Heimilistíminn - 31.10.1974, Síða 5

„Ég verð snillingur" hrópaði Honoré de Balzac árið 1833, þegar
hann hóf að skrifa öðruvísi bækur en áður höfðu þekkst og voru
eins konar úttekt á mannlegri hegðan.
VEKJARAKLUikAN viö fagurlega út-
skoriB rúmiö hringir um miönættiö og
Honoré de Balzac sviptir af sér sængur-
fötunum og stigur niöur á óhemju
verömætt teppiö, sem hylur gólfiö. Hann
hefur fengiö sinn skammt af svefni,
nákvæmlega fjórar stundir og nú er
kominn timi til aö hefja störf dagsins.
Balzac er stórvaxinn, þrekinn maöur
meö óvenju stutta fótleggi, en hann litur
betur út, þegar hann er kominn i vinnu-
fötin. Fyrst setti hann upp inniskó úr
mjúku, marokkönsku leöri, siöan fór hann
i munkakuflinn sinn, úr finni, hvitri
kasmirull. Um mikiö mittiö krækti hann
digurri keöjur úr venetiönsku gulli og viö
hana hanga pennahnifur, skæri og litill
gylltur hnifur til aö ydda meö fjaöra-
penna.
Balzac gengur þungum skrefum inn i
skrifstofu sina, kveikir á fjórum kertum i
fögrum stjaka og sezt niöur viö litiö borö,
þakiö græn u klæöi og dregur til sin stafla
af ljósbláum skrifpappir.
Nú getur hann byrjaö. Rithöfundurinn
mikli dýfir fjaörapennanum i blekhúsiö
og byrjar aö skrifa meö miklum hraöa.
Hann gerir aöeins hlé ööru hverju til aö
súpa stórum á svörtu kaffi og vinnur til
dögunar. Afköst hans eru geysileg og
einbeitnin einstök. Nú er Balzac aö vinna
aö bókaflokki, aö þvi er viröist enda-
lausum og á hann aö kallast „Hinn mann-
legi gleöileikur”. Þetta er verk, sem á
eftir aö endast honum allt hans ótrúlega
afkastamikla lif.
— Ég verö snillingur, haföi hann sagt
áriö 1833, þegar hann fékk fyrst hug-
myndina, sem átti eftir aö gera hann
ódauölegan. Þá höföu aöeins ein eöa tvær
manneskjur trúaö þessum oröum hans.
Nokkrir tóku hann alvarlega sem rit-
höfund, en hugsuöu þó um hann sem eins
konar trúö. Þaö var svo sem skiljanlegt.
Margir hæfileikamenn eru sérkennilegir I
háttum og vist er, að Balzac fékk meira
en sinn skammt af þvi.
Hann fæddist árið 1799, var sonur
aöstoöarborgarstjóra Tours og hann hóf
lifsstarf sitt sem óþekktur lögfræðingur.
Ekki gazt honum alls kostar að þvi starfi
og ekki leiö á löngu unz hann ákvaö aö
fara heldur aö skrifa.
Næstu tiu árin reyndist sú ákvöröun
honum illa. Hann skrifaði bók eftir bók
undir ýmsum nöfnum, en fáir lásu og loks
tók hann að prenta sjálfur og gefa út
bækur, en árangurinn varö jafnvel enn
verri. Þaö ævintyri endaöi meö gjaldþroti
og eftir aö Balzac haföi skroppiö upp i
sveit til aö flýja lánardrottna sina, settist
hann að i litlu húsi i útjaöri Parisar og tók
upp pennann á nýjan leik. Þar skrifaði
hann, áriö 1830, bókina „The Wild Ass’s
Skin” sem geröi hann frægan og þá voru
ár þrenginganna liðin og raunverulegt lif
Honoré de Balzac gat hafizt.
Hann átti engan rétt á ,,de”-inu i nafni
sinu og heldur ekki sjaldarmerkinu, sem
hann bjó til handa sér. En Balzac var
snobb og dýrkaöi fólk meö titla. Hann var
gjörsamlega ábyrgöarlaus gagnvart
peningum, sinum eigin og annarra og
hann hikaði ekki viö aö ljúga ef þaö var
hagstæðara undir ýmsum kringum-
stæöum.
En umfram öll einkennilegheitin var
hann safnari. Hann fyllti litla heimiliö sitt
I Rue Cassini af bókum, húsgögnum og
klukkum. Hann hefur sennilega átt aö
greiöa fyrir eitthvað af þessu, en geröi þó
aldrei. Hvaöa máli skipti þab annars?
Hann var rithöfundur og þaö var aðeins
venjulegt fók, sem greiddi skuldir.
Skyndilega og alveg upp úr þurru fékk
hann hugmyndina aö „Hinum mannlega
gleöileik”. Ekki var furöa þótt Balzac
yröi allur á lofti, þvi þetta var verk, ólikt
öllu, sem áöur haföi þekkzt. Héöan i frá
skyldu allar hans bækur veröa liöur i
meistaraverki. Hver einasta skáldsaga,
eöa skáldsagnaflokkur skyldi skilgreina
einhvern þátt i mannlegri hegðan og
persónurnar áttu allar aö koma fyrir
aftur og aftur i verkinu til enda.
5