 1972 og nefndin og
Vélasjóður lagður niður. Þá voru tímar breyttir
og ekki þörf á að reka skurðgröfur eða önnur
framræslutæki á vegum ríkisins, svo mörg ræktun-
arsambönd og einstaklingar höfðu þá yfir nauð-
synlegum tækjakosti að ráða.
Vélasjóður tók að reka hér skurðgröfur 1942
og urðu þá mikil tímamót í sögu framræslu og
túnræktar. Það var upphaf nýrrar ræktunaraldar
í íslenskum búskap. Þegar mest var umleikis hjá
Vélasjóði á sjötta og framan af sjöunda tug
aldarinnar rak hann yfir þrjátíu skurðgröfur sem
unnu í öllum landshlutum, hafði stórt viðhalds-
verkstæði og varahlutageymslu, sem var byggt í
Kópavogi á árunum 1956-57.
Árið 1962 flutti vélasjóður enn tækninýjung inn
í landið þar sem voru finnsku lokræsaplógarnir.
Eftir að gerð plógsins hafði nokkuð verið breytt
og hann lagfærður fyrir íslenskar aðstæður rak
Vélasjóður tvo slíka plóga um skeið og var ræst
með þeim víða um land, sumstaðar óhemju stór
landsvæði. Haraldur átti þarna að sjálfsögðu
stærstan hlut að.
Við þennan umfangsmikla rekstur með miklu
mannahaldi munu þeir eðliskostir, sem einkenna
Harald Árnason hvað mest hafa komið sér vel,
en það eru dugnaður og áræði samfara einstaklega
glaðlegu og geðþekku viðmóti, sem mikið hefur
að segja í öllum samskiptum. Hann mun enda hafa
verið hjúasæll og kunnað vel að velja sér menn
til starfa.
Annar þáttur í störfum Haraldar fyrir Búnaðar-
félag íslands er hlutur hans að því að útbreiða
súgþurrkun í landinu. það kom í hlut verkfærar-
áðunautsins að teikna súgþurrkunarkerfi og
leiðbeina bændum um allt er hana varðaði. Þær
framfarir í fóðurverkun sem þessu fylgdu eru
ómetanlegar. Ekkert er bóndanum betra en gott
heimafengið fóður.
Með breytingunni á jarðræktarlögunum 1972
var tekið að veita framlag á vatnsvcitur til heimilis
og búþarfa. Hófst þá nýr þáttur í störfum Haralds
Árnasonar. Áður hafði Ásgeir L. Jónsson,
vatnsvirkjaráðunautur mælt fyrir vatnsveitum
bæði á einstökum jörðum og fyrir félagsveitum.
En með lagabreytingunni varð geysileg aukning á
þessum framkvæmdum svo að líkja má við
byltingu. Er Haraldur hafði ekki lengur um
Vélasjóð að sinna sótti hann um leyfi frá störfum
í tæpt ár og fór til náms í Hollandi og lagði stund
á jarðvatnsfræði og annað er tengdist rannsóknum
á sviði framræslu. Að þeim rannsóknum hefur
hann síðan nokkuð unnið eftir því sem tími hans
og handbærir fjármunir hafa leyft. Meira er þó
um hitt að eftir heimkomuna fók hann að sér að
mæla fyrir og gefa fyrirmæli um gerð vatnsveitna
og hefur það verið ærið starf síðan. Nú er búið
að leggja félagsveitur um fjölmargar sveitir og
jafnvel stóra hluta úr mörgum sýslum auk
óteljandi smærri veitna fyrir fáa eða einstaka bæi.
Nær allur undirbúningur, mælingar og hönnun
þessara veitna, sem oft er umfangsmikill og
vandasamur hefur hvílt á herðum Haralds.
Mörgum bændum hefur hann því hjálpað til að
fá gott og heilnæmt neysluvatn þar sem það var
bágborið fyrir. Þetta er þriðji stóri þáttur Haralds
að merkum framförum í landbúnaði og í sveitum
landsins. Þetta kalla ég gæfu í starfi og er dæmi
um það hve ánægjulegt það er að vinna með og
fyrir íslenska bændur.
Langt er frá að hér sé getið allra starfa Haralds
á einu eða öðru sviði fyrir Búnaðarfélag íslands
eða aðra aðila, en staðar skal þó numið.
Það Iætur að líkum að Haraldur hefur í öllum
þessum störfum unnið fyrir fjölmarga bændur,
e.t.v. eru þeirfærri afbændum landsinssem hann
hefur ekki átt einhver samskipti við. Hann er
hvarvetna vel látinn, enda fer saman skarp-
skyggni, góð og vingjarnleg framkoma, dugnaður,
hjálpsemi og vandvirkni í starfi. Því hafa störf
hans öll lánast vel.
Haraldur er einnig ákaflega góður vinnufélagi
og vinsæll af öllu sínu samstarfsfólki.
Haraldur er tvíkvæntur. Fyrri kona hans var
Herdís Jónsdóttir og eru börn þeirra Árni Björn,
búfræðikandidat og ráðunautur í Noregi, Jón Ingi
vélfræðingur, Svanbjörg Helga, kennari og Hild-
igunnur arkitekt.
Síðari kona Haraldar er Erna Erlendsdóttir og
eiga þau tvö börn Auði Ingibjörgu, stúdent og
Gunnlaug Brján nema.
Haraldur er á allan hátt vel gerður maður,
myndarlegur á velli og vel á sig kominn og finnst
okkur samstarfsfólki hans allt of snemmt að tala
um að liann haldi sér vel - við sjáum tæpast á
honum aldur. Engu að síður er starfsdagurinn hjá
Búnaðarfélagi íslands or?inn nokkuð langur. En
við vonum að enn eigi eftir að bæ»ast þar verulega
við og sendum við þeim Ernu og t laraldi okkar
bestu kveðjur með þeirri ósk. Jónas Jónsson.
Islendingaþættir
15